Συντάκτης: ΑΝΑΣΤΑΣΙΟΣ ΒΑΣΙΑΔΗΣ
H 19η Μαΐου που ορίστηκε ως Παγκόσμια Ημέρα Οικογενειακού Ιατρού, μετά από πρωτοβουλία της Παγκόσμιας Ένωσης Γενικής - Οικογενειακής Ιατρικής, τιμάται εφέτος υπό την σκιά του νόμου που πρόσφατα ψηφίστηκε, με θέμα την αναδιοργάνωση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, όπου μεταξύ άλλων προβλέπεται η καθιέρωση του «Προσωπικού Ιατρού» για όλους τους πολίτες.
Η Παγκόσμια Ημέρα Οικογενειακού Ιατρού απέκτησε ένα ιδιαίτερο περιεχόμενο στην συγκυρία των καταστάσεων που κυριάρχησαν κατά την επιδημική κρίση, ενώ αποτέλεσε μια αφορμή αναγνώρισης και ενίσχυσης του κεντρικού ρόλου που πρέπει να διαδραματίζει ο Οικογενειακός Ιατρός στην παροχή εξατομικευμένης, ολιστικής και συνεχούς φροντίδας υγείας των πολιτών. Αυτή είναι η κυρίαρχη αποστολή του Οικογενειακού Ιατρού ως πρωταρχικού παράγοντα της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, όπως αυτή έχει προσδιοριστεί από την Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας το 1978 στη διακήρυξη της Άλμα Άτα, στην οποία αποφασίστηκε ότι «η Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας είναι βασική φροντίδα εδραιωμένη σε επιστημονικά ορθή πράξη και κοινά αποδεκτές μεθόδους και τεχνολογίες που παρέχονται στα άτομα και στις οικογένειές στην κοινότητα, με πόρους που εξασφαλίζει η κοινωνία και η εκάστοτε χώρα».
Ιδιαίτερα επίκαιρο ενδιαφέρον αναδεικνύεται από το σκεπτικό της απόφασης αυτής, σε σχέση με την ασαφή ατμόσφαιρα περί οργάνωσης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας και του θεσμού του Οικογενειακού Ιατρού, όπως επανέρχεται στην νομοθετική επικαιρότητα με την μετεξέλιξη του όρου ως «Προσωπικού Ιατρού». Περισσότερο λοιπόν από ποτέ στην γενικότερη ατμόσφαιρα της υγειονομικής αβεβαιότητας, αναδεικνύεται η μοναδική αξία της ποιοτικής σχέσης μεταξύ ιατρού και ασθενούς που αποτελεί και την θεμελιώδη βάση υπόστασης του Οικογενειακού Ιατρού ή του «Προσωπικού Ιατρού» όπως νομοθετήθηκε προσφάτως ο όρος. Αυτή η διαπίστωση ενισχύεται με την γνωστή απόφαση της UNESCO, σύμφωνα με την οποία «η ποιοτική σχέση ιατρού-ασθενούς αποτελεί θεμελιώδη ανθρώπινη συνιστώσα για την υγειονομική περίθαλψη του πολίτη, καθώς παρέχει πολλαπλή στήριξη στην κατάσταση της αβεβαιότητας και ταλαιπωρίας που προκαλεί η ασθένεια και η θεραπευτική αγωγή, ενώ συμβάλλει στη βελτίωση των διαδικασιών διαγνωστικού προσανατολισμού και θεραπείας, που με τον τρόπο αυτόν, μπορεί να φτάσει σε υψηλό επίπεδο εξατομίκευσης και σεβασμού». Εκ των ως άνω καθίσταται αυταπόδεικτος ο ιδιαίτερος ρόλος που καλείται να δαδραματίσει ο Οικογενειακός Γιατρός ως στυλοβάτης της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας
Υγείας και του οποίου η υπόσταση εξαρτάται άμεσα από την αρχή της σχέσης Ιατρού-Ασθενούς. Το γεγονός ότι η σχέση Ιατρού-Ασθενούς και κατά συνέπεια η υπόσταση του Οικογενειακού Ιατρού, υπόκεινται διαρκώς στις διάφορες επιδράσεις πολιτικού, κοινωνικού, οικονομικού, τεχνολογικού και επικοινωνιακού χαρακτήρα, καθίσταται απαραίτητη η προστασία και η ενίσχυση τους. Αυτή η αναγκαιότητα επαναβεβαιώνεται συνεχώς μέσω της αναντικατάστατης σχέσης εμπιστοσύνης, φιλίας, ικανοποίησης και ευγνωμοσύνης, που διαμορφώνεται μεταξύ ιατρού και ασθενούς με την πάροδο ετών και κάτω από δυσχερείς συνθήκες αγωνίας, πόνου, ανασφάλειας και λύτρωσης, όπως αυτές που βίωσαν και βιώνουν οι κοινωνίες κατά την διάρκεια της επιδημικής κρίσης. Αυτές οι συνθήκες από τα παλαιότερα χρόνια είναι που καθιέρωσαν στην κοινωνική συνείδηση την έννοια του «Οικογενειακού Ιατρού», πολύ πριν αποφασίσει η πολιτεία, με τις διάφορες κυβερνητικές εκφάνσεις της, να ασχοληθεί με την θεσμοθέτησή του. Όλες οι πολιτικές ηγεσίες που διαχειρίστηκαν διαχρονικά τα ζητήματα υγείας, συμπεριέλαβαν στις νομοθετικές τους πρωτοβουλίες και τον Οικογενειακό Ιατρό.
