ΠΡΟΣΩΠΑ ΚΑΙ ΣΤΙΓΜΕΣ ΤΟΥ ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΥ ΚΥΠΕΛΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ «AKOU 99,6» ΚΑΙ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΤΟΥ «ΛΑΟΥ»

του Χρήστου Μπλατσιώτη

Το πρώτο παγκόσμιο κύπελλο της ιστορίας, το 1930 στην Ουρουγουάη, είχε μόνο 13 συμμετοχές. Όμως 4 χρόνια μετά και ενόψει της δεύτερης διοργάνωσης του 1934, το ενδιαφέρον των χωρών έδειχνε αυξημένο τουλάχιστον για τη συμμετοχή. Διότι για τη διοργάνωση, μόνο δύο ήταν οι χώρες που αιτήθηκαν να τη διεκδικήσουν. Η Ιταλία και η Σουηδία.

Οι άνθρωποι της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ποδοσφαίρου ήξεραν ότι την Ιταλία κυβερνούσε ο δικτάτορας Μπενίτο Μουσολίνι και θα χρησιμοποιούσε το λαοφιλές σπορ για να προβάλλει τη φασιστική πολιτική του. Όμως ο προϋπολογισμός που είχαν παρουσιάσει οι Ιταλοί στην αίτηση για να αναλάβουν τη διοργάνωση, ήταν πρωτοφανής για να δεδομένα της εποχής κι αυτό φαίνεται ότι έπαιξε τον ρόλο του. Ο θεσμός του παγκοσμίου ποδοσφαιρικού κυπέλου χρειάζονταν χρήματα για να καθιερωθεί και υποδομές να προχωρήσει. Τομείς όπου η Σουηδία της εποχής υστερούσε σημαντικά και τελικά η διοργάνωση του 1930 ανατέθηκε στην Ιταλία.

Στην πλευρά των συμμετοχών υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον. Συνολικά 36 χώρες από όλο τον κόσμο δήλωσαν συμμετοχή κι έτσι -για πρώτη φορά- διοργανώθηκαν προκριματικοί σε κάθε ήπειρο ώστε να επιλεγούν 16 εθνικές ομάδες για την τελική φάση της διοργάνωσης στην Ιταλία. Στον κανονισμό προβλέπονταν ότι στους προκριματικούς θα συμμετέχει και διοργανώτρια χώρα οπότε στην κλήρωση «μπήκε» και η Ιταλία ενώ στους ίδιους προκριματικούς συμμετείχε και η εθνική Ελλάδος στην πρώτη συμμετοχή της σε παγκόσμιο κύπελλο.

Η ΕΛΛΑΔΑ «ΚΛΗΡΩΘΗΚΕ» ΜΕ ΤΗΝ ΙΤΑΛΙΑ

Δυστυχώς η κλήρωση ήταν η δυσμενέστερη που μπορούσε να γίνει για τη χώρα μας διότι η εθνική Ελλάδος κληρώθηκε να αγωνιστεί με τη διοργανώτρια Ιταλία που έδειχνε και ως το πρώτο φαβορί για την κατάκτηση του κυπέλλου.

Ο πρώτος αγώνας έγινε στο «Σαν Σίρο» του Μιλάνου, στις 25 Μαρτίου του 1934 και οι Ιταλοί κέρδισαν εύκολα με 4-0. Ο επαναληπτικός αγώνας δεν έγινε ποτέ. Η Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία συμφώνησε να εισπράξει ως «αποζημίωση» το ποσό των 50.000 ιταλικών λιρέτων και η αναμέτρηση «έκλεισε» με την πρόκριση της Ιταλίας στα «χαρτιά» και χωρίς να χρειαστεί δεύτερος αγώνας στην Αθήνα.

