Του Απόστολου Ιωσηφίδη
Σε μια, προ 98 ετών, ανταπόκρισή του, για την εφημερίδα «Μακεδονικά Νέα», ο Αντ. Διβόπουλος, εκ των ιεροψαλτών του εξωκκλησίου της Αγίας Κυριακής Λουτρού , εξιστορεί την «εξόχως λαμπράν πανήγυρι» του 1925: αφού «τοποθετήσει» γεωγραφικά το γεγονός (νοτιοδυτικά του Λουτρού και σε απόσταση μιάμισης ώρας «εκ του σιδηροδρομικού σταθμού Γιδά»), εξαίρει την αθρόα προσέλευση των προσκυνητών, το πλήθος των πλανόδιων εμπόρων και τις εντυπωσιακές διαστάσεις των αιωνόβιων δέντρων•
περιγράφει, παραδίδοντας τα ονόματα των λειτουργών της, την 12ωρη ιερή ακολουθία: την ολονύκτια αγρυπνία και την αρχιερατική θεία λειτουργία, που τελεί ο Μητροπολίτης Καμπανίας Διόδωρος •
υπογραμμίζει τις χορευτικές επιδόσεις των πανηγυριωτών και καταγράφει, ως διαχρονικό μνημείο κοινοτικής συνείδησης και προσφοράς, την πρωτοβουλία των «προσφύγων του συνοικισμού Νέου Προδρόμου» να δίδουν, σε όλη τη διάρκεια του πανηγυριού, «θεατρική παράστασι» για την ανέγερση του σχολείου τους !•
καταγράφει το προϊόν του υπέρ του εξωκκλησίου εράνου, που διενήργησαν οι αρμόδιοι εκκλησιαστικοί επίτροποι, στη συμπεριφορά ενός των οποίων αποδίδει (υπαινικτικά) την κατά 4 ώρες πρόωρη λήξη των εκδηλώσεων•
και καταλήγει με την διατύπωση προτάσεων «προς επιτυχεστέραν διεξαγωγήν της πανηγύρεως», τις οποίες φρονεί πως «δεν θα παρίδη» ο Γρηγ. Λόγγος ή Γαλάκης «περίφημος εν τη επαρχία μέγας ευεργέτης και ιδρυτής του εξωκκλησίου».
«Μία πανήγυρις
εἰς Λουτρὸν Βερροίας
Βέρροια (του ανταποκρ.).- Κατ᾿ ἔτος, τὴν 7ην Ἰουλίου ἐν τῷ εξωκκλησίῳ «Ἁγίας Κυριακῆς» κειμένῳ ΝΔ τοῦ χωρίου μας καὶ ἀπέχοντος ἐκ τοῦ σιδηροδρομικοῦ σταθμοῦ Γιδᾶ περὶ 1 1/2 ὥραν, τελεῖται πανήγυρις πρὸς ὄφελος τοῦ εἰρημένου ἐξωκκλησιου ἀφ᾿ ἑνὸς καὶ πρὸς κοινὴν διασέδασιν τῶν κατοίκων τῶν περιχώρων ἀφ᾿ ἑτέρου.
Ἐφέτος ὅμως ἡ πανήγυρις αὕτη ὑπῆρξεν ἐξόχως λαμπρὰ λόγῳ τῆς ἀθρόας προσελεύσεως προσκυνητῶν ἐξ ὅλων τῶν πέριξ πόλεων καὶ χωρίων τιμῆς ἔνεκεν καὶ σεβασμοῦ πρὸς τὴν ἑορταζομένην μεγαλομάρτυρα Ἁγίαν Κυριακήν, ἧς τὰ θαύματα ἀπηχοῦν ἐν τῇ περιφερείᾳ.
Πρὸ τριῶν ἀκόμη ἡμερῶν πλῆθος πλανοδίων ἐμπόρων προσέρχεται καὶ καταλαμβάνει τὰς θέσεις του ὑπὸ τὰς δροσερὰς καὶ παχυσκίους αἰωνοβίους πτελέας καὶ δρῦς, καταλαμβανούσας χῶρον διαμέτρου 150 περίπου μέτρων καὶ ἐχούσης ἀνὰ 6-7 μέτρα περίμετρον καὶ 2 1/2-3 μέτρα διάμετρον ἑκάστη, αἵτινες ἀντιδρῶσι πρὸ αἰώνων κατὰ τοῦ αἰωνίου νόμου τῆς φθορᾶς των.
Ἄρχεται περὶ τὴν 9ην ἑσπερινὴν ὥραν τῆς προηγουμένης ἡμέρας ἡ ἀγρυπνία, χωροστατοῦντος τοῦ ἐφημερίου τοῦ ἐξωκκλησίου Παπαγερασίμου, ὑποβοηθουμένου ὑπὸ τῶν συναδέλφων του Παπαγενναδίου, Παπαγρηγορίου καὶ Παπαθεοδώρου, τοῦ δεξιοῦ ψάλτου Στεφάνου Χατζοπούλου, ψάλλοντος μελωδικότατα τὰ διατεταγμένα ἐκκλησιαστικὰ τροπάρια, διαρκέσασα μέχρι τῆς 6ης πρωϊνῆς ὥρας.
Μετὰ τὴν λῆξιν τῆς ἀγρυπνίας ἄρχεται ἡ λειτουργία χωροστατοῦντος τοῦ Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας Καμπανίας κ.κ. Διοδώρου, ὑποβοηθουμένου ὑπὸ δέκα περίπου ἱερέων, ὅστις μετὰ τὴν ἀνάγνωσιν τοῦ ἱεροῦ εὐαγγελίου ἐξεφώνησε τὸν θεῖον λόγον, ἐξάρας τὰ ἀγαθὰ τῆς καλῆς μας χριστιανικῆς πίστεως.
