Του Απόστολου Ιωσηφίδη
Από την τελευταία Κυριακή του Μαρτίου η Χώρα μας εισήλθε, όπως αδιατάρακτα συμβαίνει εδώ και μισόν αιώνα, στο «αστερισμό» της θερινής ώρας, που καταλαμβάνει πλέον το μεγαλύτερο μέρος του έτους (: 7 μήνες, από τέλος Μαρτίου έως τέλος Οκτωβρίου).
Η πετρελαϊκή κρίση του 1973 και η εξ αυτής αδήριτη ανάγκη εξοικονόμησης ενέργειας επέβαλαν την καθιέρωση της θερινής ώρας (στις 13 Απριλίου 1975), που έκτοτε παγιώθηκε και αποτελεί αυτονόητο στοιχείο της ημερολογιακής καθημερινότητάς μας (αν και εσχάτως εξορύσσονται, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ψήγματα προβληματισμού περί την διατήρηση ή μη αυτού του «μέτρου», καθώς οι ενεργειακές ανάγκες και η αντίστοιχη συμπεριφορά πολιτειών και πολιτών έχουν «απελευθερωθεί» από τους περιορισμούς του ημερονυκτίου που ίσχυαν προ 50 ετών).
Η αγγλική εισήγηση και ο «τοπικός χρόνος»
Πάντως, η πρώτη (1919), με αγγλική υπογραφή, εισήγηση για την υιοθέτηση της θερινής ώρας στην Ελλάδα απέβλεπε όχι στην μείωση της (άλλωστε σχεδόν αμελητέας τότε) κατανάλωσης ηλεκτρικού ρεύματος, αλλά στον «συγχρονισμό» των στρατιωτικών μεταφορών. Προσέκρουσε στις εύλογες ενστάσεις του Διευθυντή του Αστεροσκοπείου Αθηνών Δημητρίου Αιγινήτη που υπογράμμισε πως η αλλαγή της ώρας «ἀπομακρύνει ὑπερβολικῶς τὸν κόσμον τῶν ἐκ μακρᾶς χρήσεως τοῦ τοπικοῦ χρόνου καὶ ἐκ παραδόσεως συνθηκῶν αὐτοῦ» (παρατήρηση, που μάλλον δεν ισχύει σε ένα κόσμο, στον οποίο ο «τοπικός χρόνος» έχει καταργηθεί…):
«Τὸ Ἀστεροσκοπεῖον
Ἐν σχέσει πρὸς τὸ ἐγερθὲν ζήτημα περὶ ἐφαρμογῆς καὶ ἐν Ἑλλάδι θερινῆς ὥρας, ἠρωτήθη τὸ ἀστεροσκοπεῖον Ἀθηνῶν ἁρμόδιον νὰ ὁμιλήσῃ ἐν προκειμένῳ.
Ὁ ἀναπληρῶν τὸν ἀπουσιάζοντα εἰς τὸ ἐξωτερικὸν κ. Αἰγινήτην διευθυντὴς τοῦ γεωδυναμικοῦ τμήματος τοῦ ἀστεροσκοπείου κ. Κρητικὸς παρέπεμψεν εἰς σχετικὸν μακρὸν ὑπόμνημα τὸ ὁποῖον εἶχεν υποβάλη ὁ κ. Αἰγινήτης εἰς τὴν κυβέρνησιν κατ᾿ Ἀπρίλιον τοῦ 1919, ὅτε εἶχε ζητηθῆ ἡ ἐφαρμογὴ καὶ ἐν Ἑλλάδι θερινῆς ὥρας ὑπὸ τῶν ἄγγλων, ὅτε οὗτοι κατεῖχον τὴν Κων/πολιν, κυρίως διὰ τὸ ζήτημα τοῦ συγχρονισμοῦ τῶν μεταφορῶν.
