του Χρήστου Μπλατσιώτη
Την Κυριακή που μας πέρασε ολοκληρώθηκε και η φετινή Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ), η 86η κατά σειρά από τότε που ξεκίνησε το 1926 για να εξελιχθεί με την πάροδο του χρόνου σε κορυφαίο διεθνή εκθεσιακό θεσμό. Η Ημαθία εκπροσωπήθηκε μια ακόμη χρονιά, μέσω των επιχειρήσεων που συμμετείχαν στον εκθεσιακό χώρο του Επιμελητηρίου Ημαθίας αλλά και μέσα από άλλες ξεχωριστές συμμετοχές όπως το περίπτερο παρουσίασης του CERN με επιστημονικά υπεύθυνη τη Βεροιώτισσα φυσικό, Γιώτα Φωκά. Ήταν όμως μια διαφορετική κι εξίσου σπουδαία στιγμή για την Ημαθία όταν στο πλαίσιο των παράλληλων καλλιτεχνικών εκδηλώσεων της φετινής ΔΕΘ, οι Ημαθιώτες καταξιωμένοι δημιουργοί Κωνσταντίνος και Ματθαίος Τσαχουρίδης ανέλαβαν να δώσουν τον παλμό στο αφιέρωμα για τα 100 χρόνια της Μικρασιατικής καταστροφής και τον Πόντο, συγκλονίζοντας τους χιλιάδες παριστάμενους από την πρώτη στιγμή που ανέβηκαν στη μουσική σκηνή του εκθεσιακού χώρου,
ΔΕΘ 2016: ΑΦΟΙ ΤΣΑΧΟΥΡΙΔΗ, «ΟΜΑΛ»
- ΡΕΚΟΡ ΓΚΙΝΕΣ ΚΑΙ ΑΕΡΟΣΤΑΤΑ
Δεν ήταν όμως η πρώτη φορά που έγινε κάτι τέτοιο. Η Ημαθία μπορεί να υπερηφανεύεται ότι μέσω του εξαιρετικού μουσικού δίδυμου των αδελφών Κωνσταντίνου και Ματθαίου Τσαχουρίδη και της μεγάλης συναυλίας που έδωσαν στις 13 Σεπτεμβρίου 2016, πάλι στο πλαίσιο της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης καθώς και με τη συμμετοχή εκατοντάδων μελών των ποντιακών σωματείων της περιοχής μας, όπως και άλλων περιοχών, μπόρεσε να σχηματιστεί ένας ποντιακός χορός «Ομάλ» που περικύκλωσε όλο το εύρος του εκθεσιακού κέντρου της ΔΕΘ (χόρεψαν πάνω από 15.000 άτομα) και καταγράφηκε στα ρεκόρ Γκίνες για τον μεγαλύτερο σε μήκος και σε αριθμό συμμετεχόντων τέτοιο ποντιακό χορό.
Το 2016 ήταν η 81η διοργάνωση της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης και εκείνη τη χρονιά τιμήθηκαν τα 90 χρόνια ζωής της ΔΕΘ (2016-1926). Για να τιμήσει την επέτειο, η ΔΕΘ χρησιμοποίησε τότε, ακόμη και αερόστατα που «πέταξαν» σε αρκετές πόλεις της Μακεδονίας (μέχρι και στη Λάρισα), μεταφέροντας λίγη από τη «μαγεία» της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Στη Βέροια το αερόστατο της «Έκθεσης» ήλθε τη Δευτέρα 5 Σεπτεμβρίου 2015 και προσεδαφίστηκε στην πλατεία Ωρολογίου εντυπωσιάζοντας μικρούς και μεγάλους. Μάλιστα έγιναν και πτήσεις με «τυχερούς» πολίτες ενώ συμβολικά η πρώτη πτήση έγινε με τη συμμετοχή του δημάρχου Κώστα Βοργιαζίδη παρουσία του διευθύνοντος συμβούλου της ΔΕΘ, Κυριάκου Ποζρικίδη. Επίσκεψη του αερόστατου της «Έκθεσης» είχε προγραμματιστεί και για τη Νάουσα, δύο ημέρες αργότερα, όμως ακυρώθηκε λόγω των απαγορευτικών καιρικών συνθηκών για την πτήση του.
