-Εθνικό Σχέδιο Δράσης απέναντι στη σεξουαλική κακοποίηση και σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης ανηλίκων
Εθνικό Σχέδιο Δράσης με στόχο την μηδενική ανοχή στη σεξουαλική κακοποίηση και σε κάθε μορφή εκμετάλλευσης παιδιών, καθώς και την πρόληψη και την θωράκιση των ανηλίκων και των οικογενειών τους, προανήγγειλε ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης μιλώντας χθες στην κοινή συνεδρίαση των συναρμόδιων Επιτροπών της Βουλής. Πρόκειται για έναν οδικό χάρτη που συντονίζει με τυποποιημένες πρακτικές τις υπηρεσίες που πρέπει να δρουν οριζόντια. Ένας οδικός χάρτης καλά μελετημένος που ξεκινά από την πρόληψη και τη θωράκιση των ιδίων των ανηλίκων και των οικογενειών τους, περνά στη γρήγορη διερεύνηση αυτών των υποθέσεων για να καταλήξει στην καταδίκη των ενόχων και την αρμόζουσα περίθαλψη των θυμάτων, όπως ανέφερε.
«Η κακοποίηση ανηλίκων και ειδικά η σεξουαλική κακοποίηση αναδεικνύεται σε κοινωνική απειλή. Η εκπόνηση του Εθνικού Σχεδίου δεν είναι μια βιαστική αντίδραση στις πρόσφατες σοκαριστικές ειδήσεις αλλά για μεθοδική αντιμετώπιση μιας διαρκούς και ευαίσθητης πρόκλησης» είπε ο πρωθυπουργός, τονίζοντας ότι θα είναι ευπρόσδεκτη κάθε ουσιαστική παρατήρηση που θα βελτιώσει το σχέδιο αυτό. «Πρόκειται για μία μάστιγα η οποία έχει πολλές αιτίες, κρύβεται στα σκοτεινά υπόγεια της κοινωνίας που ξέρει να αλλάζει πρόσωπα ή να φορά προσωπεία χρησιμοποιώντας την ανώνυμη τεχνολογία» επεσήμανε πως «τους ίδιους πολύπλοκους δρόμους πρέπει κι εμείς να ακολουθήσουμε» για την αντιμετώπισή της. Το απόστημα έσπασε, οι σπείρες της φρίκης εξαρθρώνονται, η τιμωρία πλέον είναι και θα είναι σκληρή, γι αυτούς οι οποίοι θα καταδικαστούν».
Τα οικονομικά ευάλωτα περιβάλλοντα είναι ευάλωτα και στην παιδική εκμετάλλευση γι αυτό και η στοχευμένη στήριξή τους είναι απαραίτητη αλλά δεν αρκεί, πρόσθεσε. Το Σχέδιο απλώνεται και στο επίπεδο της ενημέρωσης, της αλλαγής συμπεριφορών, της ιατρικής επιφυλακής, της ανίχνευσης συναφών προβλημάτων σε όλους τους τομείς της κοινωνικής κινητοποίησης στους οποίους πρέπει να είναι δραστήριο ένα σύγχρονο κράτος πρόνοιας.
Η ισχύς εν τη ενώσει…
«Θα ήταν ένα αισιόδοξο μήνυμα αν όλες οι δυνάμεις ενωμένες στήριζαν αυτήν την τόσο σημαντική αλλαγή…Αποστρέφω το βλέμμα από εκείνους που θεωρούν κομματική αρένα το πιο ευαίσθητο αλλά και το πιο ανυπεράσπιστο κομμάτι της κοινωνίας», υπογράμμισε και ανέλυσε τις βασικές παραμέτρους και τη στόχευση του νομοσχεδίου επισημαίνοντας τα κενά που έρχεται να καλύψει. Ξεκίνησε με τον καθορισμό των στόχων σε ορίζοντα πενταετίας μέχρι το 2027 και τόνισε επίσης πως το Εθνικό Σχέδιο βάζει επιτέλους τάξη σ’ αυτό το πολύπλοκο νομοθετικό μωσαϊκό που διέπει την καταπολέμηση της σεξουαλικής βίας. Αίρει ασάφειες και εναρμονίζει διάσπαρτες διατάξεις, τις ευθυγραμμίζει με τα διεθνή κείμενα τα οποία μας δεσμεύουν, ιδιαίτερα τη Σύμβαση Lanzarote και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Αναφέρθηκε σε δύο καινοτομίες που εισάγονται: Το Ενιαίο Εθνικό Πρωτόκολλο Διαχείρισης Κρουσμάτων και το Εθνικό Αρχείο Καταγραφής και Επιτήρησης Κρουσμάτων αλλά και στη σημασία της διαπαιδαγώγησης των ίδιων των ανηλίκων ώστε να κατανοούν πότε μπορεί να είναι θύματα μιας σεξουαλικής κακοποίησης.