Τὶ λέγει ὁ κ. Αἰγινήτης
Διὰ τοῦ ὑπομνήματος τούτου ὁ κ. Αἰγινήτης λέγει μεταξὺ ἄλλων τὰ ἑξῆς:
“Ἐὰν προσθέσωμεν διὰ τὴν θερμὴν περίοδον τοῦ ἔτους ἀκόμη μίαν ὥραν ἡ διαφορὰ μεταξὺ τοῦ τοπικοῦ καὶ τοῦ ἐπισήμου μέσου χρόνου θὰ ἀνέλθῃ διὰ μὲν τὴν δυτικὴν Ἑλλάδα εἰς μίαν ὥραν καὶ 40 λεπτὰ περίπου κατὰ μέγιστον ὅρον, διὰ τὰς Ἀθήνας εἰς μίαν ὥραν καὶ 25 λεπτὰ καὶ διὰ τὴν Θεσ/νίκην εἰς μίαν ὥραν καὶ 28 λεπτά.
Ἐν ἄλλοις λόγοις τὰ ὡρολόγια ἡμῶν θὰ δεικνύουν 12ην ὥραν: ἐν Κερκύρᾳ κατὰ μίαν ὥραν καὶ 40 λεπτά, ἐν Ἀθήναις κατὰ μίαν ὥραν καὶ 28 λεπτὰ καὶ ἐν Θεσσαλονίκῃ κατὰ μίαν ὥραν καὶ 28 λεπτὰ περίπου ἐνωρίτερον τοῦ τόπου (ὅταν μεσουρανῇ περίπου ὁ ἥλιος) τουθ᾿ ὅπερ ἀπομακρύνει ὑπερβολικῶς τὸν κόσμον τῶν ἐκ μακρᾶς χρήσεως τοῦ τοπικοῦ χρόνου καὶ ἐκ παραδόσεως συνθηκῶν αὐτοῦ.”»
«Μακεδονία», 04-07-1932.
Η πρώτη εφαρμογή
Η πρώτη δοκιμαστική εφαρμογή της θερινής ώρας επιχειρήθηκε το 1932 (από 6 Ιουλίου μέχρι 30 Σεπτεμβρίου), για να εγκαταλειφθεί αμέσως, καθώς ούτε στην εξοικονόμηση ενέργειας μπορούσε να έχει καθοριστική συμβολή ούτε στην κοινωνική αποδοχή μπορούσε να ελπίζει:
«Σήμερον ἀπὸ τοῦ μεσονυκτίου θὰ ἐφαρμοσθῇ ἡ νέα θερινὴ ὥρα
Πῶς θὰ ἀναχωροῦν οι σιδηρ/μοι
Συμφώνως πρὸς ληφθεῖσαν ἀπόφασιν τοῦ Ὑπουργικοῦ Συμβουλίου, εἰδοποιοῦνται ὅλοι οἱ πολῖται, ὅτι ἀπὸ τοῦ μεσονυκτίου τῆς σήμερον Δευτέρας πρὸς Τρίτην, θὰ μεταθέσουν τοὺς δείκτας τῶν ὡρολογίων των μίαν ὥραν ἐμπρός. Δηλαδὴ τὴν 12ην νυκτερινὴν τῆς Δευτέρας ὅλα τὰ ὡρολόγια θὰ προχωρήσουν ὥστε νὰ δεικνύουν 1.
Διὰ τοῦ τρόπου τούτου, χωρὶς νὰ ἐπέλθῃ καμμία ἀνωμαλία εἰς τὴν κίνησιν καὶ τὴν ἐργασίαν τῆς χώρας, θὰ περιορισθῇ ἡ κατανάλωσις τοῦ ἠλεκτρικοῦ ρεύματος, διότι ὅλα τὰ καταστήματα θὰ κλείουν τὸ ἀπόγευμα μίαν ὥραν ἐνωρίτερον. Δηλαδή, ἐνῷ τὰ ὡρολόγια θὰ δεικνύουν ὅτι τὰ καταστήματα ἔκλεισαν τὴν 8.30 μ.μ. (θερινῆς ὥρας), εἰς τὴν πραγματικότητα θὰ ἔχουν κλείσῃ τὴν 7.30 ὥραν.