ΔΕΘ 1965- ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΚΑΙ ΕΠΑΙΝΟΙ ΓΙΑ ΤΑ «ΑΣΠΡΑ ΦΤΕΡΑ» ΤΩΝ Γ. ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ ΚΑΙ Μ. ΜΑΡΜΑΡΑ
Γράφοντας όμως μια ανασκόπηση για την παρουσία Ημαθιωτών δημιουργών του καλλιτεχνικού χώρου, σε εκδηλώσεις που σχετίζονται με τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης δεν γίνεται να παραλείψουμε τα όσα σχετίζονται με την ανεπανάληπτη εποχή του Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού της Θεσσαλονίκης (αντίστοιχο του ιταλικού φεστιβάλ του Σαν Ρέμο). Στο φεστιβάλ αυτό, το 1965 και στην 5η διοργάνωσή του, η Ημαθία είχε μια ιδιαίτερα επιτυχημένη συμμετοχή, κι αυτό είναι σπουδαίο διότι αναφερόμαστε στα μέσα μιας χρυσής δεκαετίας του ελληνικού τραγουδιού με τεράστιες επιτυχίες σε όλες τις αποχρώσεις του (λαϊκού, ελαφρολαϊκού, έντεχνου έως και ρεμπέτικου).
Ήταν η χρονιά που δύο Βεροιώτες, ο Γιώργος Καλογήρου με τη μουσική σύνθεση και ο Μιχάλης Μαρμαράς με τους στίχους, δημιούργησαν το τραγούδι με τον τίτλο «Άσπρα Φτερά» και έλαβαν μέρος στον διαγωνισμό. Τα «Άσπρα Φτερά» μετά από μια διαδικασία επιλογής ανάμεσα σε 300 τραγούδια, έλαβαν μέρος στον τελικό του Φεστιβάλ με ερμηνευτές τους Τέρη Χρυσό - Μαίρη Οικονόμου και ενορχηστρωτή - διευθυντή ορχήστρας τον Μενέλαο Σπάθη. Ήταν μια λαμπρή εκδήλωση όπου συμμετείχαν 20 τραγούδια και πραγματοποιήθηκε στο κατάμεστο Παλαί ντε Σπορ της Θεσσαλονίκης, παρουσία διάσημων ονομάτων του ελληνικού πενταγράμμου και του καλλιτεχνικού κόσμου γενικότερα.
Το πρώτο βραβείο εκείνου του 5ου Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού του 1965, που επιλέχθηκε μέσω κριτικής επιτροπής με πρόεδρο τον Μάνο Χατζηδάκι, δόθηκε στο τραγούδι «Ήταν μεγάλη η νύχτα» που ερμήνευσε η διάσημη τραγουδίστρια της εποχής, Σούλα Μπιρμπίλη, σε σύνθεση του Νότη Μαυρουδή και στίχους του Γιάννη Κακουλίδη, με την ενορχήστρωση – διεύθυνση ορχήστρας του Γιώργο Κουρουπού.
Τα «Άσπρα Φτερά» του Γιώργου Καλογήρου και του Μιχάλη Μαρμαρά μπορεί να μην έλαβαν κάποια επίσημη διάκριση, κέρδισαν όμως τις εντυπώσεις και «… συγκέντρωσαν τα περισσότερα χειροκροτήματα από όλα τα τραγούδια του Φεστιβάλ και χάρισαν τις πρώτες νότες κάποιας δροσιάς στη γενική κατήφεια των τραγουδιών που ακούστηκαν» όπως έγραψε η εφημερίδα «Μεσημβρινή» σε ρεπορτάζ του γνωστού δημοσιογράφου Νίκου Μαστοράκη για το Φεστιβάλ.