Υπάρχουν όμως και κάποια άλλα ρεπορτάζ της εποχής που έγραψαν για αποζημίωση «εκατομμυρίων λιρέτων» όμως ένα τέτοιο ποσό ενδεχομένως να ανταποκρίνονταν στο σύνολο των εξόδων που δαπανήθηκαν για το ταξίδι της εθνικής Ελλάδος στην Ιταλία και όχι μόνο για την «αποζημίωση» έναντι του μη γενόμενου επαναληπτικού.

Η αλήθεια είναι ότι μερικές ημέρες πριν τη διεξαγωγή του αγώνα, έγινε γνωστό πως ταξίδεψε στην Ιταλία ένα μέλος της διοίκησης της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας, ονόματι Κωνσταντίνος Κωνσταντάρας, προκειμένου να διευθετήσει οικονομικά και οργανωτικά ζητήματα σχετικά με την ποδοσφαιρική αναμέτρηση της Ελλάδας με την Ιταλία.

«ΗΤΤΑ» ΜΕ «ΑΝΤΑΛΛΑΓΜΑ» ΤΗ ΣΤΕΓΑΣΗ ΤΗΣ ΕΠΟ

Με αφορμή εκείνο το ταξίδι και σε χρόνο πολύ πριν τη διεξαγωγή του πρώτου αγώνα στο Μιλάνο, εμφανίστηκαν διαρροές για «πούλημα» της ελληνικής εθνικής ομάδας και για εκ προοιμίου συμφωνία μη διεξαγωγής του επαναληπτικού αγώνα στην Αθήνα. Το ρεπορτάζ της εφημερίδας «Αθλητικά Χρονικά» στην έκδοση που κυκλοφόρησε στις 16 Μαρτίου 1934 (9 ημέρες πριν τον αγώνα του Μιλάνου) έγραφε χαρακτηριστικά:

«Η εθνική μας ομάδα καταρτίστηκε για να ηττηθεί στο Μιλάνο, ως εξιλαστήριο θύμα των πατριδοκάπηλων απόψεων της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας αλλά και των άκρατων φασιστικών ποδοσφαιρικών ονείρων της γειτονικής χώρας, της εποφθαλμιούσης ως γνωστόν το παγκόσμιο ποδοσφαιρικό κύπελλο…»

«… Η εθνική μας ομάδα δεν μεταβαίνει στην Ιταλία με την ευγενή και ωραία φιλοδοξία να τιμήσει την Πατρίδα των προαιώνιων αγωνιστικών παραδόσεων, αλλά για να ηττηθεί με αντάλλαγμα τη στέγαση της ΕΠΟ σε καλλιμάρμαρο μέγαρο και τη τόνωση των οικονομικών της…»

«… Για το ποσό των 50.000 λιρέτων που θα καταβάλλει η φασιστική ποδοσφαιρική ομοσπονδία της Ιταλίας, η Ελλάδα υποχρεώθηκε να αποκλείσει την πιθανότητα μιας καλύτερης εμφάνισης της εθνικής μας ομάδας, στο έδαφός της, στη ρεβάνς του αγώνα της 25ης Μαρτίου. Το φρούριο των προσχηματικών αντιρρήσεων αλώθηκε με τις χρυσές λόγχες των λιρετών από την Ιταλία»

Το ρεπορτάζ αυτό επιβεβαιώθηκε και αργότερα όταν πηγές της Ελληνικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας υποστήριξαν ότι το ποσό των 50.000 ιταλικών λιρέτων που είχε συμφωνηθεί για να εισπράξει η ΕΠΟ από τους Ιταλούς, ως «αποζημίωση» για τη μη διεξαγωγή του επαναληπτικού, θα το δαπανούσε κυρίως για αγορά ιδιόκτητων γραφείων. Κάτι που έγινε καθώς λίγο μετά, η ΕΠΟ απέκτησε ιδιόκτητα γραφεία στην οδό Φυλής, στην Αθήνα, από τα οποία μεταστεγάστηκε αργότερα.

