«Λ’ Παύλεια» | Ημερίδα Πνευματικών με θέμα «Το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως»

Οι εκδηλώσεις των «Λ΄  Παυλείων» συνεχίστηκαν το πρωί της Δευτέρας, 17ης Ιουνίου, στην αίθουσα «Μητροπολίτης Σταυροπηγίου Αλέξανδρος» στην Ιερά Μονή Παναγίας Δοβρά Βεροίας, όπου έλαβε χώρα η Ημερίδα Πνευματικών με θέμα: «Το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως».

Την ημερίδα, στην οποία συμμετείχαν οι κληρικοί που διακονούν με την άδεια και την ευλογία του Σεβασμιωτάτου το μυστήριο της Ιεράς Εξομολογήσεως, προλόγισε και παρουσίασε ο Πρωτοσύγκελλος της Ιεράς μας Μητροπόλεως Αρχιμ. Αθηναγόρας Μπίρδας, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε ο Ποιμενάρχης μας, Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας κ. Παντελεήμων.

Προσκεκλημένοι ομιλητές ήταν ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Πατρών κ. Χρυσόστομος και ο Θεοφιλέστατος Επίσκοπος Κερνίτσης κ. Χρύσανθος, οι οποίοι μίλησαν για τη ζωή και το έργο του νέου Αγίου της Εκκλησίας μας, Οσίου Γερβασίου των Πατρών και έκαναν ιδιαίτερη αναφορά στο ιερό μυστήριο της εξομολογήσεως μέσα από τον νέο Άγιο.

Ο Ποιμενάρχης μας κ. Παντελεήμων εκφράζοντας την ευγνωμοσύνη και τις ευχαριστίες του προς τους δύο Αγίους Αρχιερείς, τους απένειμε το μετάλλιο των Παυλείων, λέγοντας μεταξύ άλλων: Πρίν ἀπό δύο περίπου ἑβδο­μάδες, στό πλαίσιο τῶν Λ´ Παυ­λείων, πού ἔχουν φέτος ὡς γενικό θέμα «Ἡ λειτουργική ζωή τῆς Ἐκκλησίας», ἡ Ἱερά μας Μη­τρό­πολη εἶχε διορ­γανώσει καί πραγ­ματοποιήσει τήν Ἡμερίδα τῶν ἱερέων. Καί τό θέμα της ἦταν «Λει­τουργοί τοῦ Ὑψί­στου».

Δέν ὑπάρ­χει βεβαίως καμία ἀμφι­βο­λία ὅτι τό ὑψηλό­τερο ἔργο τό ὁποῖο ἀνεθέτει καί ἡ μεγαλύτερη τιμή τήν ὁποία προσ­φέ­ρει ὁ Μέγας Ἀρχιερεύς Χριστός στόν χοϊκό ἄνθ­ρωπο, τόν ὁποῖο ἐνδύει διά τοῦ Πα­ναγίου Πνεύμα­τος μέ τή χάρη τῆς ἱερωσύνης, εἶναι ὅτι τόν ἀξιώνει νά ἱερουργεῖ τῶν ἀχράντων καί φρικτῶν του μυστηρίων, νά τελεῖ τό μυστήριο τῆς θείας Εὐχαριστίας, νά μεταδί­δει σῶμα καί αἷμα Χρι­στοῦ.

Εἶναι ὄντως μέγιστο τό μυστήριο καί μέ­γιστη ἡ τιμή καί ἡ χάρις, καθώς τό Σῶμα καί τό Αἷμα τοῦ Χριστοῦ εἶναι «φάρμακον ἀθανα­σίας» καί μεταδίδεται «εἰς ζωήν αἰώνιον».

Σέ αὐτήν, τήν αἰώνιο δηλαδή ζωή, ἀποβλέπει ὅλο τό ἔργο καί ἡ διακονία τῆς Ἐκκλησίας ,καί σέ αὐ­τήν προσπαθεῖ νά ὁδηγήσει τόν ἄν­θρωπο μέ τή λειτουργική ζωή καί μέ τά ἱερά της μυστήρια ἡ Ἐκκλη­σία μας. Ἕνα ἀπό αὐτά εἶναι καί τό μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογή­σεως.