Οἱ σιδηρόδρομοι
Κατόπιν τῆς ληφθείσης χθὲς ὑπὸ τοῦ ὑπουργικοῦ συμβουλίου ἀποφάσεως περὶ ἐφαρμογής τῆς θερινῆς ὥρας ἀπὸ τῆς 5ης Ἰουλίου (μεσονύκτιον τῆς Δευτέρας πρὸς τὴν Τρίτην) ὁ ὑπουργὸς τῆς Συγκοινωνίας ἐκοινοποίησε πρὸς τοὺς διευθυντὰς τῶν σιδηροδρομικῶν ἑταιρειῶν ἐπείγουσαν διαταγὴν διὰ τῆς ὁποίας τονίζει ὅτι συμφώνως πρὸς τὴν ληφθεῖσαν ἀπόφασιν πρέπει τὰ δρομολόγια τῶν σιδηροδρόμων νὰ κανονισθοῦν ἐπὶ τῇ βάσει τῆς θερινῆς ὥρας. Οὕτω εἰς τὸ ἑξῆς αἱ ἁμαξοστοιχίαι, αἱ ὁποῖαι ἀνεχώρουν τὴν 6ην πρωϊνὴν θ᾿ ἀναχωροῦν τὴν ἱδίαν ὥραν ἀλλὰ συμφώνως πρὸς τὴν θερινὴν ὥραν, δηλαδὴ μίαν ὥραν ἐνωρίτερον.»
«Μακεδονία», 04-07-1932.
«Ἡ θερινὴ ὥρα
Ἡ Γενικὴ Διοίκησις δι᾿ ἐγκυκλίου αὐτῆς κοινοποιηθείσης πρὸς ἁπάσας τὰς πολιτικὰς Ἀρχὰς καὶ ὑπηρεσίας ὡς καὶ τὰς διευθύνσεις καὶ τὰ τμήματα αὐτῆς ἀνεκοίνωσε χθὲς δι᾿ ἀποφάσεως τοῦ ὑπουργικοῦ συμβουλίου ἀπὸ τοῦ μεσονυκτίου τῆς 5ης πρὸς 6ην τρέχοντος μέχρι τοῦ μεσονυκτίου τῆς 30ῆς 7/βρίου ἐ.ἔ. ὁρίζεται καθ᾿ ἅπαν τὸ Κράτος ἡ θερινὴ ὥρα. Οὕτω κατὰ τὸ μεσονύκτιον ἀπόψε τὰ ὡρολόγια τῶν πόλεων ἁπασῶν τῶν ὑπηρεσιῶν καὶ ἰδιωτῶν δέον νὰ προχωρήσωσι κατὰ μίαν ὥραν ἤτοι ἀντὶ τῆς 12ης τοῦ μεσονυκτίου δέον νὰ δεικνύωσι πρώτην πρωϊνήν. Ἡ οὕτω ὁριζομένη ὥρα δέον νὰ λαμβάνηται ὑπ᾿ ὄψιν κατὰ πάσας τὰς περιπτώσεις τὰς ὁριζομένας ὑπὸ τῶν Νόμων τῶν διαταγμάτων καὶ ἄλλων κανονιστικῶν διατάξεων ἢ ἀποφάσεων.»
«Θερινὴ ὥρα
Τὶ σημαίνει θερινὴ ὥρα, ἀδελφοί μου; Σπρώξιμο τῆς βελόνης τοῦ ὡρολογίου πρὸς τὰ ἐμπρός. Καὶ τὶ θὰ ἐξέλθῃ ἐκ τούτου; Ὅτι θὰ κοιμώμεθα μίαν ὥραν ἐνωρίτερον καὶ θὰ ξυπνοῦμε ἐπίσης μίαν ὥραν ἐνωρίτερον. Ἐξ οὗ κέρδος μιᾶς ὥρας ἠλεκτρικοῦ φωτὸς ποὺ στοιχίζει καὶ μετάθεσις τῆς ζωϊκῆς δραστηριότητος τῆς ὥρας αὑτῆς εἰς τὸ φῶς τῆς ἡμέρας ποὺ μᾶς τὸ δίδει ὁ καλὸς Θεὸς δωρεάν.
Ἐγώ, χρησιμοποιῶν ἀκόμη – ὡς ἄνθρωπος παλαιῶν ἰδεῶν – λύχνον πετρελαίου συχνὰ δὲ καὶ ἐλαίου (ὅπως θὰ τὸ ἀντιλαμβάνεται αὐτὸ ἡ μύτη σας ἀπὸ τὴν μυρωδιὰ τῆς παρούσης στήλης ἡ ὁποία “ὄζει ἐλαίου”), ἐγὼ ἀδιαφορῶ τελείως διὰ τὴν καινοτομίαν αὐτὴν καὶ σᾶς προειδοποιῶ ὅτι θὰ ἀφήσω τὴν βελόνην τοῦ ὡρολογίου μου (τὸ ὁποῖον σημειωτέον δὲν ἔχω) ἥσυχον.