Η ΠΡΩΤΟΣ ΑΓΩΝΑΣ ΗΤΑΝ «ΞΕΚΟΥΡΑΣΤΟΣ» ΚΑΙ ΗΤΑΝ ΑΡΚΕΤΟΣ

Υπάρχει όμως κι ένα ακόμη ερώτημα:

Για πιο λόγο ήθελαν οι Ιταλοί να «πληρώσουν» για να μη γίνει ο αγώνας στην Αθήνα, αφού είχαν κερδίσει άνετα στο Μιλάνο με σκορ 4-0, η ποδοσφαιρική ανωτερότητά τους είχε φανεί περίτρανα κι ένας επαναληπτικός στην Αθήνα θα ήταν απλώς μια τυπική διαδικασία;

Αναζητώντας την απάντηση, τη βρίσκουμε σε ένα σχετικό ρεπορτάζ της «La Repubblica». Η ιταλική εφημερίδα ασχολήθηκε μεταγενέστερα με εκείνο το πρωτοφανές περιστατικό κι έγραψε ότι ήταν οι Ιταλοί που το πρότειναν και οι Έλληνες που το δέχθηκαν. Περιέγραψε μάλιστα και τους λόγους που οδήγησαν σε μια τέτοια επιλογή:

Το παγκόσμιο κύπελλο του 1930 ήταν μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για τον δικτάτορα Μουσολίνι να προβάλλει τη δύναμή του και να διαδώσει την προπαγάνδα του. Κι έτσι, το φασιστικό καθεστώς της Ιταλίας ήταν αποφασισμένο, πρώτον να ανατεθεί στη χώρα η διοργάνωση και δεύτερον να την κερδίσει με κάθε «κόστος».

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, προκλήθηκαν υποψίες ότι ήταν μέχρι και η κλήρωση της Ιταλίας ήταν «στημένη» ώστε η εθνική ομάδα ποδοσφαίρου της χώρας, «διαλέγοντας» αντίπαλο, να περάσει στην τελική φάση της διοργάνωσης με τον πλέον ανώδυνο τρόπο και χωρίς περιττή ταλαιπωρία.

Η εθνική Ελλάδος του 1930 έδειχνε ως η πιο αδύναμη από όλες τις εθνικές ομάδες που συμμετείχαν στα προκριματικά της Ευρώπης ίσως και η πιο «συνεννοήσιμη».

Κι αφού ο πρώτος αγώνας στο Μιλάνο αρκούσε για την «ξεκούραστη» πρόκριση της Ιταλίας, ένα ταξίδι στην Αθήνα για τον επαναληπτικό αγώνα, φάνταζε όντως σαν «περιττή ταλαιπωρία». Θα διαρκούσε ημέρες, θα γίνονταν ατμοπλοϊκώς αφού η Ελλάδα δεν διέθετε υποδομές για υποδοχή επιβατηγών πτήσεων (η πρώτη πτήση έγινε τον Αύγουστο του 1946…) ενώ υπήρχε πάντα και ο κίνδυνος τραυματισμού κάποιου ποδοσφαιριστή στα κακοφτιαγμένα ελληνικά γήπεδα της εποχής κι αυτό δεν ήθελαν να το ρισκάρουν με τίποτα, ενόψει των υψηλότατων φιλοδοξιών που είχαν για την εξέλιξη εκείνου του παγκοσμίου κυπέλλου.

Ήταν λοιπόν οι Ιταλοί που ήθελαν να αποφύγουν το «περιττό» ταξίδι στην Ελλάδα και πρότειναν την εξαγορά του. Χρήματα άλλωστε υπήρχαν.