ΔΙΕΘΝΗΣ ΕΚΘΕΣΗ- ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ- ΦΕΣΤΙΒΑΛ
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ- ΡΑΛΙ ΔΕΘ – ΔΙΑΣΗΜΟΤΗΤΕΣ –ΛΑΜΨΗ – ΚΟΣΜΙΚΟΤΗΤΕΣ- ΚΑΛΙΣΤΕΙΑ ΚΑΙ… ΑΣΤΡΟΝΑΥΤΕΣ
Αναφερόμαστε σε μια εποχή ξεχωριστής κοσμοπολίτικης λάμψης, μερίδιο της οποίας, δικαίως, έλαβαν και οι Βεροιώτες δημιουργοί των «Άσπρων Φτερών». Είναι χαρακτηριστικό ότι την ίδια χρονιά με το 5ο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, το 1965, στην κεντρική διοργάνωση της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, στο περίπτερα των ΗΠΑ συναντούσες αυτοπροσώπως τους αστροναύτες Γκόρντον Κούπερ και Πήτ Κόνραντ και στο περίπτερο της ΕΣΣΔ τους σοβιετικούς αστροναύτες Αλεξέι Λεόνοφ και Πάβελ Μπελάγιεφ καθώς και ομοίωμα του διαστημοπλοίου «Σπούτνικ 4». Παράλληλα, τις ίδιες ημέρες ξεκινούσε για πρώτη φορά στην ιστορία του, το ράλι της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Νικητής εκείνης της πρώτης διοργάνωσης αναδείχθηκε ο Σταύρος Γεωργιάδης που έτρεξε με ένα «Mini Cooper S», ιδιοκτησίας του Γιάννη Μπουτάρη (πρώην δήμαρχος). Στο ίδιο ράλι, που πέρα από το αγωνιστικό κομμάτι συγκέντρωσε και όλα τα βλέμματα της κοσμικής ζωής, έτρεξε τότε και ο διάσημος παρουσιαστής Άλκης Στέας, οδηγώντας ένα Sunbeam Rapier της Rootes Motors.
Να προσθέσω επίσης ότι ταυτόχρονα με το Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού, η Διεθνής Έκθεση Θεσσαλονίκης διοργάνωνε εκείνη την εποχή και το Φεστιβάλ Ελληνικού Κινηματογράφου. Στη διοργάνωση του 1965, η ταινία «Οι αδίστακτοι» του Ντίνου Κατσουρίδη, με πρωταγωνιστές το Νίκο Κούρκουλο και τη Μαίρη Χρονοπούλου, έλαβε τις περισσότερες διακρίσεις ενώ ειδική τιμητική διάκριση σκηνοθεσίας έλαβε και «Το μπλόκο» του Άδωνι Κύρου, μια ταινία σε μουσική του Μίκη Θεοδωράκη που αναφέρεται στα γεγονότα του «Μπλόκου της Κοκκινιάς» με πρωταγωνιστές τους Μάνο Κατράκη, Κώστα Καζάκο, Γιάννη Φέρτη, Ξένια Καλογεροπούλου, Αλεξάνδρα Λαδικού και πολλούς ακόμη. Το 1965 μάλιστα, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Κινηματογράφου της ΔΕΘ, διοργανώθηκε και ο διαγωνισμός «Μις Φεστιβάλ Κινηματογράφου» με πρώτη νικήτρια τη 18χρονη ανερχόμενη ηθοποιό, Βέρα Κρούσκα.
1966 ΚΑΙ 1969: ΔΥΟ ΑΚΟΜΗ ΦΕΣΤΙΒΑΛΙΚΕΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΕΣ
ΓΙΑ ΤΟΥΣ Γ. ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ ΚΑΙ Μ. ΜΑΡΜΑΡΑ
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον υψηλών απαιτήσεων και ανταγωνισμού, ο Γιώργος Καλογήρου και ο Μιχάλης Μαρμαράς, εκπροσωπώντας εκ των πραγμάτων και τη γενέτειρά τους Βέροια, μπόρεσαν να διακριθούν και να πετύχουν μια πανελλαδικού επιπέδου αναγνώριση. Αυτός είναι και ο λόγος (μαζί με την εμπιστοσύνη που είχαν στους εαυτούς τους και στο δημιουργικό ταλέντο τους) που αποφάσισαν να πάρουν μέρος και σε δύο ακόμη Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης, φθάνοντας και πάλι μέχρι τους τελικούς.
• Το 1966 με το τραγούδι τους «Ντυθήκαμε την Άνοιξη» (μουσική Γ. Καλογήρου, στίχοι Μιχάλης Μαρμαράς) με ερμηνεύτριες την Άντζελα Ζήλια και τη Λόλα Τσακίρη, ξανά με ενορχηστρωτή - διευθυντή ορχήστρας τον Μενέλαο Σπάθη.
