Μικρές ιστορίες του Μουντιάλ - Ρίο 1950: Όταν ακούστηκε το πέταγμα μιας μύγας καθώς 200 χιλιάδες στο Μαρακανά είχαν «σωπάσει»

Φωτό: Ο Μπαρμπόζα αδυνατεί να αποκρούσει τη μπάλα και το δράμα της Βραζιλίας μόλις αρχίζει

του Χρήστου Μπλατσιώτη

Μαζί με το Μουντιάλ του Κατάρ με τη σημερινή δημοσίευση ολοκληρώνεται και ο κύκλος των διαχρονικών ιστοριών από στιγμές και πρόσωπα του Παγκοσμίου Κυπέλλου που φιλοξενήθηκαν από τις στήλες του  «Λαού» και τη συχνότητα του «AKOU 99,6» παράλληλα με τη διοργάνωση στα γήπεδα του εμιράτου.

Την Κυριακή είναι ο τελικός του φετινού Μουντιάλ κι εγώ επέλεξα να παρουσιάσω για το κλείσιμο αυτού του κύκλου, μια δραματική ιστορία με έναν άλλο τελικό που έγινε πριν από 72 χρόνια, στο Ρίο της Βραζιλίας, στο πλαίσιο του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1950.

Η ΒΡΑΖΙΛΙΑ ΤΟΥ ΑΧΑΝΟΥΣ ΜΑΡΑΚΑΝΑ

Η στιγμή που βουβάθηκε το Μαρακανά των 200.000 οπαδών της Βραζιλίας

Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1950 έγινε στη Βραζιλία επειδή ήταν η μόνο χώρα που εκδήλωσε ενδιαφέρον για τη διοργάνωσή του καθώς κανένα άλλο κράτος δεν ενδιαφέρθηκε λόγω των καταστροφών που είχαν υποστεί οι υποδομές τους εξ αιτίας του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου. Αντίθετα, η Βραζιλία είχε έτοιμα στάδια σε έξι μεγάλες πόλεις της, με κορυφαίο όλων το στάδιο Μαρακανά του Ρίο που μόλις είχε ολοκληρωθεί η κατασκευή του και ήταν το μεγαλύτερο γήπεδο του κόσμου. Χωρούσε άνετα 150 χιλιάδες όμως επειδή ήταν αχανές ο αριθμός των θεατών μπορούσε να γίνει πολύ μεγαλύτερος. Ήταν μια διοργάνωση που είχε κινητοποιήσει όλη τη χώρα και όλοι ζούσαν με το όνειρο να δουν την εθνική ομάδα της χώρας να κερδίζει  για πρώτη φορά το παγκόσμιο κύπελλο και μάλιστα μέσα στην έδρα της.

ΣΤΟΝ ΤΕΛΙΚΟ ΜΕ ΣΠΑΣΜΕΝΑ ΦΡΕΝΑ
ΚΑΙ ΣΤΑ ΟΡΙΑ ΤΗΣ ΠΑΡΑΦΡΟΣΥΝΗΣ

Οι προκριματικοί ξεκίνησαν στις 24 Ιουνίου 1950 και μέσα από έναν ξέφρενο ρυθμό, εμφανιζόμενη στο γήπεδο κάθε φορά με σπασμένα τα φρένα, η εθνική Βραζιλίας έφθασε αήττητη μέχρι τον τελικό. Έχοντας μπροστά τον Αντεμίρ σε τρομερή φόρμα και πιο πίσω, τους Ζιζίνιο και Ζαϊρ να "κεντάνε" και να ζαλίζουν τους αντιπάλους τους οι Βραζιλιάνοι διέλυσαν κυριολεκτικά στους προκριματικούς, τη Σουηδία με 7-1 και την Ισπανία με 6-1. 

Στον μεγάλο τελικό, στις16 Ιουλίου 1950, η Βραζιλία είχε αντίπαλο την Ουρουγουάη που έφθασε μέχρι εκεί, σχεδόν οριακά, έχοντας μόλις μια νίκη και μια ισοπαλία στους προκριματικούς.

Παραμονές του τελικού, σύσσωμος ο αθλητικός και πολιτικός Τύπος της Βραζιλίας δεν άφηνε κανένα περιθώριο πέρα από μια θριαμβευτική κατάκτηση του παγκοσμίου κυπέλου.