Ἄλλωστε φαντάζομαι, ὅτι ἂν σαλπίσῃ ἐν τῷ μεταξὺ ἡ σάλπιγξ τῆς δευτέρας παρουσίας δὲν θὰ μὲ εὕρῃ ἀνέτοιμον, διότι ὑποθέτω ὅτι ὁ Ὕψιστος ἐξακολουθεῖ νὰ χρησιμοποιῇ τὸ παλαιὸν …Ὡρολόγιον (τῆς Ἐκκλησίας).»
«Μακεδονία», 05-07-1932.
Η δεύτερη απόπειρα
20 χρόνια αργότερα, ο τότε Υπουργός Βιομηχανίας Ιωάννης Ζίγδης επαναφέρει την θερινή ώρα. Όμως, η εφαρμογή της (από 1 Ιουλίου μέχρι 2 Νοεμβρίου 1952), όπως αποτύπωσε έκθεση της Ηλεκτρικής Εταιρείας Αθηνών-Πειραιώς (προκατόχου της ΔΕΗ), δεν απέδωσε την προσδοκώμενη εξοικονόμηση ενέργειας, της οποίας οι καταναλωτές συγκεντρώνονταν, κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος τους, στην Περιφέρεια της Πρωτευούσης, πυροδότησε όμως αντιδράσεις κυρίως στην αγορά:
«Ἐτέθη ἐν ἰσχύϊ ἀπὸ τοῦ μεσονυκτίου ἡ θερινὴ ὥρα
Οἱ ἔμποροι θεωροῦν ἐπιζήμιον
τὸ μέτρον τοῦτο
Ἀπὸ τοῦ μεσονυκτίου καθιερώθη εἰς ὁλόκληρον τὴν χώραν ἡ θερινὴ ὥρα. Τὸ μεσονύκτιον ἀκριβῶς οἱ δεῖκται τῶν ὡρολογίων μετετέθησαν κατὰ μίαν ὥραν ἐμπρός.
Ὁ ὑπουργὸς τῆς Βιομηχανίας κ. Ζίγδης εἰς σχετικὰς δηλώσεις του ἐτόνισεν χθὲς ὅτι ἡ Κυβέρνησις ἀποδίδει μεγάλην σημασίαν εἰς τὴν καθιέρωσιν τῆς θερινῆς ὥρας ἀπὸ τοῦδε λόγῳ τῆς ἀνάγκης, ὅπως γίνῃ ἔναρξις τῆς οἰκονομίας εἰς τὴν κατανάλωσιν ἠλεκτρικοῦ ρεύματος εἰς τὴν περιφέρειαν Πρωτευούσης δεδομένου ὅτι ὁ προσεχὴς χειμὼν προβλέπεται κρίσιμος ὅσον ἀφορᾶ τὴν ἐπάρκειαν ρεύματος.
Παρ᾿ ὅλον ὅτι δὲν ἔχει ὑπολογισθῆ ἐπακριβῶς ἡ ἐξοικονόμησις ρεύματος, ἡ ὁποία θὰ προκύψῃ ἐκ τῆς μεταθέσεως τῆς ὥρας ἐν τούτοις μεταξὺ τῶν ἁρμοδίων κρίνεται ὅτι αὕτη θὰ εἶναι σημαντική.
Σχετικῶς ὁ Ἐμπορικὸς Σύλλογος Ἀθηνῶν ἀπηύθυνε χθὲς τηλεγράφημα πρὸς τὸν ἀντιπρόεδρον τῆς κυβερνήσεως καὶ τοὺς ὑπουργοὺς Ἐργασίας καὶ Συντονισμοῦ εἰς τὸ ὁποῖον τονίζεται ὅτι ἡ ἀποφασισθεῖσα κατὰ τὴν ἐναντίαν γνώμην ὅλων τῶν ἐμπορικῶν ὀργανώσεων τῆς χώρας ἐφαρμογὴ τῆς θερινῆς ὥρας, θίγουσα καίρια ἐμπορικὰ συμφέροντα ὁδηγεῖ πρὸς τὴν δημιουργίαν πλήρους ἀδιεξόδου εἰς στιγμὰς ὀξυτάτης κρίσεως.
