Γράφει η
δρ. Ειρήνη Αναγνώστου Κελεπούρη
Εξελικτική και Σχολική Ψυχολόγος
Όπως όλοι γνωρίζουμε μια ακόμη διαδικασία των Πανελλήνιων εξετάσεων βρίσκεται σε εξέλιξη. Είναι μεγάλη η συζήτηση που πραγματοποιείται, πολλές οι αγωνίες και αισθητό το άγχος που υπάρχει κατά τη διάρκεια της φάσης των εξετάσεων, όπου οι μαθητές/τριες, οι λεγόμενοι υποψήφιοι, καλούνται να ξεκινήσουν τη διαδικασία του «γραψίματος».
Οι πανελλήνιες εξετάσεις διεξάγονται σε τρείς (3) φάσεις, όμως αυτός ο διαχωρισμός της διαδικασίας των εξετάσεων σε φάσεις δε γίνεται πάντα αντιληπτός από το σύνολο των συμμετεχόντων και αυτό αποτέλεσε για μένα την αφορμή, μετά από πολλά χρόνια ενασχόλησης με τις εξετάσεις, να αναλύσω τις τρείς φάσεις ώστε να είναι πιο προετοιμασμένοι οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και κυρίως οι υποψήφιοι που καλούνται να διαχειριστούν όλες τις φάσεις, έχοντας το επιθυμητό αποτέλεσμα και ταυτόχρονα μειώνοντας το αρνητικό άγχος.
Πιο συγκεκριμένα, στην πρώτη (1) φάση περιλαμβάνονται όλα τα στάδια προετοιμασίας των μαθητών που αφορούν τόσο το μαθησιακό μέρος, όσο και τη διαχείριση των αγωνιών και του άγχους που τους δημιουργείται. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να υπενθυμίσω μια πραγματική κατάσταση που υφίσταται εδώ και πολλά χρόνια στο εξεταστικό σύστημα που ακολουθεί η χώρα μας, όπου πολλοί μαθητές αρχίζουν να προετοιμάζονται ήδη από τη τρίτη γυμνασίου για τις πανελλήνιες εξετάσεις. Μπορούμε όλοι να αντιληφθούμε τη δυσκολία και την πίεση που προκαλείται στους μαθητές, αν αναλογιστούμε τα χρόνια, την ενέργεια αλλά και το κόστος αυτής της μακροπρόθεσμης προετοιμασίας.
Η δεύτερη (2) φάση είναι η φάση της «εκτέλεσης», κατά την οποία οι υποψήφιοι προχωρούν στην υλοποίηση του εξεταστικού προγράμματος πηγαίνοντας στους προκαθορισμένους χώρους να απαντήσουν σε μια σειρά ερωτήσεων, που σχετίζονται με ποικίλους μαθησιακούς τομείς. Μέσα σε ένα πολύ συγκεκριμένο χρονικά πλαίσιο, οι μαθητές/τριες νιώθουν μια σειρά από αγωνίες και αμφισβητήσεις, που αφορούν το επίπεδο των γνώσεων τους, των ικανοτήτων τους και την αντίληψη ότι το μέλλον τους «εξαρτάται» από το τι θα γράψουν σε κάποιες κόλλες χαρτιού. Ίσως αυτός ο τρόπος διεξαγωγής των εξετάσεων θα έπρεπε να μας προβληματίσει και να γεννηθεί η ανάγκη του εκσυγχρονισμού του συγκεκριμένου συστήματος αξιολόγησης.
Η τρίτη (3) και τελευταία φάση, είναι αυτή που ακολουθεί μερικές εβδομάδες μετά το πέρας των εξετάσεων, όπου ανακοινώνονται οι βαθμοί και επιτέλους έρχεται η στιγμή των αποφάσεων για την συμπλήρωση του πολυπόθητου μηχανογραφικού. Εδώ αγαπητοί γονείς και εκπαιδευτικοί, οι πολυάριθμες έρευνες που έχουν διεξαχθεί υποστηρίζουν ότι είναι μια επίσης πολύ αγχώδης και στρεσογόνα στιγμή στην μαθητική ζωή των υποψηφίων.
Δεν υπάρχει αμφισβήτηση ότι οι σωστές επιλογές είναι σημαντικές για τα επόμενα στάδια εξέλιξης της ζωής των εφήβων και σε αυτό το σημείο θα πρέπει να γίνουν δύο σημαντικές επισημάνσεις:
1. Τα αποτελέσματα των εξετάσεων δεν είναι ο μόνος δείκτης επιτυχίας ή αποτυχίας.
2. Οι πανελλήνιες εξετάσεις είναι απλώς μια διαδικασία που μπορεί να βοηθήσει έναν έφηβο/έφηβη να εξελιχθεί στα επόμενα στάδια της επαγγελματικής ζωής του/της. Εκτός όμως από το κλασικό πρόγραμμα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, υπάρχουν και άλλοι δρόμοι που μπορούν να οδηγήσουν σε μια ανάλογη επαγγελματική αποκατάσταση.
