ΙΔΡΥΤΡΙΑ ΤΟΥ ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΡΥΘΡΟΥ ΣΤΑΥΡΟΥ ΒΕΡΟΙΑΣ (1939)
Του Παύλου Δ. Πυρινού
Ερευνώντας και τακτοποιώντας το αρχείο του Τμήματος Ε.Ε.Σ. Βεροίας, τύχη αγαθή, στο φάκελο 1 (καταγραφή εθελοντριών αδελφών) (1) στον πίνακα 2, φύλο 3ο και στον υπ’ αύξοντα αριθμό 16, στη στήλη των παρατηρήσεων, διάβασα με έκπληξη και χαρά:
Η ΕΛΕΝΗ ΚΑΜΠΙΤΟΓΛΟΥ-ΣΤΡΑΛΛΑ
Το 939 (τελευταίο τρίμηνο) ίδρυσε το Τμήμα του Ε.Ε.Σ. Βεροίας. Μια είδηση παντελώς άγνωστη.
Εξαιτίας της σπουδαιότητας της είδησης και των άλλων πληροφοριών που γράφονται στη στήλη των παρατηρήσεων, δημοσιεύων τις υπηρεσίες της εθελόντριας αδελφής Ελένης Στράλλα του Ε.Ε.Σ. (τμήματος) Βεροίας από το 1946 έως το 1950 ως έχουν:
Α/Α: 16
Ονοματεπώνυμον: Στράλλα Ελένη
Τάξις Ημερομ. Πτυχίου: 1947 / 17-8-47
Υπηρεσία: 1945 Εις διανομήν ιματισμού εις χωρίς εκτός έδρας (παρουσίαι 16)
1948 Εις Στρατιωτικόν Νοσοκομείον Βέροιας (παρουσίαι 16)
Εις Ιατρείον Ε.Ε.Σ. (παρουσίαι 11)
1949 Εις Ιατρείον Ε.Ε.Σ. (παρουσίαι 3)
1950 Εις Ιατρείον Ε.Ε.Σ. (παρουσίαι 6)
Παρατηρήσεις
ΕΛΕΝΗ ΣΤΡΑΛΛΑ
1939
Ιδρύει το τμήμα Ελλ. Ερ. Στ. Βεροίας
1941-1945
Κατά την κατοχικήν περίοδον ηργάσθη αλρουϊστικώτατα δια την ίδρυσιν του Ιατρείου του τμήματος καθώς και δια τον εμπλουτισμόν και την συνεχή τροφοδότησιν αυτού με υγειονομικόν και φαρ. υλικόν, τόσου παρά του Ε.Ε.Σ. όσον και παρά του Δ.Ε.Σ.
Παρίστατο, επρωτοστάτησε και διηύθυνε τας διανομάς γάλακτος, εφοδίων εις τας επιτόκους, ιματισμού εις τους γυμνούς, ψωροαλοιφής εις τους πάσχοντας, μουρονελαίον εις τα καχεκτικά παιδιά, φαρμακευτικού, υγειονομικού υλικού, ιματισμού και τροφίμων εις ενδεείς, μεταβαίνουσα αυτοπροσήπως νυχθημερόν όλα τα χωρία της περιφερείας μας, και τα πλέον ορεινά και απομεμακρυσμένα, με ελλειπή συγκοινωνιακά μέσα οτέ μεν δι’ ημιόνων κα πλειστάκις πεζή.
1946-1948
Χάρις εις επιμελημένην διαλογήν των δεσποινίδων πόλεώς μας κατήρτησε δύο σειράς εκπαιδεύσεως εθελοντίδων αδελφών παρακολουθήσασα και η ιδία την τάξιν του 1946, και ούτω εφθάσαμεν εις το ευχάριστον σημείον να δύναται να παρατάξη το τμήμα ημών εις πρώτην φωνήν της πατρίδος μας 50 εθελοντίδας αδελφάς αρτίως εκπαιδευμένας θεωρητικώς τε και πρακτικώς.
