Του ιερέως Παναγιώτου Σ. Χαλκιά
Επειδή αυτή τη χρονιά, φίλοι αναγνώστες, θα τελεσθούν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, αισθάνομαι την ανάγκη να γράψω μερικές απόψεις μου, σχετικές με το μέγιστο αυτό αθλητικό γεγονός της εποχής μας.
Από το 1890, που ο Γάλλος βαρώνος Πιερ ντε Κουμπερτέν, μαζί με τον Δημ. Βικέλα (ας μην το ξεχνάμε αυτό), οραματίστηκαν την αναβίωση όχι μόνο των Αγώνων, αλλά των ιδεωδών του Ολυμπισμού, μέχρι σήμερα, πολλές φορές περιφρονήθηκε το πνεύμα και η θυσία της κορυφαίας αυτής αθλητικής εκδήλωσης, για να αποθεωθεί η πολιτική ή οποιαδήποτε άλλη σκοπιμότητα.
Δύο μόνο παραδείγματα. Το 1936, οι Ολυμπιακοί Αγώνες του Βερολίνου, ήταν μια προκλητική επίδειξη δύναμης του ναζισμού. Ανεξάρτητα, βέβαια, από το γεγονός ότι ο αγέρωχος τότε Χίτλερ δέχθηκε ένα ηχηρότατο χαστούκι ταπεινώσεις από έναν μαύρο αμερικανό, τον Όουενς, που κατέκτησε 4 χρυσά μετάλλια και τίναξε στον αέρα τις φιλοσοφικές θεωρίες του μεγάλου σφαγέα, περί ανωτερότητας της άριας φυλής.
Επίσης, υπενθυμίζω: Το Μόναχο του 1972, με την ανατριχιαστική σφαγή των Ισραηλινών Αθλητών, το μποϊκοτάζ των αγώνων του 1976 στο Μόντρεαλ από τις αφρικανικές χώρες. Θυμάμαι, τέλος του 1979, σε ένα διεθνές αθλητικό συνέδριο, που συγκλήθηκε στην αρχαία Ολυμπία, ένας Βέλγος πρωταθλητής της κολύμβησης ρώτησε τον Λόρδο Κιλλάνιν, πρόεδρο τότε της ΔΟΕ, εάν το ολυμπιακό πνεύμα επηρεάστηκε από την πολιτική. Και ο εύστροφος Κιλλάνιν απάντησε, διπλωματικότητα: Ο Ολυμπισμός δεν επηρεάστηκε από την πολιτική, αλλά την επηρεάζει.
Βέβαια, μόνο η αβασάνιστη σκέψη θα οδηγούσε την παγκόσμια φίλαθλη γνώμη στο να επιδοκιμάσει την ανάμειξη της πολιτικής στον αθλητισμό. Πώς, όμως, tην απλή αυτή αλήθεια να την συνειδητοποιήσουν οι ηγέτες όλων των χωρών του κόσμου; Όλα τα κράτη, μικρά ή μεγάλα, ισχυρά ή ανίσχυρα, έχουν συμφέρον να αφήσουν τους Ολυμπιακούς Αγώνες ως μια νησίδα ειρήνης, ευγενικής άμιλλας και συναδελφοσύνης των λαών δια του αθλητισμού.
Η ακτινοβολία των Ολυμπιακών Αγώνων παρουσιάζεται σήμερα σαφώς περιορισμένη, αφού τα ιδεώδη τους διέρχονται μια πρωτοφανή κρίση. Πώς να εκπληρώσουν το σκοπό τους, όταν ελάχιστα στοιχεία διασώζονται από το πνεύμα των αρχαίων Ελληνικών Ολυμπιακών Αγώνων;
Θα παραβλέψουμε το γεγονός ότι οι σύγχρονοι Ολυμπιακοί Αγώνες εκφράζουν τη φιλοσοφία και το πνεύμα της εποχής μας; Μιας εποχής που δεν εμπνέει και δεν καλλιεργεί ευγενή και ανθρωπιστικά ιδεώδη, αλλά επιβάλλεται με τον γιγαντισμό των μεγεθών, με τους ιλιγγιώδεις αριθμούς, με αστρονομικά χρηματικά ποσά, με υπεράνθρωπα ρεκόρ!
Όλα, όμως, αυτά δεν παράγουν την ανθρωπιά και φοβούμαι πολύ μήπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες χωρίς πνεύμα, δεν υπηρετούν τον αυθεντικό άνθρωπο, αλλά δυνάμεις απάνθρωπες. Γι’ αυτό και η ευεργετική τους δύναμη για τον άνθρωπο της εποχής μας παρουσιάζεται αισθητά μειωμένη.
