Του Δ.Π. Τόλιου,
βεροιέως Δικηγόρου Θεσσαλονίκης
Το φθινόπωρο του 1994 ο γράφων εκπροσωπώντας μια μικρής κυκλοφορίας εφημερίδα, τον ΚΡΙΚΟ των βεροιέων προσκόπων, είχε την τύχη να λάβει από τον προ ολίγων μηνών (Μαιος 1994) αφιχθέντα και ενθρονισθέντα νέο Μητροπολίτη Βεροίας κ. Παντελεήμονα, μια από τις πρώτες του συνεντεύξεις.
Ο Δεσπότης πάντοτε έδινε πρωτοβουλία και σημασία στα παιδιά. Σε σχετική ερώτηση που του έκανα τότε,αν θα άλλαζε την Μητρόπολη Βεροίας με μια άλλη Μητρόπολη ίσως μεγαλύτερη (υποννοώντας την Θεσσαλονίκη), μου απήντησε με μια ρητορική ερώτηση και είναι καταγεγραμμένο: «Τα δώρα αλλάζονται;» Από το 1994 μέχρι το 2023 πέρασαν 29 ολόκληρα χρόνια και σήμερα μπορούμε με ασφάλεια και νηφαλιότητα να πούμε ότι ο περιούσιος λαός της ερατεινής Ημαθίας, ο θρησκευόμενος λαός της Βέροιας, Νάουσας κ Κουλακιάς (Καμπανίας) , ευτύχησε με την επιλογή της λαχούσης αποστολικής Μητροπόλεως στον κατά κόσμο Ιωάννη Καλπακίδη.
Είχε προηγηθεί μια εσωστρεφής κατά την γνώμη μου ποιμαντορία του στρατιωτικού άλλοτε ιερέως Αγιαναστασίτη Κυρού Παύλου Γιαννικόπουλου. Τον είχα γνωρίσει από μικρός αφού προήδρευε του παραρτήματος ΠΙΚΠΑ που υπηρετούσε η μητέρα μου, θα θυμόμαστε όλοι την φράση του «δεν μας τα είπες καλα κυρ δάσκαλε» που απηύθυνε σε άξιο εκπαιδευτικό της Βέροιας όταν έκανε ο δάσκαλος έβγαλε πανηγυρικό λόγο για την εθνική αντίσταση. Ένα σούρουπο του 1995, μαζί με τον καρδιακό φίλο και φύλακα άγγελο μου αείμνηστο βεροιώτη Πελαργό της Θεσσαλονίκης Τάσο Φελλόπουλο, ( λογιστική αυθεντία εποχής, που έφυγε ανεπιστρεπτί, λογιστής επί πολλά έτη του ΙΝ Αγίου Δημητρίου Θεσσαλονίκης και συνεργάτης του Σεβασμιωτάτου στην Θεσσαλονίκη,) αλλά και τον επίσης αείμνηστο βεροιώτη Πελαργό της Θεσσαλονίκης, Δημήτριο Κυριακάκη, πιλότο αεροπλάνων αλλά και ιδιοκτήτη μιας από τις μεγαλύτερες σχολές οδηγών της Μακεδονίας, επιβιβασθήκαμε στο αυτοκίνητο του Κυριακάκη συνοδευοντας τον Σεβασμιότατο και ανεβήκαμε στην Μανή Δοβρά. Το 1995 για όσους δεν θυμούνται η Μονή Δοβρά ήταν υπό κατάρρευση και αφημένη στην τύχη της , μια παρατημένη παιδόπολη.
Κατέρρεαν τα πέριξ κτίρια, το Μοναστήρι πανηγύριζε λίγες φορές τον χρόνο, γενικά είχε χάσει σημαντική από την παλαιά κίνηση – θα θυμούνται οι ακόμοι παλαιότεροι την αναπαράσταση της εναρξης της επανάστασης της Μακεδονίας με τούρκικη καβαλλαρία και έλληνες φουστανελάδες. Θυμάμαι σαν τώρα που ο Δεσπότης (τότε ήταν 50 χρόνων - γεννημένος το 1945) μας ανέπτυξε εκείνο το βράδυ τα όνειρα του για το τι θέλει να οικοδομήσει στην Δοβρά ένα σύμπλεγμα υποδομών, συνεδριακό κέντρο κοκ . «Το είπε και το έκανε» όπως μου είπε και ένας Ηγούμενος από τις πιο τρανές Μονές του Αγίου Ορους.
