Είναι η τρίτη και τελευταία γιορτή του Δωδεκαημέρου (εορτών των Χριστουγέννων). Το όνομα προκύπτει από τη φανέρωση των τριών προσώπων της Αγίας Τριάδας που συνέβη σύμφωνα με τρεις σχετικές ευαγγελικές περικοπές κατά τη βάπτιση. Για αυτό και ονομάζονται επίσης Επιφάνια και Φώτα.
Ως κύριες τελετές των Θεοφανίων θεωρούνται ο Μέγας Αγιασμός και η Κατάδυση του Τιμίου Σταυρού (ρίψη του Σταυρού στη θάλασσα, τον οποίο προσπαθούν να πιάσουν όσοι βουτήξουν).
Τα ονόματα που γιορτάζουν σήμερα
Θεοπούλα, Θεόπη, Θεοφάνης, Φάνης, Θεοφανία, Θεανώ (εθιμικά), Ιορδάνης, Γιορντανής, Ντάνης, Δάνης, Ιορδανία, Ιορδάνα, Γιορντάνα, Ντάνα, Δάνα, Περιστέρα, Φαίδων, Φανή, Φένια, Φάνια, Φανούλα, Φωτεινή, Φώτω, Φώφη, Φωτούλα, Φαίη, Φωφώ, Φώτιος, Φώτης, Φωτεινός, Φώτις, Φωτίκα, Φωτίκω, Φώτα, Φωτή, Ουρανία, Ράνια.