1946-1951
Δεν έπαυσεν ουδέ επί στιγμήν το αλτρουϊστικόν της έργον επί ολόκληρον εξαετίαν προσφέρουσα παντοίας και ανεκτιμήτους υπηρεσίας εις το τμήμα ημών δια την ανακούφισιν των (πληγέντων εκ του εμφυλίου) της περιφέρειάς μας.
Δια τας εξαιρετικάς αυτάς πράξεως της τας υπερβαινούσας τα όρια της ευσυνειδήτου εκτελέσεως του καθήκοντος ετιμήθη υπό της Α.Μ. του Βασιλέως μας με το Μετάλλιον έργων ευποιϊας ως και με το Μετάλλιον εξαιρέτων πράξεων.
Από τις παρατηρήσεις αυτές περιληπτικά πληροφορούμαστε ότι: Η ΕΛΕΝΗ ΣΤΡΑΛΛΑ δεν ίδρυσε μόνο το τμήμα του Ε.Ε.Σ. Βεροίας αλλά και το ιατρείο του. Πρωτοστάτησε και διηύθυνε τις διανομές γάλακτος, ιματισμού, φαρμάκων και άλλα.
Ακόμα, ότι πρόσφερε ανεκτίμητες υπηρεσίες στο τμήμα του Ε.Ε.Σ. Βεροίας. Τιμήθηκε από τον Βασιλέα της Ελλάδος με το Μετάλλιο έργων ευποιΐας και με το Μετάλλιο εξαιρέτων πράξεων.
Από τον Σεπτέμβριο του 1939, εξαιτίας των Διεθνών Πολεμικών περιπλοκών, οι οποίες είχαν τον αντίκτυπό τους και στην Ελλάδα, η εκπαίδευση των Εθελοντών Αδελφών πήρε άλλη μορφή και έκταση.
Κατόπιν συνεννοήσεων του Υπουργείου Κρατικής Υγιεινής με το Κεντρικό Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, η εκπαίδευση επεκτάθηκε σε ολόκληρη την Ελλάδα, εφαρμόστηκε δε πρόγραμμα τριμήνου εντατικής εκπαίδευσης εθελοντριών αδελφών.
Για τη Μακεδονία και Θράκη η εκπαίδευση ανατέθηκε στο Τμήμα του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Θεσσαλονίκης.
Έτσι, με βάση νέου προγράμματος, άρχισε από το Σεπτέμβριο 1939 μια περίοδος συντόνου εκπαίδευσης Υγειονομικού Προσωπικού που επεξετάθηκε στις κυριότερες πόλεις της Μακεδονίας και Θράκης (μεταξύ αυτών και στη Βέροια).
Τις όποιες δυσκολίες για την εκπαίδευση των εθελοντών στις επαρχίες, εξουδετέρωσε η συνεργασία των Νομιάτρων με τις κατά τόπους Επιτροπές, τους διδάσκοντες ιατρούς, τις εκπαιδεύτριες αδελφές και την υποστήριξη που είχαν από μέρους των κατά τόπους Πολιτικών, Στρατιωτικών, Εκκλησιαστικών και Δημοτικών Αρχών ως και του Ιατρικού κόσμου.
