Γράφει ο
Θωμάς
Γαβριηλίδης
Φιλόλογος
-Συγγραφέας
Α΄ ΑΛΛΑ ΟΤΑΝ ΣΤΗ ΣΙΦΝΟ…
1. Αλλά όταν στη Σίφνο τα δημόσια κτίρια γίνουν λευκά
2. και λευκοφρύδα η αγορά, με λευκομαρμάρινα αετώματα,
3. τότε θα χρειαστεί βέβαια άνδρας έμπειρος
4. για να συμβουλέψει πώς θα αντιμετωπισθεί στόλος καραβιών
5. και πρεσβεία που θα έρθει με κόκκινο καράβι.
ΑΛΛ’ ΟΤΑΝ ΕΝ ΣΙΦΝΩ… (Ε.Α. XIV, 82)
1. Αλλ’ όταν εν Σίφνω πρυτανήια λευκά γένηται
2. λεύκοφρύς τ’ αγορή, τότε δη δει φράδμονος ανδρός
3. φράσσασθαι ξύλινον λόχον κήρυκά τ’ ερυθρόν.
ΣΧΟΛΙΑ – ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Ο παραπάνω χρησμός δόθηκε από το Μαντείο των Δελφών στους Σιφνιώτες γύρω στα 525 π.Χ. ως απάντηση στο ερώτημά τους «αν τα πλούτη, που είχαν τότε, θα παρέμεναν σ’ αυτούς για πολλά χρόνια ακόμη».
Ας σημειωθεί ότι τότε, τον 6ο π.Χ. αιώνα η Σίφνος ήταν το πλουσιότερο νησί των Κυκλάδων, και όχι μόνον αυτών, χάρη στα ορυχεία χρυσού και αργύρου που είχε η γη της.
Οι Σιφνιώτες όχι μόνο δεν έκρυβαν τα πλούτη τους αλλά και για να καταπλήξουν μάλιστα το Πανελλήνιο ίδρυσαν γύρω στα 525 π.Χ., τότε που τους δόθηκε και ο χρησμός που μας απασχολεί, έναν εντυπωσιακό Θησαυρό στους Δελφούς, ένα δηλαδή μονόχωρο μικρών διαστάσεων ναόσχημο κτίριο, για να αποθηκεύουν σ’ αυτό τα αφιερώματά τους στο θεό Απόλλωνα. Είχαν επίσης αντικαταστήσει τα παλιά δημόσια κτίρια της πόλης τους, και της αγοράς συμπεριλαμβανομένης, με νέα χτισμένα με λευκό μάρμαρο της Πάρου, αλλά δεν κατάλαβαν, όπως φαίνεται από τα γεγονότα που ακολούθησαν, το νόημα του χρησμού, γι’ αυτό και δεν φρόντισαν να βρουν έναν σοφό και έμπειρο άνδρα, ο οποίος να μπορεί να τους συμβουλέψει τι να κάνουν, όταν έρθει στο νησί τους ένας «ξύλινος λόχος», ένας στόλος δηλαδή από ξύλινα καράβια, βαμμένα κόκκινα με μίλτο, που ήταν μια ορυκτή κόκκινη βαφή (ερυθρός μόλυβδος), και πώς να αντιμετωπίσουν τον κήρυκα του στόλου αυτού, που θα αποβιβαζόταν στο νησί τους από ένα από αυτά τα κόκκινα καράβια ως ερυθρός κήρυκας.
Στο στόλο με τα κόκκινα καράβια (6ος αι. π.Χ.) επέβαιναν Σαμιώτες, οι οποίοι με συμμάχους τους Λακεδαιμονίους είχαν επιχειρήσει προηγουμένως να ανατρέψουν τον περίφημο τύραννο της Σάμου, τον Πολυκράτη (574-522 π.Χ.). Αυτοί οι Σαμιώτες μετά την αποτυχία της επιχείρησής τους και τη φυγή των Λακεδαιμονίων για την πατρίδα τους, επειδή είχαν ανάγκη χρημάτων, άραξαν στο λιμάνι της Σίφνου και με κήρυκα ζητούσαν από τους Σιφνιώτες δέκα τάλαντα δανεικά.
Τότε ήταν η ώρα που οι Σιφνιώτες χρειάστηκαν έναν «φράδμονα άνδρα», έναν σοφό ηγέτη, αλλά δεν τον είχαν, και απάντησαν χωρίς πολύ σκέψη αρνητικά, με συνέπεια, οι Σαμιώτες να αρχίσουν τις καταστροφές και λεηλασίες των ανοχύρωτων χωριών της Σίφνου και τελικά, αφού κατάφεραν να αιχμαλωτίσουν πολλούς Σιφνιώτες, για να σταματήσουν το κακό, πήραν «με το σπαθί τους» όχι δέκα τάλαντα μόνον, αλλά εκατό.
Έτσι για μια ακόμη φορά επαληθεύτηκε το αρχαίο ρητό που λέει ότι είναι πιο εύκολο να αποκτήσεις χρήματα ή άλλα αγαθά, από το να τα διαφυλάξεις.