Ο ενθουσιασμός του κόσμου θύμιζε τη γιορτή με το καρναβάλι και όλοι είχαν βγει στους δρόμους πανηγυρίζοντας προκαταβολικά για την κατάκτηση του κυπέλου. Τόσο βέβαιη ήταν όλη η χώρα για το τρόπαιο ώστε μια εφημερίδα είχε ήδη τυπώσει το φύλλο με την «είδηση» της θριαμβευτικής κατάκτησης του παγκοσμίου κυπέλλου και το είχε δώσει για διανομή ώστε να προλάβει τις ανταγωνίστριες…

Ολόκληρη η Βραζιλία είχε φθάσει στα όρια της παραφροσύνης. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε όλη τη χώρα διάφοροι πολιτικοί έκαναν παθιασμένες δηλώσεις υπέρ των παικτών με τις οποίες προσπαθούσαν να εκμεταλλευτούν το θετικό κλίμα που είχε δημιουργηθεί ενώ λίγο πριν την έναρξη του τελικού, ο δήμαρχος του Ρίο ντε Τζανέϊρο έκανε δημόσιο διάγγελμα χαιρετίζοντας την ομάδα ως τους νέους πρωταθλητές κόσμου.

Και την ίδια ώρα στους ραδιοφωνικούς σταθμούς της χώρας είχε ήδη διαρρεύσει ένα τραγούδι για την εθνική Βραζιλίας που υμνούσε τους «onze gigantes do Brazil» δηλαδή τους «ένδεκα γίγαντες της Βραζιλίας» και είχε τον τίτλο «ο Vencedores» που σημαίνει οι νικητές.

200.000 ΣΕ ΑΝΑΜΟΝΗ ΝΑ ΤΟ «ΣΗΚΩΣΟΥΝ»
ΚΙ Ο ΑΡΧΗΓΟΣ ΠΟΥ ΔΙΕΤΑΖΕ ΝΑ…ΟΥΡΗΣΟΥΝ

Λίγο πριν τη σέντρα, έγινε γνωστό ότι στο γήπεδο Μαρακανά είχαν κοπεί 173.850 εισιτήρια ενώ υπολογίζονταν ότι βρίσκονταν μέσα ίσως και 200.000 κόσμου, που με τον έναν ή τον άλλο τρόπου είχαν μπορέσει να μπουν για να πανηγυρίσουν τη νίκη της Βραζιλίας. Κι αυτό είναι ένα ρεκόρ εισιτηρίων, μοναδικό στη μέχρι τώρα ιστορία του παγκόσμιου ποδόσφαιρου.

Μπροστά σε όλη αυτή την ατμόσφαιρα της έπαρσης, της αλαζονείας και των απερίσκεπτων πανηγυρισμών, στην αντίπαλη πλευρά, ο θρυλικός αρχηγός της Εθνικής Ουρουγουάης, ο  Ομπντούλιο Βαρέλα θέλησε να εμψυχώσει τους παίκτες του αναλαμβάνοντας μια πρωτοβουλία που λίγο μετά τον ανέδειξε σε ήρωα στα μάτια των οπαδών της ομάδας του.

Μάζεψε τους συμπαίκτες του και σκορπίζοντας κάτω ένα σωρό με διθυραμβικά πρωτοσέλιδα βραζιλιάνικων εφημερίδων, τους κάλεσε να ουρήσουν επάνω τους και να υποσχεθούν ότι στο γήπεδο θα τα δώσουν όλα για τη φανέλα με το εθνόσημο και θα αγωνιστούν μέχρι εσχάτων.

Η ΣΙΩΠΗ ΤΟΥ ΜΑΡΑΚΑΝΑ ΗΤΑΝ ΤΟΣΟ ΜΕΓΑΛΗ
ΠΟΥ ΑΚΟΥΣΤΗΚΕ ΤΟ ΠΕΤΑΓΜΑ ΜΙΑΣ ΜΥΓΑΣ

Ο μεγάλος τελικός του παγκοσμίου κυπέλου του 1950 στο Μαρακανά έγινε στις 16 Ιουλίου και τα υπόλοιπα είναι γνωστά κι έχουν γραφτεί στην ιστορία.

Η Βραζιλία προηγήθηκε 1-0 στο δεύτερο ημίχρονο, ολόκληρο το γήπεδο τινάχθηκε στον αέρα και μια ολόκληρη χώρα άρχισε να ζει μέσα σε ένα όνειρο ανείπωτης ευτυχίας που όμως κράτησε μόλις 20 λεπτά. Η Ουρουγουάη ισοφάρισε, το όνειρο άρχισε να χάνει το χρώμα του και λίγο μετά μετατράπηκε σε εφιάλτη, όταν 10 λεπτά πριν το τέλος του αγώνα, η Ουρουγουάη πέτυχε και δεύτερο γκολ.