Κατὰ τοὺς ἐμπορικοὺς κύκλους ἡ μετάθεσις τῆς ὥρας θὰ δημιουργήσῃ σοβαρὰ ζητήματα κατὰ τοὺς θερινοὺς κυρίως μῆνας διότι τὸ κλείσιμον τῶν καταστημάτων θὰ γίνεται ὑποχρεωτικῶς ἐν πλήρει ἡμέρα. Τοῦτο θὰ ἐπιτείνῃ τὴν σοβοῦσαν σήμερον οἰκονομικὴν κρίσιν τῶν ἐπιχειρήσεων καὶ θὰ ὁδηγήσῃ εἰς πλήρη μαρασμὸν τούτων.
Ἐξ ἁρμοδίων πηγῶν παρετηρεῖτο σχετικῶς ὅτι ἡ μετάθεσις τῆς ὥρας ἀπὸ τοῦ θέρους ἐπεβλήθη διὰ λόγους ψυχολογικοὺς καὶ ἐκ τῆς ἀνάγκης προπαρασκευῆς τῶν πνευμάτων διὰ τὸν χειμῶνα. Τὸ σύστημα τοῦτο εἶχε ἐφαρμοσθῆ εἰς τὴν Ἀγγλίαν κατὰ τὴν περίοδον τοῦ πολέμου καὶ ἀπέδωσε σημαντικώτατα ἀποτελέσματα.»
«Ἐλευθερία», 01-07-1952.
«Ἡ θερινὴ ὥρα
Ἀπὸ τοῦ μεσονυκτίου οἱ δεῖκται τῶν ὡρολογίων
μετετοπίσθησανκατὰ μίαν ὥραν ἐμπρὸς
Πολλοὶ εἶναι οἱ ὁποῖοι δὲν θέλουν νὰ συμμορφωθοῦν
Τὸ μεσονύκτιον ἀκριβῶς, οἱ δεῖκται τῶν ὡρολογίων μετετοπίσθησαν κατὰ μίαν ὥραν ἐμπρός, διὰ νὰ ἀκολουθήσωμεν καὶ ἡμεῖς τὴν ἐπίσημον «θερινὴν ὥραν».
Εἶναι φυσικὸν ὅτι μὲ τὴν ὡρολογιακὴν αὐτὴν μεταβολὴν θὰ παρατηρηθοῦν τὶς πρῶτες ἡμέρες μερικαὶ ἀνωμαλίαι εἰς τὴν καθ᾿ ὅλου κοινωνικὴν ζωὴν τοῦ τόπου, ἀλλ᾿ αὐτὸ εἶναι παροδικὸν καὶ τὰ πάντα θὰ ἐξακολουθήσουν λειτουργοῦντα μὲ τὸν κανονικὸν ρυθμόν, ὅπως καὶ πρότερον.
Ὅπως ὅμως ὑπάρχουν οἱ παλαιοημερολογῖται, ὅπως πληροφορούμεθα θὰ ὑπάρξουν καὶ …παλαιοωρολογῖται! Διότι εἶναι πολλοί, οἱ οποίοι …ἐχόμενοι τῶν πατρίων θὰ συνεχίζουν διατηροῦντες τὴν παλαιὰν ὥραν, μὴ δεχόμενοι τὰ καινὰ δαιμόνια…
Βεβαίως, εἶναι δύσκολος, ἂν μὴ δυσεφάρμοστος, ἡ τυχὸν ἐμμονὴ τῶν ὀλίγων – ὅπως γνωρίζομεν τοὐλάχιστον – φανατικῶν καὶ ὑπερμάχων τῆς παληᾶς ὥρας. Καὶ τοῦτο, διότι μία τοιαύτη ἐκτροπὴ – ἂς τὴν ὀνομάσωμεν ἔτσι – ἀπὸ τὸ ἐπίσημον ὡρολογιακὸν πρόγραμμα τοῦ Κράτους δὲν ἔχει μὲν νὰ τοὺς ὠφελήσῃ εἰς τίποτε δύναται ὅμως νὰ τοὺς δημιουργήσῃ ανωμαλίαν. Ἐκεῖνο ὅμως ποὺ ἐξένισε τοὺς ἐκτὸς Ἀθηνῶν διαβιοῦντας, εἶναι αἱ δηλώσεις τοῦ ἁρμοδίου ὑπουργοῦ, ὅστις ὁμιλῶν σχετικῶς ἐτόνισεν ὅτι ἡ Κυβέρνησις κατέληξεν εἰς τὴν ἀπόφασιν νὰ ἀκολουθήσῃ τὴν «θερινὴν ὥραν» ἐκ μόνου τοῦ λόγου διὰ νὰ ἐπέλθῃ εἰς τὴν πρωτεύουσαν οἰκονομία εἰς τὴν κατανάλωσιν ἠλεκτρικοῦ ρεύματος!!»