Πρέπει να σημειωθεί ότι όλες αυτές οι λεπτομέρειες για τα γεγονότα που έγιναν στη Σίφνο τον 6ο π.Χ. αιώνα και για το χρησμό που δόθηκε τότε στους Σιφνιώτες από την Πυθία, αντλήθηκαν από το τρίτο βιβλίο του ιστορικού έργου του Πατέρα της Ιστορίας Ηροδότου του Αλικαρνασσέα, που φέρει το όνομα «Θάλεια», της τρίτης δηλαδή από τις εννιά Μούσες, το οποίο αποτελεί και μια από τις πηγές της περίφημης Ελληνικής Ανθολογίας.
Β΄ ΚΑΙ ΤΟΤΕ ΛΟΙΠΟΝ,
1. Και τότε λοιπόν, Μίλητε, ω συ οδυνηρών επινοήτρια έργων,
2. θα γίνεις φαγοπότι για πολλούς και πλούσια δώρα
3. και οι παντρεμένες γυναίκες σου θα νίψουν τα πόδια
4. πολλών μακρυμάλληδων Περσών
5. ενώ για το δικό μας ναό στα Δίδυμα
6. άλλοι θα ενδιαφερθούνε.
ΚΑΙ ΤΟΤΕ ΔΗ, ΜΙΛΗΤΕ… (Ε.Α. XIV, 89)
Και τότε δη, Μίλητε, κακών επιμήχανε έργων,
πολλοίσι δείπνόν τε και αγλαά δώρα γενήση,
σαι δ’ άλοχοι πολλοίσι πόδας νίψουσι κομήταις,
νηού δ’ ημετέρου Διδύμοις άλλοισι μελήσει.
ΣΧΟΛΙΑ – ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
Και ο χρησμός αυτός έχε καταγραφεί από τον Ηρόδοτο (490-425 π.Χ.) στο ιστορικό του έργο (βιβλίο ΣΤ΄ «Ερατώ» κεφ. 19) με την επισήμανση ότι αποτελεί παρένθεση μέσα στο χρησμό που δόθηκε από τους Δελφούς στους Αργείτες, οι οποίοι ρωτούσαν να μάθουν πώς θα σωζόταν η πόλη τους.
Σύμφωνα με σημείωση μελετητή του Ηροδότειου έργου θεωρείται ανεξήγητο, γιατί το μαντείο των Δελφών παρενθέτει σε χρησμό για τους Αργείτες χρησμό για τους Μιλησίους, που μάλιστα δεν ήταν παρόντες.
ΕΠΙΜΗΧΑΝΟΣ ΚΑΚΩΝ ΕΡΓΩΝ
Ο θεός Απόλλων με το στόμα της μάντισσάς του της Πυθίας εκφράζει τη μεγάλη του δυσαρέσκεια για την πόλη της Μιλήτου, η οποία είχε αποφασίσει να συμμετάσχει στην επανάσταση των Ιώνων της Μικρασίας κατά των Περσών το 499 π.Χ., ενώ κατά τη γνώμη αντικειμενικών συμβούλων, οι οποίο έβλεπαν τη μεγάλη διαφορά που υπήρχε ανάμεσα στις στρατιωτικές δυνάμεις Ιώνων και Περσών, η επανάσταση δεν έπρεπε να γίνει.
Τελικά, όμως μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος, οι μάντεις κακών επαληθεύτηκαν και ο 494 η Ιωνική επανάσταση καταπνίχτηκε, η ηρωική Μίλητος λεηλατήθηκε άγρια και καταστράφηκε και μαζί μ’ αυτήν και ο πλουσιότατος ναός του Απόλλωνα στα Δίδυμα, περιοχή της Μιλήτου, προς μεγάλη λύπη όλων των Ελλήνων και προπάντων των Αθηναίων, οι οποίοι έδειξαν τη θλίψη τους και με πολλούς άλλους τρόπους αλλά ιδιαίτερα με το δράμα που έγραψε ο Αθηναίος δραματουργός Φρύνιχος «Μιλήτου άλωσις», το οποίο, όταν παρουσιάστηκε στο θέατρο το 492 π.Χ., δύο μόνο χρόνια μετά τη συμφορά, έκανε να κλάψουν όλοι οι θεατές.
Οι άρχοντες της Αθήνα, όπως αναφέρει επίσης ο Ηρόδοτος, τιμώρησαν το Φρύνιχο με πρόστιμο χιλίων δραχμών, επειδή τους θύμισε δικές τους συμφορές και αποφάσισαν να μην ξαναπαρουσιαστεί αυτό το δράμα από κανέναν θίασο.
Ο χρησμός της Πυθίας που προεξαγγέλλει όσα θα επακολουθήσουν το ολοκαύτωμα της Μιλήτου θυμίζουν και εκείνα που έγιναν έπειτα από 2316 χρόνια στο ολοκαύτωμα της Νιάουστας-Νάουσας το 1822 και μάλιστα το δημοτικό τραγούδι που αναθεματίζει τους αίτιους… και εκείνο που διεκτραγωδεί την αρπαγή γυναικών (αλόχων) με παιδιά: «Πήραν γυναίκες με παιδιά και πεθερές με νύφες…».
Ελλάδα, χώρα ολοκαυτωμάτων. Ο θεάνθρωπος Χριστός είθε να φωτίζει τους Έλληνες να μην κάνουν λανθασμένες επιλογές.