Στον πληθυσμό των υποψηφίων υπάρχουν έφηβοι οι οποίοι έχουν μια πρώτη απόφαση για το που και πως επιθυμούν να συνεχίσει η ζωή τους, αλλά υπάρχουν και πολλοί οι οποίοι δεν νιώθουν ακόμη έτοιμοι να πάρουν την μεγάλη «απόφαση ζωής» και αυτό είναι κάτι φυσιολογικό.
Κρίνεται αναγκαίο να αναφερθεί το πόσο σημαντική είναι η στάση που τηρούν οι γονείς σε αυτή τη τελευταία φάση των εξετάσεων και να τονίσουμε ότι δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος αντίληψης αυτής της κατάστασης. Οι γονείς σε συνεργασία με το παιδί τους αλλά και τη συμμετοχή των ίδιων των καθηγητών του οφείλουν να κάνουν κάποιες συζητήσεις, στις οποίες πρωταρχικό ρόλο πρέπει να έχουν οι απόψεις και οι θέσεις του παιδιού και μετά να συνεισφέρουν και οι ίδιοι οι γονείς και οι καθηγητές με τα δικά τους επιχειρήματα. Διότι μόνο με ρεαλιστικά επιχειρήματα και τεκμηριωμένες απόψεις μπορούν να παρέχουν πραγματική βοήθεια.
Αγαπητοί γονείς, αναμφισβήτητα εσείς έχετε τις δικές σας αγωνίες για το μέλλον του παιδιού σας. Δεν πρέπει όμως να ξεχνάμε ότι το μέλλον ανήκει στο ίδιο το παιδί. Η αγορά εργασίας μεταβάλλεται με γρήγορους ρυθμούς και νέα επαγγέλματα εμφανίζονται στο εργασιακό προσκήνιο και της δικής μας χώρας, επομένως ως γονείς έχετε ακόμη χρόνο να κάνετε μια σειρά από έρευνες για να γνωρίσετε τα νέα δεδομένα και συνθήκες που επικρατούν. Μόνο έχοντας την πραγματική γνώση θα είστε σε θέση να κάνετε πιο ουσιαστικές συζητήσεις για τις επιλογές τους και θα μπορείτε να προσφέρετε αυτή την πολυπόθητη υποστήριξη και καθοδήγηση που όλοι οι γονείς επιδιώκουν να προσφέρουν στο παιδί τους.
Κλείνοντας, θέλω να σας επισημάνω ότι κανένας ειδικός δεν μπορεί να σας «πει» τι πρέπει να αποφασίσει το παιδί σας, παρά μόνο να σας βοηθήσει επισημαίνοντάς σας μια σειρά από δεδομένα που υπάρχουν. Ο ίδιος ο υποψήφιος/ια οφείλει να έχει την τελική απόφαση. Οι υπάρχουσες έρευνες συνεχίζουν να υποστηρίζουν, το πόσο σημαντικό είναι ένας άνθρωπος να συμπαθεί έως και να αγαπάει το μελλοντικό, καθημερινό, επαγγελματικό του περιβάλλον. Ως έμπειροι εργαζόμενοι οι περισσότεροι από εμάς, έχουμε διαπιστώσει ότι καμία επαγγελματική απόφαση δεν παραμένει σταθερή και δεν ταιριάζει σε όλα τα στάδια της ζωής μας.
Σημείωση: Η εργασία αποτελεί ένα εργαλείο το οποίο βοηθάει τον κάθε άνθρωπο να ανταπεξέρχεται στις καθημερινές του υποχρεώσεις, αλλά δεν καθορίζει την αξία του. Αγαπητοί γονείς, η αγάπη προσφέρεται μέσα από επικοινωνία, καθοδήγηση, εμπιστοσύνη αλλά και μια γενναία ένδειξή σεβασμού.
Κάποιοι τομείς οι οποίοι μπορούν να ερευνηθούν ώστε να σας βοηθήσουν στην απάντηση του ερωτήματος των υποψηφίων - Ποια σχολή να επιλέξω?, είναι:
• H αγορά εργασίας και οι μελλοντικές προοπτικές που υπάρχουν.
• Οι μισθολογικές εξελίξεις στην αγορά εργασίας.
• Οι προσωπικοί επαγγελματικοί στόχοι και η καριέρα που επιθυμούν να ακολουθήσουν.
• Η πραγματική γνώση, των ατομικών τους ενδιαφερόντων, των ικανοτήτων και δεξιοτήτων που ήδη κατέχουν.
• Τα βασικά χαρακτηριστικά της προσωπικότητας του/της υποψηφίου.
• Οι οικονομικές επιβαρύνσεις που προκύπτουν, από την επιλογή κάποιας σχολής και του τόπου φοίτησης σε αυτή.
Ελπίζω το παρόν άρθρο να αποτελέσει ένα βοηθητικό εργαλείο στα χέρια κάθε υποψηφίου και κάθε γονέα. Καλή επιτυχία σε όλους, καλά αποτελέσματα και να θυμάστε όλοι οι υποψήφιοι ότι το ταξίδι τώρα ξεκινάει……