Εκείνη τη στιγμή 200 χιλιάδες στις κερκίδες έμειναν άφωνοι και το Μαρακανά «σώπασε». Λέγεται ότι ήταν τόσο απόκοσμη εκείνη η σιωπή μέσα στο γήπεδο, που ακούστηκε μέχρι και ο ήχος μιας μύγας που έτυχε να πετάει εκείνη την ώρα.

Η Ουρουγουάη νίκησε 2-1 και σήκωσε το παγκόσμιο κύπελλο μέσα στο Ρίο. Η Βραζιλία, είχε ηττηθεί μέσα στο ίδιο της το σπίτι κάνοντας σκόνη και θρύψαλα τα όνειρα ενός λαού.

ΜΙΑ ΧΩΡΑ ΣΕ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΑΠΕΛΠΙΣΙΑΣ

Η απώλεια Βραζιλίας είχε ως αποτέλεσμα και μια σειρά τραγικών επιπτώσεων. Ολόκληρη η χώρα βρέθηκε σε κατάσταση πρωτοφανούς απελπισίας. Δεκάδες άτομα αυτοκτόνησαν μη μπορώντας να αντέξουν τον πόνο της ήττας. Μόνο στο Μαρακανά δύο άτομα σκοτώθηκαν πηδώντας από τις κερκίδες όταν τελείωσε ο αγώνας. Ο κόσμος της Βραζιλίας θρηνούσε κυριολεκτικά.

Η άσπρη εμφάνιση του τελικού δεν φορέθηκε ποτέ ξανά από την εθνική Βραζιλία διότι η φανέλα θεωρήθηκε γουρσούζικη και στα επόμενα χρόνια άλλαξε με τα χρώματα που αγωνίζεται μέχρι σήμερα, το μπλε, το κίτρινο και το πράσινο.

ΤΟ ΒΟΥΝΤΟΥ ΤΟΥ ΑΤΥΧΟΥ ΤΕΡΜΑΤΟΦΥΛΑΚΑ

Ο τερματοφύλακας Μοασίρ Μπαρμπόζα, που δέχθηκε τα δύο γκολ που οδήγησαν στην εθνική ήττα, αντιμετωπίστηκε ως προδότης και δεν γίνονταν πουθενά δεκτός σε ολόκληρη τη χώρα. Για να ξεπεράσει την καταστροφική ατυχία του, 13 χρόνια μετά, παρακάλεσε τους υπεύθυνους του γηπέδου Μαρακανά να του δωρίσουν τα ξύλινα δοκάρια του τέρματος κάτω από τα οποία δέχθηκε εκείνα τα δύο καταραμένα γκολ. Του τα έδωσαν το 1963 κι αφού τα πήρε σπίτι του, τα έκαψε σε μια τελετή βουντού στην αυλή του μήπως και ξορκίσει το κακό που του βρήκε.

Για όλο τον υπόλοιπο κόσμο, εκείνη η ήττα τη Βραζιλίας στον τελικό του παγκοσμίου κυπέλου του 1950, ίσως είναι απλά ένα πολύ άσχημο ποδοσφαιρικό αποτέλεσμα. Για τη Βραζιλία και τους Βραζιλιάνους ποτέ δεν ήταν κάτι τόσο απλό κι αυτό το περιέγραψε με πολύ ξεχωριστό τρόπο ένας διάσημος δημοσιογράφος της χώρας, ο Νέλσον Ροντρίγκεζ, γράφοντας τα εξής: «Κάθε έθνος έχει τη δική του αθεράπευτη εθνική καταστροφή, κάτι σαν τη Χιροσίμα στην Ιαπωνία. Η δική μας Χιροσίμα, ήταν η ήττα από την Ουρουγουάη το 1950».

Σ.Σ.
Εδώ και ένα μήνα, μαζί «πήγαμε» παρέα με τις μικρές ιστορίες του Μουντιάλ μέσα από τις σελίδες του «Λαού» και τη συχνότητα του «AKOU 99,6». Ευχαριστώ, τον Ζήση Μιχ. Πατσίκα που συμμερίστηκε την ιδέα και σχεδίασε συνολικά την παρουσίαση, τους υπέροχους συναδέλφους της συντακτικής ομάδας του «Λαού», του ταχυδακτυλουργικό τεχνικό τμήμα του «AKOU 99,6» και κυρίως ευχαριστώ όλους εσάς, αναγνώστες και ακροατές που εκφράσατε τις απόψεις σας για τα θέματα που παρουσιάστηκαν. Καλές γιορτές εύχομαι. Εμείς συνεχίζουμε….