Ὁ δεξιὸς ψάλτης καταπονηθεὶς ἀναπληροῦται ὑπὸ τοῦ μουσικοδιδασκάλου κ. Ἐμμ. Σαμαρᾶ, ὅστις ὑποβοηθούμενος ὑπὸ τῶν ψαλτῶν Ἀντ. Διβοπούλου, Θ. Χατζοπούλου καὶ Μ. Σταμπουλῆ, ψάλλει διὰ τῆς μουσικῆς του τέχνης μετ᾿ ἰδιαζούσης ἁρμονίας τὰ διάφορα τροπάρια τῆς λειτουργίας, ἣτις λήγει τὴν 9ην π.μ. ὥρα.
Κατόπιν ἄρχεται ἡ διασκέδασις καθ᾿ ἣν σχηματίζονται δύο μὲν χοροὶ τῶν ἐντοπίων καὶ περιχώρων, ὑπὸ τοὺς ἤχους τῶν νταουλιῶν, εἷς δὲ τῶν Καυκασίων προσφύγων ὑπὸ τοὺς ἁρμονικοὺς ἤχους τῶν βιολιῶν καὶ κλαρίνων, δώσας τὴν περισσοτέραν ἐντύπωσιν εἰς τοὺς πανηγυρίζοντας.
Ἀφ᾿ ἑσπέρας καὶ καθ᾿ ὅλην τὴν ἡμέραν εἰς μίαν ἄκραν τῆς δενδροστοιχίας τοῦ ἐξωκκλησίου δίδεται θεατρικὴ παράστασις ὑπὸ προσφύγων τοῦ συνοικισμοῦ Νέου Προδρόμου ὑπὲρ ἀνεγέρσεως σχολείου, προεξάρχοντος τοῦ δημοδιδασκάλου κ. Σπυράντου.
Διενεργεῖται κατόπιν ὁ ἔρανος ὑπὸ τῶν ἐκκλησιαστικῶν επιτρόπων Γρ. Κωστοπούλου, Ἐμ. Δελιοπούλου καὶ Μ. Συροπούλου καθ᾿ ὃν συνελέγησαν 8.000 δραχμαὶ ὁπότε καὶ ἔληξε ἡ διασκέδασις περὶ τὴν 2αν μ.μ. ὥραν ἐνῶ ἔπρεπε νὰ λήξῃ τὴν 6 μ.μ.
Πρὸς καλυτέραν καὶ ἐπιτυχεστέραν διεξαγωγὴν τῆς τοιαύτης πανηγύρεως δέον νὰ ληφθῶσι κατὰ τὴν γνώμην μου τὰ ἑξῆς μέτρα. 1) Νὰ κατασκευασθῇ ἑτέρα κρήνη, ἵνα μὴ μαστίζωνται οἱ πανηγυριῶται ὑπὸ φοβερᾶς δίψης, 2) Νὰ πολλαπλασιασθῶσι κατὰ χωρία, 3) Νὰ χωρισθῶσι κατὰ κατηγορίας αἱ θέσεις τῶν μικροπωλητῶν, 4) Νὰ ζητηθῇ ἡ χορήγησις ἀδείας ὑπὸ τῆς Γενικῆς Διοικήσεως, ὅπως γίνεται ἐμπορικὴ πανήγυρις, ἤτοι πώλησις διαφόρων ζώων κ.τ.λ. καὶ 5) ὅπερ καὶ τὸ κυριώτερον ν᾿ ἀντικατασταθῇ ἀμέσως ὁ ταμίας τοῦ ἐξωκκλησίου Γρ. Κωστόπουλος, διότι δεικνύει ἀπάνθρωπον καὶ ἠλίθιον συμπεριφορὰν πρὸς τοὺς προσκυνητάς, τὸν ὁποῖον οὔτ᾿ ἡ στοιχειώδης εὐγένεια περιβάλλει πρὸς μόνην βλάβην αὐτοῦ τούτου τοῦ ἐξωκκλησίου.
Πάντα τὰ ἀνωτέρω φρονῶ ὅτι ὁ περίφημος ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ μέγας εὐεργέτης καὶ ἱδρυτὴς τοῦ ἐξωκκλησίου κ. Γρηγ. Λόγκος ἢ Γαλάκης δὲν θὰ τὰ παρίδῃ, ἐφ᾿ ὅσον τυγχάνει ἐπόπτης τοῦ ἱεροῦ τούτου ἐξωκκλησίου τοῦ δι᾿ αὐτοῦ διαφημισθέντος ἐν τῇ ἐπαρχίᾳ.
Ἀντ. Διβόπουλος»
«Μακεδονικὰ Νέα», 16-07-1925.
ιΗ Κοινότητα Λουτρού ανήκε στην Υποδιοίκηση Βερροίας του Νομού Θεσσαλονίκης, η δε όμορη Κοινότητα Γιδά ανήκε στην Υποδιοίκηση Θεσσαλονίκης. Τα πληθυσμιακά δεδομένα της εποχής (1920-1928), για τους αναφερόμενους στην «ανταπόκριση» οικισμούς, έχουν ως εξής:
ιι Διόδωρος Καράτζης (1880-1944), από το 1913 επίσκοπος και από το 1924 Μητροπολίτης Καμπανίας, - μετέπειτα (από το 1930) Μητροπολίτης Σισανίου και Σιατίστης.
ιιι Την μνήμη του «προεξάρχοντος δημοδιδασκάλου» του Νέου Προδρόμου θα έπρεπε ίσως να τιμήσουν και η Τοπική Αυτοδιοίκηση και το Σχολείο του, - αν δεν το έχουν ήδη πράξει...