Ἡ σημασία καί ἡ σπουδαιότητά του γίνεται προφανής ἀπό τό γε­γο­νός ὅτι εἶναι τό μόνο ἀπό τά ἱερά μυστήρια τῆς Ἐκκλησίας μας, τό ὁποῖο δέν μπορεῖ νά τελεῖ ὁ κάθε ἱερέας, ἀλλά χρειάζεται ἡ ἄδεια τοῦ Ἐπισκόπου καί ἡ εἰδική χει­ρο­θεσία καί εὐχή τήν ὁποία ἔχει καθιερώσει ἡ Ἐκκλησία μας. Καί αὐτό συμβαίνει γιατί μέσα στό μυ­στήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογή­σεως τελε­σιουργεῖται, μέ τή χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος πάντοτε, τό μυ­στήριο τῆς σωτηρίας τοῦ κάθε ἀνθρώπου.

Ὁ ἄνθρωπος πού προσέρχεται στό μυστήριο εἰσφέρει τή μετάνοιά του, τήν εἰλικρινῆ ἐξομολόγηση τῶν πράξεων καί τῶν λογισμῶν του, καί θά μποροῦσε καί μόνη αὐτή νά τοῦ δώσει τήν ἄφεση. Ὅμως τό μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξο­μο­λογήσεως ἔχει καί μία ἄλλη παράμετρο. Kαί αὐτή εἶναι ὅτι δι᾽ αὐτῆς ὁ πνευματικός δέν καθοδηγεῖ μό­νο τήν ψυχή στήν ἀληθινή μετάνοια ἀλλά καί τήν θεραπεύει ἀπό τά τραύματα καί τίς πληγές πού ἀφήνει πολλές φο­ρές ἡ ἁμαρτία καί ἀκόμη κα­θοδηγεῖ τόν ἄνθρωπο, πάντοτε μέ τή χάρη τοῦ Θεοῦ, ὥστε νά ἀντιμετωπίζει τούς πειρασμούς καί νά ἀποφεύγει τίς παγίδες τοῦ πονηροῦ, προκειμένου νά αὐξάνεται πνευματικά «εἰς ἄν­δρα τέλειον, εἰς μέτριον ἡλικίας τοῦ πληρώματος τοῦ Χριστοῦ», ὅπως γράφει ὁ πρωτοκορυφαῖος ἀπόστο­λος Παῦλος.

Θά μπορούσαμε νά ποῦμε ὅτι μέ­σα στό μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξο­μο­λογήσεως τελεσιουργεῖται τό μυ­στήριο τῆς σωτηρίας τοῦ κάθε ἀν­θρώπου, τῆς κάθε ψυχῆς, διά τοῦ πνευματικοῦ. Φυσικά δέν σώ­ζει ὁ πνευματικός τόν ἄνθρωπο. Ἡ θεία χάρη τοῦ Θεοῦ τόν σώζει, ἀλλά ὁ πνευματικός ἔχει εὐθύνη ἐνώπιον τοῦ Θεοῦ πῶς διαχειρίζε­ται αὐτή τή χάρη, ὥστε νά βοη­θή­σει τήν ψυ­χή νά προσεγγίσει τόν Θεό καί ὄχι νά ἀπομακρυνθεῖ ἀπό Αὐτόν.

Γι᾽ αὐτό χρειάζεται μεγάλη προ­σο­­χή. Χρειάζεται προσευχή. Χρειά­ζε­ται διάκριση. Χρειάζεται καί προ­σω­πικός ἀγώνας, ὥστε νά μπορεῖ ὁ πνευματικός νά καταλάβει τό πρό­βλημα τῆς κά­θε ψυχῆς, νά κατα­νοή­σει τήν ψυχο­σύνθεσή της καί νά βρεῖ τόν τρόπο νά τήν βοηθήσει. Δέν εἶναι ζήτημα αὐστηρότητος ἤ ἐπιεικείας, δέν εἶναι ζήτημα ἐφαρ­μογῆς τῶν κανόνων τῆς Ἐκκλη­σίας, ἀλλά εἶναι θέμα διακρίσεως καί συνέσε­ως, πῶς θά χειρισθεῖ ὁ πνευματι­κός τήν κάθε ψυχή, ὥστε νά μπο­ρέσει νά τήν βοηθήσει γιά νά προ­χωρήσει στήν ἐν Χριστῷ ζωή καί ἐν τέλει στή σωτηρία.

