ΚΥΡΙΑΚΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗ «Μ’ ΕΝΑΝ ‘ΜΑΝΕ ΚΑΙ ΤΟΝ ΜΠΟΧΤΣΑ από την Μικρά Ασία στη Βέροια και στο Μακροχώρι»

Γράφει ο
Θωμάς Γαβριηλίδης
Η Μικρά Ασία είναι μια αγιάτρευτη ανοιχτή ελληνική πληγή.
Όσα γράφονται γι’ αυτήν από το 1071 (μάχη στο Μαντζικέρτ), από τότε που άρχισε να κυριεύεται από τους μωαμεθανούς Τούρκους, αποτελούν επώδυνες μαχαιριές για κάθε ελληνική ψυχή.
Πάντοτε ανοίγω «μετά φόβου» τα σχετικά με τη Μικρασία συγγράμματα προετοιμαζόμενος να πιω και νέα φαρμάκια. Έτοιμος, λοιπόν, για νέες πίκρες πήρα στα χέρια μου το βιβλίο του Κυριάκου Ελευθεριάδη «Μ’ έναν ‘μανέ και τον μποχτσά από την Μικρά Ασία στη Βέροια και στο Μακροχώρι - Βέροια 2022», ευγενική προσφορά του συγγραφέα, το οποίο εκδόθηκε πρόσφατα, στα τέλη της συμπλήρωσης εκατό χρόνων από το ολέθριο εκείνο 1922, που η χριστιανική Ευρώπη ευνόησε το ξερίζωμα του χριστιανισμού και του συνυφασμένου μ’ αυτόν ελληνισμού από τα χώματα της Αγιοτόκου Μικρασίας για να υλοποιηθεί το δόγμα της ακεραιότητας της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ως ασπίδας κατά του Πανσλαβισμού, του εκπορευόμενου από την, χριστιανική επίσης, Ρωσία.
Κάπως έτσι, για ανομολόγητα συμφέροντα των Εμπόρων των Εθνών, παραδόθηκε η Μικρά Ασία, το λίκνο του ελληνοχριστιανικού πολιτισμού, του ευρωπαϊκού δηλαδή στην ουσία πολιτισμού, στα ισλαμιστικά σκοτάδια, τα οποία, ανατέλλοντος του 21ου μεταχριστιανικού αιώνα, άρχισαν να δείχνουν τα δόντια τους ξιπασμένα από την απόκτηση υπερσύγχρονου εξοπλισμού…

Άρχισα λοιπόν να ξεφυλλίζω το νέο βιβλίο του Μικρασιάτη Κυριάκου Ελευθεριάδη με «βαριά καρδιά», αλλά, ω του θαύματος, με το προχώρημα της ανάγνωσης διαπίστωσα ότι η ψυχική μου διάθεση δεν βάραινε, επειδή έβλεπα πως και για τον νέο Μικρασιάτη συγγραφέα το τούρκεμα της ελληνοχριστιανικής Μικρασίας δε σήμαινε και το τούρκεμα των Μικρασιατών Ελλήνων, οι οποίοι, ακόμη κι όσοι είχαν αναγκαστεί να απαρνηθούν την ελληνική γλώσσα και να εκτουρκιστούν γλωσσικά, χάρη στον πανάρχαιο πολιτισμό τους και στην πίστη τους στο Χριστό ξεριζωμένοι από τα πατρογονικά τους χώματα, με όσα υπάρχοντα χωρούσε μόνο ένας μποχτσάς, μια αυτοσχέδια δηλαδή βαλίτσα καμωμένη από ένα τετράγωνο τραπεζομάντηλο, σαν φάκελος, με δεμένες σε κόμπο τις τέσσερις άκρες του, και με έναν τουρκόφωνο αλλά ελληνόψυχο ‘μανέ (έναν αμανέ, ένα πονεμένο τραγούδι, ένα ραγώδιον, μια μικρή δηλαδή τραγωδία) ήρθαν στη μητροπολιτική Ελλάδα και κάμποσοι φώλιασαν και στη Βέροια και στο Μακροχώρι της και ρίζωσαν και άνθισαν και κάρπισαν αγλαούς καρπούς, ένας απ’ τους οποίους, ο πιο πρόσφατος ίσως, είναι και το σύγγραμμα του Μικρασιάτη Κυριάκου Ελευθεριάδη «Μ’ έναν ‘μανέ και τον μποχτσά – από την Μικρά Ασία στη Βέροια και στο Μακροχώρι», του οποίου το περιεχόμενο σε γενικές γραμμές διαβάζουμε στο σύντομο κείμενο που υπάρχει στο οπισθόφυλλό του:
