Η φύση και τα βουνά δε σταματούν ποτέ να μας εκπλήσσουν.
Τόσα χρόνια ορειβασίας στο βουνό (Νοέμβριος του 1993),τόσες εμπειρίες, τόσες εικόνες, τόσα μικρά και μεγάλα θαύματα της φύσης.
Και όμως κάθε φορά που θα βρεθώ πάντα θα ανακαλύπτω και κάτι καινούριο να θαυμάσω και να απασχολήσω το μυαλό μου.
Φύγαμε στις 7 η ώρα πρωινό Κυριακής, αφήσαμε πίσω μας την καθημερινότητα της πόλης για να ξεφύγουμε μακριά από εκείνα τα μικρά και μεγάλα προβλήματα που μας κρατούν δέσμιους κάθε λεπτό της ημέρας.
Φίλοι ορειβάτες από την Βέροια με κατεύθυνση Σιάτιστα , μετά από διαδρομή μιας ώρας και κάτι με το αυτοκίνητο πλησιάζουμε στο ορειβατικό καταφύγιο της Σιάτιστας. Για να φθάσουμε εδώ στρίψαμε αριστερά από την εθνική οδό προς το χωριό Παλιόκαστρο και αμέσως μετά πάλι αριστερά, πήραμε το δασικό χωματόδρομο που σε 12χλμ.σε οδηγεί στο καταφύγιο. Είναι ένα πολύ όμορφο καταφύγιο ανακαινισμένο, στη θέση ΄΄Τσάμια΄΄ (πεύκα) σε υψόμετρο 1.400 μ., βόρεια της κοιλάδας του Μεσιανού νερού.
Κτισμένο στο φρύδι ενός γκρεμού και σε περιοχή κατάφυτη με δάση από έλατα και πεύκα και καταπληκτική θέα προς την κοιλάδα του Μεσιανού νερού.
Είναι το νοτιότερο βουνό σε μια οροσειρά που περιλαμβάνει τα όρη, Περιστέρι, Βαρνούντας, Βίτσι, Σινιάτσικο και Βέλλια.
Η βόρεια και ανατολική πλευρά του ανήκει στο νομό Κοζάνης, ενώ η νοτιοδυτική στο νομό Γρεβενών. Παρέμεινε πολλά χρόνια άγνωστο στο ευρύ κοινό, φυσιολάτρες και λίγοι ντόπιοι γνώριζαν το βουνό και το επισκεπτόταν τακτικά, ενώ οι περισσότεροι κάτοικοι της περιοχής το επισκέπτονται μια φορά το χρόνο, στις 26 και 27 Ιουλίου, στο πανηγύρι του Αγίου Παντελεήμονα, που γιορτάζει το ομώνυμο εκκλησάκι δίπλα στο ορειβατικό καταφύγιο.
Το όνομα του προέρχεται από το προελληνικό ΄΄Βαρνούς΄΄ που σημαίνει ύψωμα. Ο Μπούρινος και οι γύρω ορεινές περιοχές περιέχουν τον απολεσθέντα κόσμο της Παγγαίας. Πριν 237 εκατομμύρια χρόνια όλες οι ήπειροι ήταν ενωμένες στην Παγγαία και η θάλασσα της Τηθύος ήταν η μεγάλη κεντρική θάλασσα.
Σε αυτή εδώ την περιοχή του βουνού πριν 170 εκατομμύρια χρόνια, η λιθόσφαιρα της Τηθύος συγκρούστηκε με την τεκτονική πλάκα της αρχαίας Ευρώπης. Τα σημάδια αυτής της σύγκρουσης παραμένουν στα βάθη της κοιλάδας του Μεσιανού νερού και επεκτείνονται από το χωριό Παλιόκαστρο στα βόρεια , έως το Χρώμιο και το μοναστήρι της Ζάβορδας στα νότια. Ένας παράδεισος από βότανα μας περιμένει ,αγαπημένος τόπος εξερεύνησης για τους βοτανολόγους και ορειβασίας για μας τους ορειβάτες.
Με το σάκο στον ώμο η πορεία αρχίζει. Πήραμε τον δασικό χωματόδρομο οδοιπορούμε, μέσα στην ομίχλη με τον αέρα να περονιάζει κόκκαλα… Φθινόπωρο και η φύση τριγύρω χωρίς αγριολούλουδα. Η καλύτερη εποχή για να θαυμάσουμε την ομορφιά των λουλουδιασμένων πλαγιών είναι τον Μάιο και οι αρχές Ιουνίου.
Το μεγαλύτερο μέρος του βουνού καλύπτεται από θαμνώδεις εκτάσεις, πραγματικό καταφύγιο για την άγρια πανίδα. Ο Γάλλος περιηγητής των αρχών του 19ου αιώνα Φρ. Πουκεβίλ στο βιβλίο του ΄΄ταξίδι στην δυτική Μακεδονία ΄΄έγραφε… Οι κοιλάδες του είναι όλο λιβάδια, είναι γεμάτες ελάφια και ζαρκάδια, από κυνήγι για πολλά είδη και κόκκινες βουνίσιες πέρδικες (πετροπέρδικες) με ξεχωριστή νοστιμιά. Ελάφια και ζαρκάδια σήμερα δεν υπάρχουν, ούτε αγριογούρουνα και αρκούδες. Μόνον λύκοι, αλεπούδες, λαγοί και αυτοί σπανίζουν τα τελευταία χρόνια. Ακούσαμε και είδαμε αρκετά πουλιά.