«Τὸ Φῶς», 01-07-1952.
«Ἀνεστατώθη ἡ ἀγορὰ ἐκ τῆς
καθιερώσεως τῆς θερινῆς ὥρας
Διαμαρτυρίαι τῶν ἐμπορικῶν καὶ
ἐπαγγελματοβιοτεχνικῶν ὀργανώσεων
Ὅπως ἀνεμένετο, ἡ ἀλλαγὴ τῆς ὥρας ἐδημιούργησεν ἀναστάτωσιν εἰς τὴν ἀγοράν μας, μὲ ἄμεσον ἀποτέλεσμα ὄργανα τῆς χωροφυλακῆς νὰ περιέρχωνται τὰ καταστήματα καὶ νὰ καταγράφουν τοὺς καταστηματάρχας, οἵτινες ἐβδράδυναν τὴν μεσημβρίαν νὰ κλείσουν τὰ καταστήματά των.
Ἀλλὰ αὐτὸ ἦτο τὸ μικρότερον κακόν, διότι αἱ τοιαῦται παραβάσεις ὅταν τὸ πρῶτον θεσπίζεται ἕνα μέτρον εἶναι συγγνωστέαι.
Τὸ σοβαρώτερον ὅμως ἐν προκειμένῳ ἦτο ἡ δυσάρεστος ἀπήχησις ἂν μὴ ἀγανάκτησις, ἥτις ἐπροξενήθη ἐκ τοῦ μέτρου τούτου μεταξὺ τοῦ ἐμπορικοῦ ἐπαγγελματικοῦ καὶ βιοτεχνικοῦ κόσμου. Καὶ τοῦτο, διότι δὲν θεωρεῖται, κατὰ τὴν σημερινὴν κρίσιμον περίοδον, ἐποικοδομητικὸν νὰ κλείουν τὰ καταστήματά των πολὺ πρὸ τῆς δύσεως τοῦ ἡλίου.
Ὅλος αὐτὸς ὁ κόσμος τῶν πληττομένων ἐκ τῆς ἀλλαγῆς τῆς ὥρας διεμαρτυρήθησαν εἰς τὰς ὀργανώσεις των διὰ τὸ νέον τοῦτο μέτρον τὸ ὁποῖον ἐπαυξάνει τὴν ὑπάρχουσαν κρίσιν ἥτις ἔφθασε εἰς τὰ ἀνώτατα ὅρια.
Αἱ ὀργανώσεις πληροφορούμεθα θὰ διαβιβάσουν τὰς ἐν λόγῳ διαμαρτυρίας εἰς τὴν Κυβέρνησιν.
Ἂς σημειωθῇ ὅτι πολὺ πρὶν ληφθῇ τελικὴ ἀπόφασις αἱ ἐμπορικαὶ ὀργανώσεις ἀνεφέρθησαν εἰς τὴν Κυβέρνησιν διὰ τὰ καταστρεπτικὰ ἀποτελέσματα τὰ ὁποῖα θὰ ἔχῃ ἡ ἀλλαγὴ τῆς ὥρας, χωρὶς ἐννοεῖται νὰ ληφθοῦν ὑπ᾿ ὄψιν.»
«Τὸ Φῶς», 02-07-1952.