Από τα νέα στοιχεία που βρέθηκαν, τώρα τελευταία, στο αρχείο του Τμήματος, συμπεραίνεται ότι η Ελένη Στράλλα ήταν αυτή που συγκρότησε την πρώτη σειρά εκπαίδευσης των εθελοντριών αδελφών (1939) και προκάλεσε την συγκρότηση του 1ου Διοικητικού Συμβουλίου (2), το οποίον αποτελείτο από τους:
1. Πολύκαρπο Μεταξάκη, Αρχιμανδρίτη, αντιπρόσωπο του Μητροπολίτη Πολυκάρπου που ήταν άρρωστος
2. Βασίλειο Γουναρη, ιατρό
3. Γεώργιο Μαλακόπουλο, ιατρό
4. Ελισσαίο Γιατζιτζόγλου, βιομήχανο
5. Αργύριο Τσικερδάνο, έμπορο
Μέχρι σήμερα για την Ελένη Καμπίτογλου-Στράλλα γνωρίζαμε ότι:
α) Ήταν κόρη του Κωνσταντίνου Καμπίτογλου (δασκάλου (3) και της Πηνελόπης Καμπίτογλου (4) (δασκάλας) που ίδρυσε (μαζί με τις κυρίες Καλλιόπη Δημητριάδου, Ανδρομάχη Γρ. Κωτούλα και Μαρίκα Παπαδοπούλου) την Φιλόπτωχο Αδελφότητα Κυριών Βεροίας και ήταν η πρώτη πρόεδρος αυτής.
Αδέλφια της ήταν ο Μερκούριος Κ. Καμπίτογλου, η Φανή και η Κλεοπάτρα Καμπίτογλου.
β) Παντρεύτηκε τον Αλέξανδρο Στράλλα, οδοντίατρο που συμμετείχε στα κοινά της πόλεως και ήταν πρόεδρος της επιτροπής ανέγερσης του σημερινού νεκροταφείου Βέροιας.
γ) Ήταν μια από τις πιο σημαντικές προέδρους της Φιλοπτώχου Αδελφότητος Κυριών Βεροίας.
δ) Η περίοδος της προεδρίας της Ελένης Καμπίτογλου-Στράλλα στη Φ.Α.Κ. Βέροιας ήταν συνδεδεμένη με δύο σταθμούς της νεότερης ελληνικής ιστορίας, τον πόλεμο του ’40 (Κατοχή και τον Εμφύλιο 1946-1949).
Η προσφορά της, κοινωνική, φιλανθρωπική και εθνική στην ταραχώδη αυτή περίοδο, ήταν πολύπλευρη και τεράστια.
Από το έτος 1944 ως πρόεδρος της Δ.Α.Κ. Βεροίας, καθιέρωσε συσσίτιο (3), αντί των επιδομάτων, για ανήμπορους γέροντες κα άπορες οικογένειες, όπως φαίνεται από το βιβλίο των βοηθημάτων.
Αγόραζε ψωμί και κρέας και τα μοίραζε σε πτωχούς και φυματικούς που δεν είχαν μοίρα στον ήλιο.
Βοηθούσε οικονομικά και υλικά τους τραυματίες και τα θύματα του πολέμου (6).
Η Ελένη Καμπίτογλου-Στράλλα με τα Διοικητικά Συμβούλια έκανε το παν να βοηθήσει τους γέροντες και ανίκανους ανθρώπους για εργασία, όταν η πείνα θέριζε τις ανθρώπινες υπάρξεις.
Χορηγούσε, Χριστούγεννα και Πάσχα κρέας σε άπορες οικογένειες και ανά 15 ημέρες σε άπορους φυματικούς, και αργότερα ανά εβδομάδα.
Αναγνώριζε, όπως γράφει σε μια λογοδοσία της, η Ελένη Καμπίτογλου-Στράλλα, τη μεγάλη συμβολή της Τοπικής Εκκλησίας στην πραγματοποίηση των σκοπών της Φ.Α.Κ. Βεροίας με τους δίσκους των εκκλησιών.
Από την ιστορία και δράση της Φ.Α.Κ. Βεροίας, αν σωζόταν μόνο η περίοδος 1940-1945, θα ήταν αρετή να καταδείξει την τεράστια και πολύτιμη προσφορά της στον πάσχοντα άνθρωπο.