Εκείνο το οποίο χαρακτηρίζει τον Μπούρινο και τον έχει κάνει γνωστό στους βοτανολόγους της Ευρώπης, είναι η ποώδης βλάστηση του και ειδικά τα αγριολούλουδα , πολλά από τα οποία είναι σπάνια και μοναδικά στην Ελλάδα αλλά και στην Ευρώπη.
Δυο –τρία είδη αγριολούλουδων του Μπούρινου είναι μοναδικά σε ολόκληρο τον κόσμο.
Έχουν καταγραφεί περισσότερα από 550 είδη ποωδών στις πλαγιές του, από τα πιο αξιόλογα είναι το άλυσσο του Χέλδραϊχ,η εσπερίδα του Ρέχιγκερ, το όνοσμο το κομψότατο, η βιόλα του Μπούρινου και η ίριδα του Μπούρινου. Πολλά έχουν ονόματα των βοτανολόγων που τα διέκριναν πρώτοι ως ξεχωριστά είδη στις περιηγήσεις τους στον Μπούρινο. Η μοναδικότητα αυτή και η σπανιότητα της χλωρίδας καθιστούν το βουνό αληθινό βοτανολογικό παράδεισο. Από τις εκτάσεις του όρους ιδιαίτερα σημαντική θεωρείται η κοιλάδα του Μεσιανού νερού που έχει ενταχθεί στο δίκτυο ΦΥΣΗ 2000 έτσι ώστε να προστατεύεται από δραστηριότητες όπως το κυνήγι και η βόσκηση, που θα αλλοίωναν ίσως τον πλούτο της χλωρίδας της.
Στην ιστορία του βουνού και της περιοχής δυο σημεία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον: Τον 4ο αιώνα π.Χ. η αρχαία πόλη Αιανή, από τις μεγαλύτερες πόλεις της Μακεδονικής επαρχίας Ελίμειας κτισμένη στους νοτιοανατολικούς πρόποδες του Μπούρινου και η εξέγερση του 1878.
Η Τουρκοκρατούμενη ακόμη Δυτική Μακεδονία εξεγέρθηκε διαμαρτυρόμενη κατά των Μεγάλων δυνάμεων , οι οποίες με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου παραχωρούσαν μεγάλο μέρος της Μακεδονίας στην Βουλγαρία. Στο Μπούρινο και μάλιστα στο ομώνυμο χωριό που υπήρχε τότε, βόρεια του χωριού Χρώμιο και νότια της κορυφής, συγκεντρώθηκαν 500 επαναστάτες με αρχηγό τον Ιωσήφ Λιάτη και πρόεδρο της ΄΄προσωρινής κυβερνήσεως της επαρχίας Ελίμειας ΄΄τον Κοζανίτη Ιωάννη Γκοβεδάρο.
Το μονοπάτι ανηφορικό, φωτεινό από ένα πανέμορφο ήλιο, δύσκολο, οι ανάσες βαριές. Βρισκόμαστε στην κορυφογραμμή, τοπίο τριγύρω γυμνό από δένδρα, μόνο χλόη και η ομίχλη να μας ακολουθεί. Οδοιπορούμε και συνεχίζουμε προς την κορυφή, μια φυσική ομορφιά μας υποδέχεται με άγρια χαρακτηριστικά, βελούδινη χλόη με θάμνους και κοφτούς γκρίζους και απότομους βράχους.
Ένα αεράκι παγωμένο μας ακολουθεί. Οι στιγμές και ώρες περνούν, για μια άλλη φορά το βουνό κυρίαρχος αυτού του παιχνιδιού ,σε προκαλεί να το ανέβεις όχι για να νοιώσεις ότι είσαι πιο δυνατός από αυτό αλλά να ταυτιστείς μαζί του. Μετά από μια δύσκολη πορεία 2,5 ωρών με ένα απέραντο ουρανό να μας ακολουθεί φθάσαμε στην κορυφή.
Η θέα από εδώ είναι σήμερα απεριόριστη. Σήμερα ατμόσφαιρα είναι καθαρή, βλέπεις όλο το νομό Γρεβενών και την ανατολική πλευρά της οροσειράς της Πίνδου , από τον Γράμμο τον Σμόλικα και την Βασιλίτσα. Μπροστά μας η τεχνητή λίμνη του Πολύφυτου και πίσω της τα Πιέρια και ο Όλυμπος να συμπληρώνουν το σκηνικό. H επιστροφή από την ίδια διαδρομή τώρα σύννεφα κυνηγημένα, η βροχή δεν αργεί . Ευτυχώς ήταν μικρής διάρκειας.
Εμείς συνεχίζουμε την κατάβαση, τώρα τοπίο γυμνό πέτρες και χλόη. Φθάσαμε στα αυτοκίνητα. Απομεσήμερο και η πόλη της Βέροιας μας υποδέχεται με τις καφετέριες γεμάτες κόσμο .
Αργά το απόγευμα μια γλυκιά κούραση διαπερνά όλο το κορμί , στο νου και στην καρδιά έμεινε η άγρια αλλόκοτη και μαγευτική ομορφιά του όρους Μπούρινου , αυτή η Ελλάδα που ανακαλύπτουμε με τρόπο τόσο λιτό και απόλυτο μας διασώζει από την καθημερινότητα της πόλης .
Για τους Ορειβάτες Βέροιας
Τσιαμούρας Νικόλαος