Σε λίγο συμπληρώνονται 30 χρόνια ποιμαντορίας του και ποιος καλόπιστος παρατηρητής δεν μπορεί να μην αναγνωρίσει ότι σε αυτόν οφείλεται η αναγέννηση της εκκλησιαστικής ζωής στα όρια της μητρόπολης Βεροίας.
Το έχω ξαναπεί δημόσια, ο Δεσπότης Παντελεήμων δεν άφησε πέτρα, λιθάρι, ντουβάρι, στασίδι, μπουρί, τζάμι, κεραμίδι, εικονα, αγιογραφία ναού, ναυδρίου, εξωκλησιού ασυντήρητο, καμπαναριό, ανακαινισμένο πάντοτε με φαντασία και γούστο φτιαγμένο από ειδικούς. Κυρίως όμως οιακοστροφεί με χάρη ψυχές, πολλές ψυχές ανθρώπων, μορφωμένων, καλλιεργημένων, σπουδαγμένων, πεπαιδευμένων, δημιουργικών και δυναμικών που αποδέχονται να είναι υπό τον συντονισμό του. Εχει δίπλα του άριστους συνεργάτες σε κάθε δραστηρότητα του. Σε διεθνές επίπεδο ανέδειξε το κύρος των ΠΑΥΛΕΙΩΝ ως παγκόσμιο ετήσιο θρησκευτικό γεγονός, συγκεντρώνοντας όλα αυτά τα χρόνια σπουδαίες πνευματικές μορφές στην Ημαθία. Είναι φερέγγυος και εχέμυθος συνομιλητής και διατηρεί δεσμούς και σχέσεις με όλα τα Ορθόδοξα Πατριαρχεία κ Αυτοκέφαλες Εκκλησίες στην Ορθόδοξη Οικουμένη.
Εχει δώσει στην Μητρόπολη Βεροίας αίγλη και λάμψη που θα ήθελαν πολλές άλλες μητροπόλεις της Ελλαδικής Εκκλησίας αλλά και του Οικουμενισμού. Ότι τυπώνει και εκδίδει η Μητρόπολη Βεροίας είναι άριστα δουλεμένο και προσεγμένο, ότι υφαίνει είναι ανεξίτηλο, ότι ηχογραφεί είναι άσβεστο, ότι οργανώνει είναι άρτιο.
Η Μητρόπολη Βέροιας και ο Δεσπότης της έχει την ικανότητα και ετοιμότητα να δεχθεί και να υποδεχθεί άμεσα σε έκτακτες καταστάσεις ανάγκης αλλά και καταστάσεις εορτής , μπορεί λχ να ανταπαξέλθει σε απροειδοποίητη άφιξη στην πόλη, ενός Πατριάρχη, ενός Πρωθυπουργού ενός Αρχηγού Κράτους, χωρίς να ψάχνει απεγνωσμένα κατάλυμμα, καρέκλα, λουλούδι και χαλί να στρωθεί όπως οι αγχωμένες δημόσιες υπηρεσίες . Μπορεί η Μητρόπολη Βέροιας να ξεναγήσει στα θησαυρίσματα της, μπορεί να μιλήσει σε κάθε ξένη γλώσσα με ξενάγηση, χωρίς να χρειασθεί ξένη βοήθεια.
Οι υπηρεσίες της Μητρόπολης μπορούν να συννενοηθούν με τις πολιτικές αρχές του τόπου, την αυτοδιοίκηση, αλλά και την κεντρική πολιτική εξουσία με αξιοπιστία και φερεγγυτότητα. Διαπιστώνουμε ότι οι πολιτικοί αναζητούν την συνάντηση με τον Δέσποτα κάθε φορά και όχι το αντίθετο. Κυριολεκτικά η Μητρόπολη Βεροίας Καμπανίας κ Ναούσης ζει ως οργανισμός μέρες θρησκευτικής ορθοδόξου αναγέννησης από το 1994 μέχρι σήμερα. Ο Δεσπότης μας λοιπόν, με αφορμή την παραίτηση του Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης κ. Ανθίμου, για όλους εκείνους τους αναλυτικούς και βασανιστικούς και κυρίως αληθινούς λόγους που στην επιστολή του προς τους Ιεράρχες παρέθεσε δικαιωματικά, είχε το σθένος και την αυτογνωσία, να θέσει προς την Ιεραρχία της Ελλάδος τον εαυτό του στην διάθεση της για να μετακινηθεί στην Μητρόπολη Θεσσαλονίκης και να διεκδικήσει αυτό που κατά την γνώμη μου το άξιζε αλλά και όφειλαν οι άλλοι Ιεράρχες να του αναγνωρίσουν.