Η προσφορά της Ελένης Καμπίτογλου-Στράλλας (κοινωνική, φιλανθρωπική και εθνική) στην Φιλόπτωχο Αδελφότητα Κυριών Βεροίας και το Παράρτημα του Ε.Ε.Σ. Βεροίας, την αναδεικνύει ως την πιο ΜΕΓΑΛΗ ΕΥΕΡΓΕΤΗ της Βέροιας και της περιοχής της. Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Βεροίας με την υπ’ αριθμ. 5/16-9-1960 την ανεκήρυξε επίτιμο (7) μέλος α) Για το ότι διετέλεσε για πολλά χρόνια πρόεδρός της, β) την βοήθησε οικονομικά και γ) πρόσφερε τεράστιες και απίστευτες υπηρεσίες σ’ αυτήν.
Για το τεράστιο έργο της στο Παράρτημα του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού Βεροίας, τιμήθηκε με το Μετάλλιο έργων Ευποιΐας και το Μετάλλιο εξαιρέτων πράξεων.
Από ότι γνωρίζω η Ελένη Καμπίτογλου-Στράλλα δεν τιμήθηκε από τις Πολιτειακές Αρχές.
Έστω και τώρα, τιμής ένεκεν, να δοθεί το όνομά της σε δρόμο της Βέροιας «Ξεχνιέται το ωραίο έργο, όταν μείνει στην αφάνεια» (Πινδ. Απόσπασμα 86).
Η Φιλόπτωχος Αδελφότητα Κυριών Βεροίας, που περισσότερο από 118 χρόνια, συνεχίζει το θεάρεστο έργο της κοινωνικής, φιλανθρωπικής κι εθνικής προσφοράς, να προταθεί για βράβευση από τις θρησκευτικές, πολιτειακές και πολιτικές Αρχές στην Ακαδημία Αθηνών.
Είναι επιβεβλημένο ηθικό καθήκον.
Πηγές-Βοηθήματα
1. Φάκελος 1, 1940-1950 καταγραφή εθελοντριών αδελφών του αρχείου Ε.Ε.Σ. Τμήματος Βεροίας, έγγραφο Αριθμ. Πρωτ. 14566/9-6-1951 του Τμήματος Νοσοκόμων του Ε.Ε.Σ. Βεροίας προς το Τμήμα του Ε.Ε.Σ. Βεροίας που ζητούσε να καταγραφούν και αποσταλούν πίνακες εθελοντριών αδελφών (1940-1950), προκειμένου να προαχθούν και να απονεμηθούν ηθικές αμοιβές.
Στους πίνακες αυτούς καταχωρήθηκαν οι υπηρεσίες και δραστηριότητες των εθελοντριών αδελφών του Ε.Ε.Σ. Βεροίας.
2. Βιβλίον Πρακτικών Δ. Επιτροπής του Τμήματος Βεροίας (1943-1946) πρακτικό 1ο/27-1-1943, σ. 3.
3. α) Παύλου Δ. Πυρινού, Η Συμβολή της Μητροπόλεως Βεροίας στην Παιδεία κατά τον 19ο αιώνα, σ.σ. 32-34, Θεσσαλονίκη 1983.
β) Παύλος Δ. Πυρινός, Βεροιώτικα και Ναουσαίϊκα Σημειώματα, σ. 23, Βέροια 2014.
4. α) Παύλος Δ. Πυρινός, Φιλόπτωχος Αδελφότης Κυριών Βεροίας. Εκατό χρόνια προσφοράς 1905-2005, σ. 22-25, Έκδοση: Δήμου Βέροιας.
β) Παύλος Δ. Πυρινός, Βεροιώτικα, ό.π., σ. 27.
5. Παύλος Δ. Πυρινός, όπου πάνω, σ. 72.
6. Παύλος Δ. Πυρινός, ό.π., σ. 66.
7. α) Παύλος Δ. Πυρινός, Φιλόπτωχος…, ό.π., σ. 72-73
β) Παύλος Δ. Πυρινός, Φιλόπτωχος…, ό.π., σ. 27