Κλείνοντας την ανάλυση του σχεδίου επεσήμανε ότι προβλέπονται περισσότερες δομές φροντίδας ανηλίκων με μέριμνα του Ινστιτούτου Υγείας, με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. «Η Πολιτεία ίδρυσε δομές καταγγελίας αλλά και φροντίδας των θυμάτων και εφιστά την προσοχή στα ΜΜΕ όταν χειρίζονται τέτοιες υποθέσεις».
Το έργο θα παρακολουθείται από τον υπουργό Επικρατείας ‘Ακη Σκέρτσο και θα τον συνεπικουρούν ο Εθνικός Συντονιστής και η Επιτροπή Παρακολούθησης Δημοσίων Πολιτικών μέσω της οποίας θα εκπροσωπούνται τα 12 υπουργεία που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο εμπλέκονται σε αυτό. Τόνισε πως πρόκειται για μια επίπονη άσκηση δυναμικού συντονισμού.
Τι προβλέπει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης κατά της παιδικής σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης περιλαμβάνει ενιαίο πρωτόκολλο διαχείρισης υποθέσεων σεξουαλικής κακοποίησης από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς, ώστε να αποφεύγεται η δευτερογενής θυματοποίηση των παιδιών από τις κρατικές υπηρεσίες και δημιουργία κοινού μητρώου θυμάτων και ειδικού ποινικού μητρώου θυτών, ώστε να μην ξαναπλησιάζουν παιδιά μετά την καταδίκη τους.
Οι 11 πολιτικές και οι 80 δράσεις που περιλαμβάνει το Εθνικό Σχέδιο Δράσης είναι συμφωνημένες με τα συνολικά 12 συνεργαζόμενα υπουργεία, 6 εκ των οποίων - είναι τα Υπουργεία Εργασίας και Κοινωνικής Πρόνοιας, Παιδείας, Υγείας, Δικαιοσύνης και Προστασίας του Πολίτη και Αθλητισμού. Όπως εξήγησε ο υπουργός Επικρατείας ‘Ακης Σκέρτσος, πολλές από τις πολιτικές έχουν ξεκινήσει ήδη να υλοποιούνται ενώ όλες όσες είναι ώριμες, τα 3/4 έχουν ενταχθεί με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση στα ετήσια προσχέδια δράσης των Υπουργείων για το 2023 και εντεύθεν.
Ενδεικτικά, ήδη έχει θεσπιστεί η αυστηροποίηση των ποινών των δραστών και λειτουργεί το πρώτο σπίτι του παιδιού από το Υπ. Δικαιοσύνης, διδάσκεται ήδη η σεξουαλική αγωγή στα σχολεία και υλοποιούνται ειδικά προγράμματα κατάρτισης εκπαιδευτικών.
Το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει εκπονήσει οριζόντιο σχέδιο πολιτικής για την προστασία των δικαιωμάτων του Παιδιού με την δημιουργία ειδικού ποινικού μητρώου για αδικήματα κατά ανηλίκων που θα τεθεί σε λειτουργία τις επόμενες εβδομάδες. Το Υπουργείο Εργασίας συνέθεσε πλαίσιο πολιτικών Εγγύησης για το Παιδί, που αφορά τα παιδιά από «μη προνομιούχες οικογένειες», το Υπουργείο Παιδείας προάγει την ποιοτική μάθηση και την αρμονική και συμπεριληπτική σχολική ζωή, το υπουργείο Υγείας σχεδιάζει εξειδικευμένη πολιτική ψυχικής υγείας του παιδιού. Παράλληλα, το παιδί κατέχει θέση σε όλα τα κοινωνικά οριζόντια σχέδια δράσης της Κυβέρνησης, ενώ και στο ελληνικό σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλαδα 2.0 εμπεριέχονται σημαντικές μεταρρυθμίσεις και έργα που το αφορούν.