Τα νομοθετήματα όμως με τα οποία διαχρονικά επιχειρήθηκε να καθιερωθεί και να λειτουργήσει αυτός ο θεσμός, δεν εφαρμόστηκαν αποτελεσματικά ποτέ. Και αυτό διότι οι συντάκτες των νομοθετημάτων θεσμοθετούσαν την υπόσταση του Οικογενειακού Ιατρού αποκλειστικά με λογιστικά κριτήρια, χωρίς να λαβαίνουν υπόψη τους την αναντικατάστατη σχέση μεταξύ ιατρού και ασθενούς. Η πρόσφατη νομοθετική τροποποίηση του όρου «Οικογενειακός Ιατρός» με αυτόν του «Προσωπικού Ιατρού», δεν προσδίδει κάποιο διαφορετικό περιεχόμενο στον θεσμό, ώστε να χαρακτηρίζεται πρωτότυπος και να διαφέρει από τον ορισμό που δόθηκε σε όλα τα σχετικά νομοθετήματα που προηγήθηκαν διαχρονικά Η πρακτικές που είχαν νομοθετηθεί τα προηγούμενα χρόνια από την πολιτεία, για τον πολίτη της οικονομικής κρίσης και της φτωχοποιημένης κοινωνίας, που βρέθηκε ανυπεράσπιστος μπροστά στον επιδημικό κίνδυνο, με το δίλημμα να «επιλέξει σε ορισμένο χρόνο οικογενειακό ιατρό, εκ του περιορισμένου αριθμού των υποδεικνυομένων που δεν γνώριζε», ήταν αναμενόμενο εκ των πραγμάτων να αποτύχουν. Ο πολίτης που βιώνει μια νέα οικονομική κρίση με την εκτίναξη του τιμαρίθμου σε βασικά προϊόντα διαβίωσης, εκφράζει δικαιολογημένα την ανασφάλεια που τον διακατέχει μπροστά στο ενδεχόμενο μιας νόσησης του,
στις δαπάνες της οποίας δεν θα μπορέσει να ανταπεξέλθει εξ ιδίων, ενώ η κάλυψη από το Δημόσιο Σύστημα Υγείας παραμένει επισφαλής. Η ουσιαστική υπόδειξη εκ μέρους της πολιτείας προς τον πολίτη, να παραμερίσει τον ιατρό που εμπιστεύονταν και με τον οποίον επί χρόνια είχε οικοδομήσει τις μοναδικής αξίας σχέσεις ιατρού-ασθενούς, δεν αποτελεί παρά συνέχεια μιας σειράς ανεφάρμοστων επιλογών, που ατυχώς δεν έχουν αποφέρει την αναγκαία γνώση και κρίση. Η πολιτεία με το πρόσφατο νομοθέτημα περί «Προσωπικού Ιατρού» παραμερίζει το γεγονός ότι, ο σημερινός πολίτης είναι επαρκώς εκπαιδευμένος να αναγνωρίζει τα πρώιμα συμπτώματα μιας βαριάς νόσου που τον απειλεί και καταφεύγει έγκαιρα στον κατά περίπτωση αρμόδιο ειδικό ιατρό. Με αυτό τον τρόπο σώζονται ζωές, κερδίζεται πολύτιμος χρόνος και αποτρέπονται βαριές νοσήσεις και αναπηρίες που πλην άλλων επιφέρουν και βαρύτατο οικονομικό κόστος. Η πολιτική ηγεσία ωστόσο εμμένει στην αντίληψη ότι ο ασθενής πρέπει πρώτα να επισκέπτεται τον θεσμοθετημένο «Προσωπικό» πλέον Ιατρό του συστήματος, ο οποίος εν προκειμένω προβλέπεται να λειτουργεί ως ένα είδος θυρωρού (gate keeper), που έχει
την αποκλειστική αρμοδιότητα να τον παραπέμπει στον κατά περίπτωση ειδικό ιατρό, ο οποίος και θα μεθοδεύει τις απαιτούμενες εξειδικευμένες εξετάσεις, τις θεραπείες, τις νοσηλείες και τα χειρουργεία σε δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια νοσοκομεία. Οι συνέπειες αυτής της αντίληψης είναι αυτονόητες και έχουν επαρκώς και κατ’ επανάληψη διατυπωθεί από τους Φορείς της Ιατρικής Κοινότητας, με αποφάσεις συλλογικών οργάνων, εισηγήσεις και παρεμβάσεις, χωρίς όμως αποτέλεσμα. Χρέος της πολιτείας είναι να θεσμοθετήσει τον Οικογενειακό Ιατρό ή εν προκειμένω τον «Προσωπικό Ιατρό», σύμφωνα με τις πραγματικά απαιτούμενες προδιαγραφές, να παραμερίσει τους λογιστικούς πειραματισμούς στον χώρο της Υγείας και να αποδώσει στους πολίτες αυτό που πραγματικά τους ανήκει και για το οποίο έχουν πληρώσει αδρά και εξακολουθούν να πληρώνουν εκ του υστερήματος τους, δια των ασφαλιστικών τους εισφορών και της φορολογίας.
Οι προαναγγελθείσες να εκδοθούν Κοινές Υπουργικές Αποφάσεις επιβάλλεται να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση.
Σε διαφορετική περίπτωση και ο επίκαιρος «Προσωπικός Ιατρός» θα είναι καταδικασμένος να συντροφεύσει τους
μέχρι τώρα Οικογενειακούς Ιατρούς, στα αραχνιασμένα συρτάρια των ανεφάρμοστων νομοθετημάτων.