Η τρίτη καθιέρωση…
Έπρεπε να περάσουν άλλες δυο δεκαετίες, να επεκταθεί απ’ άκρου εις άκρον ο εξηλεκτρισμός (και οι αντίστοιχες παντοειδείς) εξαρτήσεις της Χώρας και των πολιτών, να αρχίσουν οι κύκλοι των ενεργειακών κρίσεων, να μεταβληθούν βαθμιαία σε περισσότερο ευπαίδευτα σώματα οι κοινωνίες των ανθρώπων, να ομογενοποιηθούν σταδιακά και ο «τόπος» και ο «χρόνος» σε μια παγκόσμια «σούπα», για να καθιερωθεί αρχικά, με το πάντοτε ισχυρό πρόταγμα της εξοικονόμησης ενέργειας, η θερινή ώρα…
«Ἰσχύει ἀπὸ σήμερα ἡ θερινὴ ὥρα
στὴν Ἑλλάδα
Οἱ δεῖκτες μετακινήθηκαν τὰ μεσάνυκτα μία ὥρα μπροστὰ
Ἀθῆναι, 12.- Ἀπὸ τοῦ μεσονυκτίου τοῦ Σαββάτου πρὸς Κυριακὴν ἰσχύει στὴν Ἑλλάδα ἡ θερινὴ ὥρα. Τὴν 12ην νυκτερινὴ ἀκριβῶς οἱ δεῖκται τῶν ὡρολογίων ἐτοποθετήθησαν στὴν πρώτη πρωϊνὴ ὥρα. Θὰ ἐπιστρέψουμε καὶ πάλι στὴν κανονικὴ ὥρα τὰ μεσάνυκτα τῆς 26ης Ὀκτωβρίου, ὅταν θὰ ἔχῃ παρέλθῃ τὸ θέρος. Ἡ θερινὴ ὥρα ἀποτελεῖ παράδοση στὶς περισσότερες βιομηχανικὲς χῶρες ἀπὸ τὸ 1973. Ἡ ἐνεργειακὴ κρίση ἔκανε ἀκόμη περισσότερο ἀπαραίτητη τὴν θερινὴ ὥρα. Μὲ τὴν ἐφαρμογή της ἡ χώρα ἐξοικονομεῖ μία ὥρα νύκτας. Τὰ καταστήματα καὶ τὰ κέντρα διασκεδάσεως θὰ κλείνουν μία ὥρα ἐνωρίτερα καὶ ὁ κόσμος θὰ κοιμᾶται ἐπίσης πιὸ ἐνωρὶς ἀφοῦ θὰ ξυπνάῃ τὸ πρωῒ ἐνωρίτερα.
Τὸ μέτρο τῆς νυκτερινῆς ὥρας ἀποτελεῖ τὸ πιὸ ἀνώδυνο γιὰ τὴν ἐξοικονόμηση ἐνεργείας ἀπὸ τὰ ἄλλα ποὺ ἔχουν ἐξαγγελθῆ ἢ πρόκειται νὰ ἐξαγγελθοῦν ἀπὸ τὴν κυβέρνηση. Όλες οι χώρες έχουν προχωρήσει στην λήψη δραστικών μέτρων προς την κατεύθυνση αὐτή. Ἡ Ἑλλὰς εἶναι ἀπὸ τὶς τελευταῖες χῶρες ποὺ πῆραν μέτρα περιορισμοῦ τῆς καταναλώσεως ἐνεργείας.»
«Μακεδονία», 13-04-1975.
…και η οριστική (;) αφομοίωση
…και, εν συνεχεία, να αφομοιωθεί οργανικά από Κράτη και λαούς, τόσο έντονα και τόσο βαθειά, ώστε ενδεχόμενη κατάργησή της να καθίσταται οικονομικά απρόσφορη, ενώ η «μετακίνηση των δεικτών», στις ορισμένες ημερομηνίες, είναι πλέον (και αυτή) εγγενής λειτουργία ενσωματωμένη σε κάθε είδους συσκευές που αντικαθιστούν (ή υποκαθιστούν), ολοένα και περισσότερο, την (αυτ)ενέργεια -ακόμη και τη σκέψη- του ιδιοκτήτη τους…