«Τα στοιχεία είναι αμείλικτα. Μας λένε ότι 9 στα 10 περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης ανηλίκων έχουν ως θύτες συγγενείς και φιλικά πρόσωπα, είπε ο υπουργός Επικρατείας και τόνισε ότι το έγκλημα, στις περισσότερες περιπτώσεις, μένει, για τον λόγο αυτό, ερμητικά κλειδωμένο, πίσω από κλειστές πόρτες και πίσω από κλειστά στόματα.
Το μήνυμα, είπε ο υφυπουργός, είναι «ως εδώ, για τα γραφειοκρατικά και ρυθμιστικά εμπόδια, για τις αδράνειες της διοίκησης που αποτρέπουν τα θύματα, από τα εμπιστευθούν την πολιτεία και τους θεσμούς, για να μιλήσουν. Να ξέρουν πως αν σπάσουν το νήμα της σιωπής, αν βγουν από τον κύκλο της συγκάλυψης και καταγγείλουν αυτούς που καταχράστηκαν τους ιερούς δεσμούς εμπιστοσύνης και εξάρτησης που αναπόφευκτα αναπτύσσουν τα παιδιά προς τους μεγάλους, θα έχουν δίπλα τους, ένα πυκνό δίχτυ κρατικής προστασίας, ευαισθησίας, ενδυνάμωσης αλλά και επανένταξης στην κοινωνία. Ως εδώ όμως και για βαθιά ασυνείδητους και διαβρωμένους θύτες. Να ξέρουν ότι η εποχή που τα στόματα έμεναν κλειστά και το κράτος αντιμετώπιζε με εγκληματική αδιαφορία, αυτό το έγκλημα έχει τελειώσει. Η δίωξη τους είναι και θα είναι αμείλικτη και οι ποινές που θα αντιμετωπίσουν θα είναι οι αυστηρότερες δυνατές. Το στίγμα της αποτρόπαιης πράξης τους, θα τους συνοδεύει για πάντα», είπε ο υπουργός Επικρατείας.
Ειδικό ποινικό μητρώο
Την δημιουργία ειδικού ποινικού μητρώου για αδικήματα κατά ανηλίκων που θα τεθεί σε λειτουργία τις επόμενες εβδομάδες ανακοίνωσε στη Βουλή ο υφυπουργός Δικαιοσύνης,. Ο αρμόδιος για θέματα διεθνούς συνεργασίας και ανθρωπίνων δικαιωμάτων, Γιώργος Κώτσηρας, έδωσε έμφαση σε δύο σημαντικές, όπως τις χαρακτήρισε, προβλέψεις του νέου ποινικού κώδικα που ψηφίστηκε πρόσφατα με την αυστηριοποίση των ποινών για αδικήματα κατά ανήλικων θυμάτων:
Πρώτον: Η δίωξη των αδικημάτων κατά της γενετήσιας ελευθερίας όταν στρέφεται σε βάρος ανηλίκων γίνεται αυτεπαγγέλτως και οι εισαγγελικές αρχές μπορούν να παρέμβουν ανά πάσα ώρα και στιγμή και να έχουν πληροφορία που αφορά κακοποίηση ανηλίκων σε σχέση με τα αδικήματα αυτά.
Δεύτερον: Εκκίνηση της παραγραφής από την ενηλικίωση των ανηλίκων και μετά. Έτσι πλέον, η παραγραφή για τα αδικήματα κατά των ανηλίκων εκκινείται από τα 19 χρόνια για τα πλημμελήματα και από τα 21 χρόνια όταν αφορά κακούργημα. Αυτό σημαίνει ότι ένα παιδί μπορεί αρκετά χρόνια μετά την ενηλικίωση του να καταγγείλει το αποτρόπαιο έγκλημα και να προσφύγει στις δικαστικές αρχές.
Έμφαση έδωσε επίσης και στην ένταξη, στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης, την επιμόρφωση των δικαστικών λειτουργών και δικηγόρων για τα δικαιώματα του παιδιού.