ΕΛΛΗΝΙΚΗ «ΠΑΡΕΛΑΣΗ» ΜΕ ΙΤΑΛΙΚΗ ΣΗΜΑΙΑ

ΚΑΙ ΦΑΣΙΣΤΙΚΟΣ ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΝΤΟΥΤΣΕ

Με μια τέτοια συμφωνία, για έναν και μόνο επαναληπτικό αγώνα, η αποστολή της εθνικής Ελλάδος ταξίδεψε με καράβι μέχρι το Πρίντιζι κι από εκεί πήγε στο Μιλάνο σιδηροδρομικώς όπου «επί τη αφίξει της εις το ιταλικόν έδαφος απηύθυνε θερμόν χαιρετισμόν προς τον θριαμβευτήν Ντούτσε της Ιταλίας» όπως ανάφερε το σχετικό τηλεγράφημα εννοώντας τον χαιρετισμό εκ μέρους της Ελλάδας προς τον Μουσολίνι για τον «θρίαμβό» να διοργανώσει το παγκόσμιο κύπελλο του 1930 στη χώρα του.

Το ταξίδι της εθνικής Ελλάδος στην Ιταλία είχε και στοιχεία «αναψυχής» αφού παραμονή του αγώνα οι Έλληνες διεθνείς παρακολούθησαν παράσταση στη Σκάλα του Μιλάνου, φιλοξενούμενοι της Ιταλικής Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας.

Ο δε αγώνας, περιλάμβανε και «παρέλαση» αφού η ελληνική ομάδα «μπήκε» στο γήπεδο κρατώντας μια ιταλική σημαία και βάδισε μέχρι την πλευρά των επισήμων όπου βρίσκονταν και ο Μπενίτο Μουσολίνι. Εκεί μπροστά όλη η ομάδα χαιρέτησε φασιστικά και αποθεώθηκε από τους 50 χιλιάδες θεατές που βρίσκονταν μέσα στο γήπεδο. Μετά ξεκίνησε και ο αγώνας…

Για την ιστορία να αναφέρουμε και τη σύνθεση εκείνης της εθνικής Ελλάδος που υποχρεώθηκε σε όλη αυτή την ταπείνωση: Γραμματικόπουλος, Χρυσαφόπουλος, Κουράντης, Ν. Βικελίδης, Δενελιάν, Χέλμης, Μηγιάκης, Αγγελάκης, Βάζος, Δ. Μπαλτάσης, Λ. Ανδριανόπουλος (προπονητής: Απόστολος Νικολαΐδης).

Ήταν μια ομάδα σχεδόν «εφηβική» όπως χαρακτηρίστηκε αφού όλοι οι παίκτες ήταν ηλικίας 18 έως 25 ετών εκτός από τον αρχηγό Κουράντη που είχε συμπληρώσει τα 30 του. Και ήταν μια ομάδα που ναι μεν «μπήκε φορτσάτη» σύντομα όμως «ατόνησε» όπως το περιέγραψε το αθλητικό ρεπορτάζ. Δέχθηκε 4 γκολ από τους Ιταλούς, με τους Ανφιλοτζίνο Γκουαρίζι (της Λάτσιο) και Τζιοβάνι Φεράρι (της Γιουβέντους) να πετυχαίνουν από 1 γκολ και άλλα 2 με τον Τζουζέπε Μεάτσα (της Ίντερ) που αργότερα έδωσε το όνομά του, στο διάσημο ποδοσφαιρικό ναό του Μιλάνου, το επικό Stadio Giuseppe Meazza.

Εκείνο το Μουντιάλ του 1930 (που τελικά «πέτυχε» να το κατακτήσει η εθνική ομάδα της φασιστικής Ιταλίας κερδίζοντας 2-1 την Τσεχοσλοβακία με γκολ στο 95’) θεωρείται ως μια από τις πιο σκοτεινές υποθέσεις της παγκόσμιας ποδοσφαιρικής ιστορίας. Τότε όμως γράφτηκε και μια από τις πιο σκοτεινές ιστορίες της ελληνικής ποδοσφαιρικής ιστορίας. Να ήταν απλώς μια σύμπτωση;