Ἡ σωτηρία δέν εἶναι μία «μαζι­κή» ὑπόθεση. Κάθε ἄνθρωπος εἶναι διαφορετικός, εἶναι μοναδικός. Καί αὐτή τή μοναδικότητά του καλού­μεθα καί ἐμεῖς ὡς πνευματικοί νά σεβασθοῦμε ἀλλά καί νά ἀξιοποιή­σουμε γιά τή σωτηρία του, μέ τή χάρη, ἐπαναλαμβάνω, τοῦ Θεοῦ, ἡ ὁποία, ὅπως λέμε καί στή θεία Λει­τουργία, ἐνεργεῖ «κατά τήν ἑκά­στου ἰδίαν χρείαν».

Αὐτή ἡ θεία χάρη ἐνεργεῖ καί στόν πνευματικό, προκειμένου νά κα­τευ­­θύνει ὀρθά τίς ψυχές τῶν ἀν­θρώπων, ἐνεργεῖ ὅμως καί κατά τή δική του πνευματική κατάσταση καί προσπάθεια. Ἐάν ἐμεῖς εἴμαστε ἀδιάφοροι στή ζωή μας ἤ ἀδιά­φο­ροι ἀπέναντι στό μυστήριο ἤ ἐάν δέν σεβόμεθα τήν ψυχή πού ἔχου­με ἐνώπιόν μας καί τήν ὑποτιμοῦ­με ἤ ἀκόμη ἐάν πιστεύουμε γιά τόν ἑαυτό μας ὅτι ἔχουμε φθάσει σέ μέ­τρα ἁγιότητος καί ἀντί νά δια­κο­νοῦμε τό μυστήριο κατά τό πρότυ­πο τοῦ Καλοῦ Σαμαρείτου, ἀντιμε­τω­πίζουμε τούς ἀνθρώπους ὡς αὐστηροί καί ἄτεγκτοι κριτές καί φερόμεθα βασιλικώτερα τοῦ βασι­λέως Χριστοῦ, ὁ ὁποῖος ἀντιμετώ­πιζε καί τούς μεγαλύτερους ἁμαρ­τωλούς μέ συμπάθεια καί ἐπιεί­κεια, τότε ἐμποδίζουμε καί τή θεία χάρη νά ἐνεργήσει πρῶτα σέ ἐμᾶς, γιά νά μᾶς φωτίσει, καί κατ᾽ ἐπέ­κταση ἐνδεχομένως καί στόν ἐξο­μολογούμενο.

Ὅλοι ἔχουμε ἀκούσει περιστατι­κά γιά κληρικούς τόσο στόν κόσμο ὅσο καί στό Ἅγιο Ὄρος, οἱ ὁποῖοι εἶχαν φήμη καλῶν πνευματικῶν, καί στούς ὁποίους πολλοί ἔστελ­ναν ἀνθρώπους πού χρειαζόταν οὐ­σιαστική βοήθεια. Ἔχουμε ἀκού­σει ἴσως καί γιά κάποιες ἄλλες περιπτώσεις, στίς ὁποῖες πνευματικοί εἶχαν ἀπογοητεύσει ἀνθρώπους μέ τήν ἀψυχο­λόγητη, θά ἔλεγα, καί ἀνελεήμονα στάση τους.

Διότι, καί αὐτό τό γνω­ρί­ζου­με ὅλοι, τό μυστήριο τῆς ἱε­ρᾶς ἐξομο­λογήσεως δέν εἶναι ἡ μέλ­λουσα κρίση, δέν εἶναι γιά νά ἐξουθε­νώ­νουμε τόν ἄνθρωπο γιά ὅ,τι καί ἐάν ἔχει κάνει, ἀλλά γιά νά τόν βοηθήσουμε νά ἀλλάξει ζωή, νά ἀπαλλαγεῖ ἀπό τό πάθος ἤ τήν ἀδυναμία πού τόν ὁδηγεῖ στήν πτώ­ση καί τήν ἁμαρτία, καί νά ξεφύγει ἀπό αὐτήν μέ τή συνειδη­τή μετάνοια καί τόν προσωπικό του ἀγώνα.