«Άνθρωποι, που εκδιώχτηκαν ξαφνικά απ’ τα σπίτια τους, παίρνουν τον επικίνδυνο δρόμο της φυγής με την ελπίδα να ζήσουν με ειρήνη και αξιοπρέπεια. Δέντρα ξεριζωμένα που πρέπει να ευδοκιμήσουν σε όποιο χώμα και να μεταφυτευτούν. Θα τα καταφέρουν; Αποσκευές τους οι αναμνήσεις, οι γνώσεις, ο πολιτισμός, τα όνειρά τους. 46 συνεντεύξεις, 25 μουσικοί, 28 ηχητικά ντοκουμέντα, 250 φωτογραφίες που αναφέρονται σε ιστορίες της πρώτης γενιάς προσφύγων του 1922, που έζησαν στη Βέροια και στο Μακροχώρι. Πώς ήταν η ζωή πριν και μετά; Πώς εντάχθηκαν στον νέο άγνωστο τόπο; Τι ρόλο έπαιξαν στην τοπική ιστορία και παράδοση και στη ζωή των επόμενων γενιών στην πόλη μέχρι σήμερα;».
Αυτό είναι εν περιλήψει το περιεχόμενο του νέου βιβλίου του Μικρασιάτη Κυριάκου Ελευθεριάδη, του μπολιασμένου και με αρειμάνιο ελληνοβλάχικο αίμα, ενός βιβλίου που είναι ολόκληρο ένας τραγικός αλλά ταυτόχρονα και ένας επικός ‘μανές, αν αναλογιστεί κάποιος αναγνώστης του τις περιπέτειες και ενός μόνο μάρτυρα-ήρωά του, του τουρκόφωνου εκείνου χριστιανού Έλληνα Μικρασιάτη, ο οποίος, ευρισκόμενος στην αρχή της πορείας προς το θάνατο, στην οποία τον οδηγούσε ο έφιππος Τούρκος δήμιός του, τον ικετεύει να τον εκτελέσει με μια σφαίρα και παίρνει την απάντηση ότι μια σφαίρα αξίζει περισσότερο από τη ζωή του, που έτσι κι αλλιώς είναι ήδη ξεγραμμένη, μια ζωή όμως για την οποία ο αρχικά απελπισμένος Έλληνας Μικρασιάτης θα παλέψει και με το Χάρο θαμμένος ως το λαιμό μέσα στην κοπριά ενός στάβλου και θα αναστηθεί και θα τερματίσει τη θανατική πορεία Πόντος-Λίβανος νικητής, κι από εκεί, σβησμένος πια από τα τουρκικά τεφτέρια, θα συνεχίσει την πορεία προς την ελευθερία φτάνοντας ως το Κάϊρο της Αιγύπτου. Από την Αίγυπτο θα ξεμπαρκάρει στην Ελλάδα, στον Πειραιά, και ψάχνοντας μέσω του Ερυθρού Σταυρού τους δικούς του, θα φτάσει στη Βέροια και στο Μακροχώρι της και βρίσκοντας εδώ μια γνωστή του απ’ την πατρίδα, το αλησμόνητο Μπουλντούρ (Πολύδωρο), θα δημιουργήσει οικογένεια, εργαζόμενος ως οικοδόμος αλλά και ως μουσικό, δεξιοτέχνης στον Ούτι, στο οποίο είχε τελειοποιηθεί όταν περιπλανιόταν στις αραβικές χώρες. Αν αυτός ο Χριστιανός Μικρασιάτης Έλληνας δεν είναι ο ίδιος ο αθάνατος ομηρικός Οδυσσέας, τότε ποιος άλλος είναι;
Συγχαίρω τον συγγραφέα Κυριάκο Ελευθεριάδη για το νέο σπουδαίο έργο του και τον ευχαριστώ για την ευγενική προσφορά του