ΜΕΤΑΞΥ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΠΟΡΩΝ ΠΟΥ ΤΗΝ ΞΕΚΙΝΗΣΑΝ ΤΟ 2017 ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ Ο ΒΕΡΟΙΩΤΗΣ ΓΕΩΠΟΝΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΧΑΜΠΙΔΗΣ
Γράφει ο Χρήστος Μπλατσιώτης
Τον Σεπτέμβριο του 2016 μου δόθηκε η δυνατότητα να γνωρίσω από κοντά τη λειτουργία της Κεντρικής Αγοράς Θεσσαλονίκης (ΚΑΘ), της «Λαχαναγοράς» όπως την ξέρουμε οι περισσότεροι. Αιτία ήταν ο πρόεδρος της διοίκησης του φορέα (εκείνη την εποχή), ο γεωπόνος Δημήτρης Χαμπίδης από τη Βέροια. Γνωριζόμασταν από τα πολύ προηγούμενα χρόνια λόγω των κομματικών ιδιοτήτων που είχαμε σε τοπικό επίπεδο οι οποίες συχνά μας έφερναν σε πολιτικές διαφωνίες ποτέ όμως δεν έγιναν αιτία για ακρότητες και απρέπειες. Κάτι που ισχύει και για στελέχη άλλων κομματικών χώρων με τα οποία συνυπήρξαμε ως «πολιτικοί αντίπαλοι» σε εποχές έντονης αντιπαράθεσης, κρατηθήκαμε όμως μακριά από προκλήσεις, διαφωνήσαμε με αλληλοσεβασμό κι αυτό μας έδωσε τη δυνατότητα να διατηρήσουμε, διαχρονικά, μια ειλικρινή και έντιμη σχέση ανάμεσά μας.
Με τον Δημήτρη ξαναβρεθήκαμε στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης του 2016, τα ξαναείπαμε και κυρίως κάναμε ένα update για τις νέες επαγγελματικές ασχολίες μας, οι οποίες πλέον κινούνταν με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Έτσι μου δόθηκε η ευκαιρία ως δημοσιογράφος, να ενημερωθώ για τη λειτουργία και τον προγραμματισμό της Κεντρικής Αγοράς της Θεσσαλονίκης, να επισκεφθώ τις εγκαταστάσεις της, να γνωρίσω στελέχη της και να συμμετέχω σε ενημερωτικές εκδηλώσεις της, μαζί με άλλους συναδέλφους.
Αυτό που μας εντυπωσίασε ιδιαίτερα συνέβη το 2017 όταν ο Δημήτρης Χαμπίδης παρουσίασε έναν σχεδιασμό, για την πρώτη οργανωμένη προσπάθεια να «διασωθούν» όλες εκείνες οι τεράστιες ποσότητες των φρούτων και των λαχανικών, που μέχρι τότε πετιούνταν καθημερινά στα σκουπίδια της Λαχαναγοράς, είτε επειδή είχαν «άσχημο» ή «στραβό» σχήμα και δεν θα τα προτιμούσε ο καταναλωτής, είτε επειδή «περίσσευαν» στον έμπορο όταν φαίνονταν μια αλλοίωση σε κάποια σημεία μιας παρτίδας, οπότε πετούσαν όλη την κλούβα ή και όλη την παρτίδα, διότι δεν είχαν που να τα αποθηκεύσουν ή δεν είχαν χρόνο και χέρια να κάνουν τη διαλογή και δεν τους συνέφερε οικονομικά να τα κρατήσουν. Γι’ αυτό και τα πετούσαν.
ΤΕΡΑΣΤΙΕΣ ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΦΡΟΥΤΩΝ
ΚΑΙ ΛΑΧΑΝΙΚΩΝ ΣΤΑ ΣΚΟΥΠΙΔΙΑ
Πιστέψτε με, το είδα με τα μάτια μου, παραδίδονταν στα απορριμματοφόρα και στις χωματερές τεράστιοι κάδοι γεμάτοι φρέσκα φρούτα και λαχανικά καθώς αξιολογούνταν ως «ακατάλληλα» επειδή ήταν «στραβά» ή δεν είχαν εμπορική αξία. Εννοώ ντομάτες ή μήλα στραβομούτσουνα κι όχι ολοστρόγγυλα και γυαλιστερά, πιπεριές σαν σίγμα τελικό κι όχι σπαθάτες, πατάτες που θύμιζαν ροζιασμένη διχάλα, χόρτα και λαχανικά που είχαν όλη τη θρεπτική αξία τους αλλά δεν έδειχναν «ζωντανά» όπως τα «ημέρας».
Όλους αυτούς τους δεκάδες τόνους πεταμένης τροφής, ο Δημήτρης Χαμπίδης αποφάσισε να τους «σώσει» και μπήκε μπροστά για μια τέτοια προσπάθεια μαζί με τη Διοίκηση της Κεντρικής Αγοράς Θεσσαλονίκης, έχοντας την αμέριστη συμπαράσταση του Συνδέσμου Εμπόρων της Λαχαναγοράς και των Εμπόρων Κρέατος που στεγάζονται στις ίδιες εγκαταστάσεις.
Το σχέδιο ονομάστηκε «Save the Food», ήταν μια πρωτοποριακή προσπάθεια σε πανελλαδικό επίπεδο και εντάχθηκε στο πλαίσιο αντίστοιχων σκοπών για τη διάσωση των τροφίμων που πετιούνται, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Διεθνούς Οργάνωσης Τροφίμων και Γεωργίας (FAO) που τελεί υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.