Τά τελευταῖα χρόνια τό Οἰκουμε­νι­κό μας Πατριαρχεῖο ἔχει ἀναγρά­ψει στό Ἁγιολόγιο τῆς Ἐκκλησίας μας πολλούς συγχρόνους ἁγίους. Ἁγίους πού ἔζησαν καί διακόνησαν ἄλλοι ἀπό αὐτούς στόν κόσμο, ὅπως ὁ ὅσιος Πορφύριος, ὁ ὅσιος Εὐμένιος καί πρόσφατα ὁ ὅσιος Γερβάσιος Παρασκευόπουλος, ἄλ­λοι σέ μονές τῆς Ἑλλάδος, ὅπως ὁ ἅγιος Ἰάκωβος ὁ Τσαλίκης ἀλλά καί ὁ ἅγιος Πορφύριος, καί ἄλλοι στό Ἅγιο Ὄρος, ὅπως ὁ ἅγιος Παΐ­σιος, ὁ ἅγιος Ἐφραίμ ὁ Κατουνα­κιώτης καί ὁ ἅγιος Γεράσιμος ὁ Ὑμνο­γράφος.

Πολλοί ἀπό αὐτούς ἦταν πνευμα­τικοί καί οἱ ἄλλοι ἦταν Γέροντες, πού δεχόταν ὅμως ἀνθρώπους καί συζητοῦσαν μαζί τους θέματα πνευ­­ματικά καί τούς συμβούλευ­αν. Καί δέν εἶναι καθόλου τυχαῖο, ὅτι παρότι ὅλοι ἦταν μεγάλοι ἀσκη­τές, ἰδιαίτερα αὐστηροί μέ τόν ἑαυτό τους, «βιαστές», κατά τόν λόγο τοῦ Κυρίου, τῆς βασιλείας τῶν οὐρανῶν, ἀντιμετώπιζαν τούς ἀνθρώπους πού τούς πλησίαζαν εἴτε γιά νά ἐξομολογηθοῦν εἴτε γιά νά τούς συμβουλευθοῦν μέ μεγάλη συγκατάβαση, μέ πολλή ἀγάπη καί μέ μεγάλη διάκριση. Ὑπάρχουν ἄπει­ρες μαρτυρίες καί περιστατικά πού θά μποροῦσε νά ἀναφέρει κα­νείς καί γι᾽ αὐτούς τούς συγχρό­νους ἁγίους ἀλλά καί γιά ἄλλους πού μπορεῖ νά μήν ἁγιοκατα­τάχθηκαν, εἶναι ὅμως γνωστοί γιά τήν ἁγιό­τητά τους καί τήν προσ­φορά τους στούς ἀνθρώπους καί στήν Ἐκκλη­σία ὡς διακριτικοί καί φωτισμένοι πνευματικοί.

Γιατί συμβαίνει αὐτό; Διότι, ὅπως εἶπα καί προηγουμένως, ἡ θεία χά­ρη ἐνεργεῖ στίς ψυχές αὐτῶν πού ἀγωνίζονται, αὐτῶν πού ἐπιτε­λοῦν τή διακονία, τήν ὁποία τούς ἐμπιστεύθηκε ἡ Ἐκκλησία, καί ἐν προκειμένῳ τή διακονία τοῦ μυ­στηρίου τῆς ἱερᾶς ἐξομολογή­σεως μέ φόβο Θεοῦ, μέ τή συναί­σθηση ὅτι γιά κάθε ψυχή πού προσέρχεται στό μυστήριο καί ἐξομολογεῖται ἔχουμε εὐθύνη καί θά δώσουμε λόγο στόν Θεό κατά τήν ἡμέρα τῆς κρίσεως.

Μπορεῖ ἐμεῖς νά μήν διαθέτουμε τήν ἁγιότητα πού εἶχαν οἱ ἅγιοι πού προανέφερα, ἀλλά, ἐάν ἐπιτε­λοῦμε συνειδητά τό μυστήριο τῆς ἱερᾶς ἐξομολογήσεως καί θέλουμε νά βοηθήσουμε τίς ψυχές καί προ­σευχόμεθα καί παρακαλοῦμε τόν Θεό νά μᾶς βοηθήσει νά ἀνταπο­κρι­θοῦμε στή διακονία αὐτή πρός σωτηρία τῶν ἀνθρώπων, τότε ἡ θεία χάρη «ἡ πάντοτε τά ἀσθενῆ θεραπεύουσα καί τά ἐλλείποντα ἀναπληροῦσα», θά θεραπεύσει καί τή δική μας ἀσθένεια καί θά ἀνα­πληρώσει καί τίς δικές μας ἐλλεί­ψεις, προκειμένου νά βοηθηθοῦν οἱ ἄνθρωποι.