Το άξιζε όχι μόνο ο ίδιος αλλά και η Θεσσαλονίκη. Ελαβε πολύ μεγάλο αριθμό ψήψων (37 έναντι 41) ιεραρχων το αίτημα του αυτό, όχι όμως και τους κατά νόμο απαιτούμενους για να γίνει δεκτό. Ποιος έχασε; Νομίζω πως έχασε η Θεσσαλονίκη. Εχασε την ευκαιρία να πάρει και αυτή λίγη γεύση από την εκκλησιαστική αναγέννηση που ανθεί στην ερατεινή Ημαθία. Ετσι για πρώτη φορά στην νεώτερη εκκλησιασατική ιστορία, εξελέγη νέος Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης από μη μεταθετό με απευθείας εκλογή. Πιστεύω ότι και ο Βεροίας θα ψήφισε τον νέο Μητροπολίτη τον από Ωρεών (Ευβοιεύς) Φιλόθεο, από την στιγμή που κρίθηκε το ζήτημα του μεταθετού. Αν είναι χαρισματικός ο νέος δεσπότης όπως λένε, ο Παντελεήμων ήδη το γνωρίζει από την συνεργασία τους στην Ιεραρχία της Ελλάδος.
Όμως ο νέος Δεσπότης θα κριθεί στον χρόνο. Ο Παντελεήμων, ως βέρος Θεσσαλονικεύς, θα παραμείνει απόλυτος και βαθύς γνώστης κάθε εκκλησιαστικής γωνιάς και των 3 μητροπόλεων του πολεοδομικού συγκροτήματος της Θεσσαλονίκης. Γιατί έχει την ευχή και ευλογία να είναι αυτός που επιμελήθηκε να επιστρέψει το ιερό λείψανο του αγίου Δημητρίου στη Θεσσαλονίκη.
Γιατί είναι αυτός που βρήκε και προσκύνησε πρώτος τα μυρόβλητα λείψανα του Αγίου Δημητρίου και μάλιστα να του προσφερθεί από τον εφημέριο Don Araldo το πρώτο μικρό τεμάχιο του λειψάνου του Αγίου ως προσωπική ευλογία το οποίο και μετέφερε στη Θεσσαλονίκη. Γιατί μετά τους σεισμούς το 1977 επιμελήθηκε τον επαναπατρισμό του ιερού λειψάνου του Οσίου Δαβίδ αλλά και αυτού του Αγίου Δημητρίου, γιατί δημιούργησε και αισθάνεται δικό του παιδί τον οργανισμό της χριστιανικής καταφυγής που λειτουργεί στην πόλη από τον οποίο μάλιστα προήλθαν 7 αρχιερείς και πολλοί ιερείς. Γιατί είναι τα μέρη του. Είναι προσωπική μου εκτίμηση, θα ήθελε νομίζω και θα ανέμενε πως κάποιοι πνευματικοί αλλά και πολιτικοί ταγοί της Θεσσαλονίκης αλλά και της ερατείνής Βέροιας, δημόσια θα στήριζαν την επιλογή του αυτή, διότι από μια τέτοια μετακίνηση κερδισμένη θα έβγαινε πρώτα η Θεσσαλονίκη. Διότι ο δεσπότης Παντελεήμων θα παρέμενε ούτως ή άλλως Βεροιεύς σε κάθε περίπτωση και ο νοών νοείτο. Γιατί ο Βεροίας καθημερινά δείχνει ότι αγαπά την πόλη που υπηρετεί και την αναδεικνύει. Ενας σοφός φιλοσοφος παππούς που αγάπησε την Βέροια και υπηρέτησε την Ιατρική επιστήμη, κάποτε μου είπε ψιθυριστά, «Στην Εκκλησία να πηγαίνεις, στο Ιερό να μην μπαίνεις» . Και είναι ότι πιο σοφότερο έχω ακούσει ποτέ στην ζωή μου για την ζωή και την οργάνωση της ζωής γύρω από την Εκκλησία.