Όταν οι Κουμπερτέν-Βικέλας αγωνίζονταν για την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων, δεν είχαν ως προοπτική να διασκεδάζουν το κοινό, ούτε οι μετέχοντες να κερδίζουν μετάλλια ή να καταρρίπτουν ρεκόρ ή να χρησιμεύει ο αθλητισμός ως σκαλοπάτι επαγγελματικής αναρρίχησης, ούτε, τέλος, για να αποδεικνύεται η ανωτερότητα κάποιου πολιτικού συστήματος. Σήμερα, όμως, είμαστε μάρτυρες μιας συνεχούς φθοράς του Ολυμπιακού Πνεύματος, που υποχωρεί και παραχωρεί τη θέση του στο πνεύμα της εποχής μας. Ένα πνεύμα της αποθέωσης του «εγώ», γιγαντισμού, συντριβής και ταπείνωσης του άλλου, εθνικιστικής προβολής και επίδειξης. Ο ολυμπιακός στίβος μεταβλήθηκε σε ανταγωνιστικό των υπερανθρώπων, των υπερεταιριών και γενικά όλων των super.
Έτσι, εκτός από την πολιτικοποίηση των Αγώνων, παρουσιάστηκαν και δύο άλλες φθοροποιές καταστάσεις. Η εμπορευματοποίηση και τα αναβολικά. Το πνεύμα της χλιδής που κυριαρχεί σε κάθε διοργάνωση, επισκιάζει το γνήσιο πνεύμα του Ολυμπισμού, που είναι «άσκηση» (με την έννοια της ασκητικότητας).
Οι πολυεθνικές εταιρείες έχουν επιβάλλει τη θέλησή τους με τις μυθώδεις παροχές τους σε Ομοσπονδίες, Εθνικές Ομάδες και μεμονωμένους αθλητές. Έτσι, το δάφνινο στεφάνι για πολλούς από τους σύγχρονους ολυμπιονίκες, έχει μεταμορφωθεί σε δεσμίδες ευρώ και δολαρίων.
Όμως, η διάβρωση έχει προχωρήσει βαθύτερα. Ο στόχος του σύγχρονου πρωταθλητισμού είναι τα ρεκόρ, και στο βωμό της ρεκόρ-μανίας θυσιάζονται τα πάντα. Ακόμα, και το γνήσιο πνεύμα του αθλητισμού. Επικρατεί ο γιγαντισμός, μια αναβίωση, θα έλεγα, του νιτσεϊσμού. Σ’ αυτό αποφασιστική είναι η συμβολή των ειδικών μηχανημάτων, της πολύωρης και πολύχρονης εξαντλητικής προπόνησης και των διαφόρων φαρμάκων, που είναι γνωστά ως αναβολικά. Πολλές φορές η κατάρριψη των ρεκόρ ή η νίκη, είναι συνέπεια της χρήσης τέτοιων ουσιών.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το ρεκόρ χαρίζει μια ιδιαίτερη γοητεία στον αθλητισμό. Φανερώνει τον αγώνα του ανθρώπου να ξεπεράσει τον εαυτό του και να ανέβει ακόμη ψηλότερα, αλλά, όπως στο βιβλικό παράδεισο, την τάση αυτή του ανθρώπου για άνοδο την εκμεταλλεύτηκε και διαστρέφοντάς την ο διάβολος, έτσι και στον αθλητισμό. Η άνοδος σπιλώθηκε με τον αθέμιτο ανταγωνισμό! Ο αθλητισμός αντί να γίνεται ευεργέτης του ανθρωπίνου σώματος και δωρητής πνευματικής υγείας, οδηγεί το σώμα μας σε φθορά και ζημιές ανεπανόρθωτες, ενώ διαφθείρει το αθλητικό ήθος.
Για αυτό, οι Ολυμπιακοί Αγώνες συνεχώς απομακρύνονται από την αυθεντικότητά τους, καθώς αποθεώνονται η πολιτική, το χρήμα και η χρήση φαρμάκων. Πού οδηγούνται και μαζί τους το γνήσιο πνεύμα του αθλητισμού, δεν είναι εύκολο να προβλέψουμε. Θα μπορούμε, άραγε, στο μέλλον να επαναλαμβάνουμε μαζί με τους Κουμπερτέν-Βικέλα, ότι ο Ολυμπισμός τείνει να συγκεντρώσει σε φωτεινή δέσμη όλες τις αρχές, οι οποίες συστήνουν την τελειοποίηση του ανθρώπου; Κανείς δεν μπορεί με βεβαιότητα να προβλέψει.