Οἱ ἅγιοι ὅμως ἦταν ἄριστοι πνευ­μα­τικοί καί γιά ἕναν ἀκόμη λόγο. Ἔφθασαν στήν ἁγιότητα, γιατί ἀγω­­νίσθηκαν, δοκιμάσθηκαν, ἀντι­­­­­με­­τώ­πισαν πειρασμούς, ἀντι­με­τώ­πισαν πόλεμο ἀπό τόν διάβο­λο ἀκόμη καί σῶμα μέ σῶμα, ὅπως ἔλεγε ὁ ὅσιος Γεράσιμος ὁ Ὑμνο­γρά­­φος. Γνώριζαν τίς παγίδες πού στήνει στούς ἀνθρώπους ὁ πονη­ρός ἀπό προσωπική ἐμπειρία. Καί ὅπως ἕνας καλός ὁδηγός εἶναι σέ θέση νά ὁδηγήσει στήν κορυφή τοῦ βουνοῦ μέσα ἀπό δύσβατα μοναπά­τια, στά ὁποῖα κάθε ἄλλος θά χα­νόταν, τόν ὁδοιπόρο, ὅπως ἕνας κα­λός πλοηγός μπορεῖ νά ὁδηγήσει μέ ἀσφάλεια ἕνα σκάφος, ὥστε νά ἀποφύγει τούς σκοπέλους καί νά μήν πέσει σέ ξέρες, γιατί ὁ ἴδιος ἔχει κάνει πολλές φορές τή διαδρο­μή καί γνωρίζει ὅλες τίς λεπτομέ­ρειες, ἔτσι καί ἕνας πνευματικός, πού ἔχει ὁ ἴδιος ἀγωνισθεῖ καί ἔχει ἐμπειρία πνευματική, μπορεῖ νά βοη­θήσει ἀποτελεσματικότερα τούς ἀνθρώπους. Καί αὐτό ἰσχύει καί μέ τούς συγχρόνους ἁγίους μας.

Ἕναν ἀπό αὐτούς, πού διακρίθη­κε καί ὡς πνευματικός θά ἔχουμε τή χαρά νά γνωρίσουμε περισσό­τε­ρο σήμερα καί νά διδαχθοῦμε ὅλοι ἀπό τή ζωή καί τό ἔργο του. Εἶναι ἕνας ἀπό τούς νεωτέρους ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας, ὁ ἅγιος Γερβά­σιος τῶν Πατρῶν, γιά τόν ὁποῖο θά μᾶς ὁμιλήσουν σήμερα οἱ δύο ἐκλε­κτοί, ἀγαπητοί καί σεβαστοί ὁμι­λη­τές μας, τούς ὁποίους καί καλω­σο­ρίζω μέ πολλή τιμή καί ἀγάπη στή Βέροια, στήν Ἱερά Μητρό­πολή μας καί στήν Ἱερά Μονή Πα­ναγίας Δο­βρᾶ, καί τούς εὐχαριστῶ ἀπό καρ­δί­ας θερμότατα γιά τήν πα­ρουσία τους καί στήν Ἡμερίδα τῶν πνευ­ματικῶν ἀλλά καί τό ἀπόγευ­μα στήν Ἑσπερίδα πού εἶναι ἀφιε­ρω­μένη στόν ὅσιο Γερβάσιο.

Καλω­σορίζω, λοιπόν, καί εὐχαρι­στῶ τόν Σεβασμιώτατο Μητροπο­λίτη Πα­τρῶν κ. Χρυσόστομο, ὁ ὁποῖος κίνησε καί ὅλη τή διαδι­κασία γιά τήν ἁγιοκατάταξη τοῦ ἁγίου Γερ­βασίου, καί τόν Θεοφι­λέ­στατο Ἐπί­σκοπο Κερνίτσης Χρύ­σαν­θο, βοηθό ἐπίσκοπο τοῦ Ἁγίου Πατρῶν, οἱ ὁποῖοι θά μᾶς μιλήσουν γιά τόν ἅγιο Γερβάσιο.