• Το 1969 με το τραγούδι τους «Σήμερα» (μουσική Γ. Καλογήρου, στίχοι Μιχάλης Μαρμαράς) με ερμηνευτές τους Τέρη Χρυσό και Κωστή Χρήστου, αυτή τη φορά με ενορχηστρωτή - διευθυντή ορχήστρας τον Αλέκο Γεωργιάδη.
Κατά την άποψή μου, οι συμμετοχές των Γιώργου Καλογήρου και Μιχάλη Μαρμαρά στο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης και η πανελλαδική αναγνώριση που κέρδισαν επάξια στον χώρο του ελληνικού ελαφρολαϊκού τραγουδιού, αποτελούν ιστορικές στιγμές για την μουσική παρουσία της Ημαθιώτικης καλλιτεχνικής δημιουργίας διαχρονικά. Η Χαρούλα Ουσουλτζόγλου ως δήμαρχος Βέροιας, τίμησε την μεγάλη αξία που έχουν όλα αυτά για την πόλη, σε ειδική εκδήλωση- αφιέρωμα που πραγματοποιήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2008. Επίσης, ο Γιώργος Καλογήρου και ο Μιχάλης Μαρμαράς ήταν μεταξύ των προσώπων τιμήθηκαν από τον Δήμαρχο Χρήστο Σκουμπόπουλο για την πολυσχιδή προσφορά τους, μετά από ομόφωνη απόφαση του δημοτικού συμβουλίου Βέροιας και τους απονεμήθηκε το Μετάλλιο Τιμής των Βεροιαίων σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στις 14 Οκτωβρίου 2005 στο πλαίσιο εκδηλώσεων για την Απελευθέρωση της Βέροιας.
Γ. ΚΑΛΟΓΗΡΟΥ: Ο ΠΡΩΤΟΣ ΒΕΡΟΙΩΤΗΣ
ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΔΙΣΚΟΓΡΑΦΙΑΣ
Ο Γιώργος Καλογήρου μάλιστα, από εκείνο το επικό 1965 μέχρι και σήμερα, έχει να παρουσιάσει μια εξόχως πλούσια καλλιτεχνική δημιουργία, μέσω της δισκογραφίας και μέσα από τραγούδια και μουσικά έργα του, που παρουσιάστηκαν σε συναυλίες και άλλες εκδηλώσεις, με μεγάλες ορχήστρες και με την συνεργασία γνωστών μαέστρων όπως ο Γιώργος Χατζηνάσιος, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ο Τάκης Αθηναίος, ο Μενέλαος Σπάθης και άλλοι. Ο ίδιος έγραψε μουσική για θεατρικά έργα επαγγελματικών θιάσων και είναι ο πρώτος Βεροιώτης στην καλλιτεχνική ιστορία της πόλης που τα έργα του αποτυπώθηκαν και κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα και παντού, μέσω της δισκογραφίας.
Πρόκειται για μια τεράστια επιτυχία για τον Βεροιώτη συνθέτη καθώς μπόρεσε να προβάλει δισκογραφικά το έργο του, σε μια εποχή που στην ελληνική δισκογραφική αγορά του ελαφρολαϊκού τραγουδιού κυριαρχούσαν σπουδαία ονόματα συνθετών όπως ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Σταύρος Ξαρχάκος, ο Μάνος Λοΐζος, ο Γιάννης Σπανός, ο Σταύρος Κουγιουμτζής, ο Δήμος Μούτσης, ο Μίμης Πλέσας, ο Νότης Μαυρουδής και άλλοι.