Έτσι, την Παρασκευή 29 Δεκεμβρίου 2017, στην Πλατεία Αριστοτέλους, η Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης «άναψε» τις χύτρες, μαγείρεψε μεγάλες ποσότητες από «ανακτημένα» λαχανικά (η κορέκτ απόδοση του «λαχανικά σωσμένα από το πέταμα στα σκουπίδια») και μοίρασε δωρεάν πέντε χιλιάδες μερίδες ζεστού φαγητού μαζί με «ανακτημένα» φρούτα.
Σωστά καταλάβατε. Φρεσκότατες αλλά θεόστραβες πιπεριές και άλλα λαχανικά ή φρούτα που στον πάγκο του μανάβικου ή στις προθήκες του Σούπερ Μάρκετ θα έδειχναν «άσχημα» και θα έμεναν στο ράφι, δεν πετάχτηκαν τελικά στα σκουπίδια αλλά «διασώθηκαν» κι έγιναν τροφή που μοιράστηκε δωρεάν στον κόσμο.
ΜΙΑ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΠΟΥ
ΑΝΤΕΞΕ ΚΑΙ ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ
Η πρωτοβουλία του Δημήτρη Χαμπίδη και των συνεργατών του, γνώρισε αμέσως μεγάλη δημοσιότητα, προβλήθηκε από τοπικά και πανελλαδικά Μέσα Ενημέρωσης (βάλαμε κι εμείς το χεράκι μας) και κέρδισε τον δημόσιο έπαινο. Το πρόγραμμα «Save the Food» στα χρόνια που ακολούθησαν εξελίχθηκε ακόμη περισσότερο ως Πρωτοβουλία «Κοινωνικό Πιάτο» (Social Plate), βρέθηκε τρόπος με τη συμπαράσταση της Ε.Ε. να λειτουργήσει ως ξεχωριστή δομή της ΚΑΘ για περισσότερη ευελιξία και παραμένει μέχρι σήμερα ίσως ως το πιο σημαντικό και πρωτοποριακό πρόγραμμα - παράδειγμα στη χώρα για να σταματήσει η σπατάλη των τροφίμων και για να μην πετιούνται χρήσιμα φρούτα και λαχανικά.
Μετά την αποχώρηση του Δημήτρη Χαμπίδη από την προεδρία της Κεντρικής Αγοράς Θεσσαλονίκης, το 2018, το πρόγραμμα συνεχίστηκε απρόσκοπτα από τον νυν πρόεδρο της ΚΑΘ, τον Θόδωρο Παπαδόπουλο, που εξ αρχής συμμετείχε στην έμπνευση, στο ξεκίνημα και στην υλοποίηση αυτής της πρωτοβουλίας, ως Αντιπρόεδρος του τότε διοικητικού συμβουλίου.
Σήμερα, πέντε χρόνια από το ξεκίνημα της πρωτοβουλίας, η Κεντρική Αγορά Θεσσαλονίκης συνεχίζει να σώζει προϊόντα που πάνε για πέταμα, τα διαλέγει κρατώντας τα χρήσιμα και ακολούθως τα διανέμει αδιακρίτως σε δομές αλληλεγγύης, κοινωνικά παντοπωλεία, σε ιδρύματα και κοινωνικά συσσίτια, σε συλλόγους πολυτέκνων ή κοινωνικές δομές της Εκκλησίας, σε φορείς όπως το Χαμόγελο του Παιδιού και σε άλλες παρεμφερείς οργανώσεις.
ΕΠΙΒΡΑΒΕΥΣΗ ΤΩΝ ΠΡΩΤΟΠΟΡΩΝ
ΑΠΟ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ
Χιλιάδες τόνοι φρούτων και λαχανικών έχουν αξιοποιηθεί μέσω αυτής της πρωτοβουλίας και ανάμεσα σε όλες τις παραμέτρους της χρησιμότητάς της είναι και παράδειγμα για όλους αφού ο καθένας μπορεί να συνεισφέρει στην προσπάθεια να σταματήσει η σπατάλη των τροφίμων, αντιμετωπίζοντας τις διατροφικές ανάγκες μας πιο προσεκτικά, σταματώντας να αγοράζουμε άσκοπα τρόφιμα και να καταναλώνουμε χωρίς μέτρο και κυρίως να μην πετάμε χρήσιμο φαγητό.
Το παράδειγμα μας το δίνουν προσπάθειες οργανώσεων και πρωτοπόρων και χωρίς υπερβολή, ο Βεροιώτης γεωπόνος Δημήτρης Χαμπίδης είναι ένας από αυτούς. Κι αυτό δεν είναι μόνο δική μου εκτίμηση. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αξιολογώντας τις δράσεις της Κεντρικής Αγοράς Θεσσαλονίκης για το σταμάτημα της σπατάλης των τροφίμων, τις συμπεριέλαβε ανάμεσα στις πρωτοπόρες σε όλη την Ευρώπη και προσκάλεσε εκπροσώπους της ΚΑΘ στις Βρυξέλλες στις 26 και 27 Οκτωβρίου 2022 για να παρουσιάσουν τα συμπεράσματα από τη μέχρι τώρα υλοποίηση του «Save the Food» και του «Κοινωνικού Πιάτου» (Social Plate) αλλά και για να τους τιμήσει επιβραβεύοντας την προσπάθεια που ξεκίνησαν από το 2017. Τους αξίζουν συγχαρητήρια.