1972: Η ΒΕΡΟΙΑ ΑΝΑΜΕΣΑ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΟΥ ΦΕΣΤΙΒΑΛ
ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ ΤΗΣ ΔΕΘ
Φαίνεται ότι οι αξιοπρεπείς παρουσίες των δύο Βεροιωτών δημιουργών στο Φεστιβάλ Ελληνικού Τραγουδιού της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης και οι σχέσεις που απέκτησαν με τους καλλιτεχνικούς κύκλους της διοργάνωσης, έφεραν στο προσκήνιο του Φεστιβάλ και την ιδιαίτερη πατρίδα τους, την πόλη της Βέροιας. Έτσι, στη διοργάνωση του 11ου Φεστιβάλ το έτος 1972, η Βέροια συμπεριλήφθηκε μεταξύ των 16 ελληνικών πόλεων που θα έπαιρναν μέρος στην ψηφοφορία για τη βράβευση των καλύτερων τραγουδιών. Για την εξέλιξη αυτή, έγραψε η εφημερίδα «Βέροια» (συνιδρυτής της οποίας και διευθυντής επί 25 χρόνια ήταν ο Γιώργος Καλογήρου, η δημοσιογραφική πένα του οποίου εξακολουθεί να παραμένει δραστήρια όπως και οι μουσικές αναζητήσεις του). Διαβάζουμε στο φύλο της 16ης Σεπτεμβρίου 1972 της εφημερίδας, τα σχετικά με την είδηση και τη διαδικασία:
«Η Βέροια περιελήφθη εις τας πόλεις που θα λάβουν μέρος εις την ψηφοφορίαν δια την βράβευσιν των καλυτέρων συνθέσεων των μετεχουσών εις το εφετινόν φεστιβάλ ελληνικού τραγουδιού της Διεθνούς Εκθέσεως Θεσσαλονίκης. Συμφώνως προς τας υπό της Εκθέσεως αποσταλείσας οδηγίας, ο κ. Δήμαρχος θα καταρτίσει επιτροπάς εξ ατόμων προερχομένων κατά το δυνατόν από όλας τας τάξεις, αι οποίαι θα κληθούν να παρακολουθήσουν από της τηλεοράσεως εις το Δημαρχείον τας τρεις τελέσεις τού φεστιβάλ πού θα λάβουν χώραν το τριήμερον 20, 21 καί 22 Σεπτεμβρίου. Αι επιτροπαί θα ψηφίσουν επί ειδικών ψηφοδελτίων, τας κατά την γνώμην των τρεις καλύτερος συνθέσεις τα αποτελέσματα δε μεταδίδωνται αμέσως τηλεφωνικώς εις την Έκθεσιν».
Αν και δεν είχε συμμετοχή με τραγούδι, η Βέροια είχε την τιμητική της ακόμη και στον τελικό του 11ου Φεστιβάλ. Εκείνο το βράδυ, σε απ΄ευθείας τηλεοπτική και ραδιοφωνική μετάδοσή και με τη θεαματικότητα - ακροαματικότητα να βρίσκονται σε ύψη ρεκόρ, ο παρουσιαστής της βραδιάς, ο διάσημος Άλκης Στέας (που στο μεταξύ είχε συνδεθεί φιλικά με τους Καλογήρου και Μαρμαρά και είχε γίνει καλός φίλος της Βέροιας) αναφέρθηκε με κολακευτικά λόγια στην πόλη καθώς ανακοίνωνε τα αποτελέσματα της ψηφοφορίας των 16 πόλεων. Και πάλι η εφημερίδα «Βέροια» σχολίασε το γεγονός, γράφοντας (φύλο 30ης Σεπτεμβρίου 1972):
«Ό διαλεκτός φίλος μας κ. Άλκης Στέας παρουσιάζοντας προ ημερών το 11ον φεστιβάλ ελληνικού τραγουδιού, χαρακτήρισε την Βέροια «Πανέμορφη πόλι» και μια από τις δεκαέξι «μεγαλουπόλεις» που απετέλεσαν μέλη μιας ωραίας διαδικασίας εκλογής των καλλιτέρων συνθέσεων. Ο σεμνός αυτός καλλιτέχνης, από χρόνια πολλά τώρα, δεν παύει πάντα, δοθείσης ευκαιρίας, να επαινεί και να προβάλλει την Βέροια. Δεδομένου, δε ότι, όπως είναι βέβαιο, τίποτε δεν προσδοκά από μάς, είναι καιρός να τον ευχαριστήσουμε, για τα καλά του λόγια και να τον βεβαιώσουμε ότι τα αισθήματα φιλίας είναι αμοιβαία».
Άλλες εποχές τότε, άλλη στάση κι άλλη κουλτούρα ζωής, άλλοι άνθρωποι βεβαίως και σίγουρα… άλλη Βέροια.
