Του ιερέως
Παναγιώτου Σ. Χαλκιά
Φίλε αναγνώστη.
Διάβασε με προσοχή τα έξι άρθρα μου με τίτλο «Διάφορες σταλαγματιές σοφίας».
Είναι αφορμή για γνώση, μόρφωση και επιμόρφωση, για εναπόληση, για ρεμβασμό, για νοσταλγία, για χαρά και γέλιο, αλλά μελαγχολία, για ρομαντισμό, για ξεκούραση ψυχο-πνευματική και για ψυχαγωγία.
Γλώσσα: «Λεξιπενία των Ελλήνων, με αφορμή την άγνοια προ ετών (εάν ενθυμείστε) στις εξετάσεις, των λέξεων «ευδοκίμηση» και «αρωγή». Το πρόβλημα, φίλοι αναγνώστες, εθεωρήθη γλωσσικό και είναι.
Δεν έχουμε παρά να προσέξουμε τις γύρω μας ομιλίες, κυρίως μεταξύ των μαθητών, για να διαπιστώσουμε το περιορισμένο λεξιλόγιο, τη χρήση ξένων εκφράσεων και την επανάληψη στερεότυπων ήχων, επιφωνημάτων κ.λπ.
Η γλώσσα κινδυνεύει, συρρικνούται, υπονομεύεται κάθε μέρα και περισσότερο (τουρισμός κ.λπ.). Το πρόβλημα ωστόσο δεν είναι μονάχα γλωσσικό, είναι ακόμα πιο πολύ πρόβλημα λειτουργίας του μυαλού του Νεοέλληνα, ανάπτυξης του μηχανισμού του στοχασμού, της λογικής, της νόησης. Αυτό που δεν προσφέρει η Ελληνική παιδεία, είναι ακριβώς το κλειδί για τον απλό, σαφή και ουσιώδη διαλογισμό. Έτσι, μετεωριζόμαστε δια βίου μέσα σε νεφελώματα αοριστίας, αερολογούμε, δρούμε σχεδόν τυχαία με τη γνωστή, συνήθως, μοιραία έκβαση, τόσο στο ατομικό, όσο και στο γενικότερο κοινωνικό πεδίο.
Τι θα έγραφαν π.χ. οι μη συνηθισμένοι στην αφαίρεση και το φιλοσοφικό στοχασμό, τελειόφοιτοι των Λυκείων μας; Οι Γάλλοι επιμένουν σε τρεις βασικές προτεραιότητες: α) Ανάπτυξη της λογικής σκέψης του μαθητή, β) Εκμάθηση άρτιου χειρισμού της «τριλογίας»: γραπτός λόγος-προφορικός-εικόνα και γ) Να γίνει συνήθεια στο μαθητή η προσωπική εργασία.
Ειδικά για το β) να γίνεται πεφωτισμένη χρήση της γραμματικής και να υπάρχει σεβασμός στην ορθογραφία και στη σύνταξη. Να γίνονται ασκήσεις προφορικού λόγου συστηματικές και ποικίλες, ώστε να διευκολύνεται η ανταλλαγή απόψεων και ο διάλογος. Ο μαθητής της μέσης παιδείας πρέπει να μάθει να δέχεται και να ερμηνεύει κριτικά τις εικόνες που τείνουν να του επιβάλλουν (τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης). Πρέπει να διαμορφωθούν «πληροφορημένοι θεατές».
Οι Γάλλοι, τέλος, ζητούν να αυξηθεί με κάθε τρόπο ο αριθμός των μαθητών, που μαθαίνουν αρχαίες γλώσσες – αρχαία Ελληνικά και λατινικά.
Διάλογος: Διάλογος θα πει επικοινωνία. Ομιλείν, αλλά και ακούειν. Λείπει πολύ το δεύτερο, το «ακούειν» δεν το βλέπουμε παρά σπάνια. Έτσι ο διάλογος στις μέρες μας έχει διακοπεί και ας μας ξεγελούν τα τετ-α-τετ και τα στρογγυλά τραπέζια. Υπάρχει μόνο μια εκκωφαντική ανταλλαγή σλόγκαν μεταξύ κωφών.
Πουθενά η παραμικρή προσέγγιση της αλήθειας, που είναι το ζητούμενο σε κάθε διάλογο. Μονάχα εκατομμύρια μονόλογοι με μοναδικό αποδέκτη τον μονολογούντα. Ποτέ δεν είδαμε κάποιον να λέει ότι πείσθηκε από τον άλλον σε κάθε διάλογο, κυρίως δημόσιο και δημοσίων ανδρών, ακούς σχεδόν τα ίδια λόγια, νομίζεις ότι ακούς φθαρμένους δίσκους που παίζουν όλο τα ίδια. Αυτή η Βαβέλ που επικρατεί στο διάλογο, φέρνει οπωσδήποτε βαθιά παρακμή, γιατί η μη επικοινωνία οδηγεί τελικά στην ασυνεννοησία, καταργεί την κοινωνία.
Αθλητισμός: Η πρόοδος και η ακμή του αθλητισμού, βρίσκονται σε ανάλογη σχέση με την ευημερία του κόσμου. Πράγματι, σε ειρηνικές εποχές, σε εποχές γαλήνης και διεθνούς συνεννόησης, βλέπουμε να ακμάζει και να γιγαντώνεται ο αθλητισμός και η αθλητική ιδέα. Αντίθετα, όταν ο κόσμος βρίσκεται σε πολέμους και αναταραχές, η ωραία ιδέα του αθλητισμού και της ευγενικής άμιλλας κρύβεται σαν από ντροπή για τα όσα συμβαίνουν στον κόσμο με τους πολέμους και αντί της ευγενικής αναμέτρησης επιδίδεται σε καταστροφές και την αλληλοσφαγή. Στην Αρχαία Ελλάδα οι Ολυμπιακού Αγώνες καθιερώθηκαν για να δώσουν στους αντιμαχόμενους την ευκαιρία της ανακωχής και της ήρεμης σκέψης, για ειρηνική αναμέτρηση και ειρηνικό συναγωνισμό…
Το παράδειγμα: Κάθε άνθρωπος που έχει συνείδηση ότι υπερέχει των άλλων ζώων και θηρίων του ζωικού βασιλείου, που η ψυχοσύνθεσή του και η διανόησή του, συνδέεται αόριστα με την ανώτερη σφαίρα του αγαθού, κάθε πραγματικός άνθρωπος, οφείλει να γίνει στον κύκλο του (κοινωνικόν, εργασίας κ.λπ.) και στο μέτρο πάντοτε των δυνάμεών του και ένας μικρός πυρήνας ακτινοβολίας του αγαθού γύρω του με τα λόγια του, με τις πράξεις του, με το παράδειγμα και την επιρροή του.
Ένα σκοπό: Πάντοτε ν’ αναλαμβάνεις ένα μόνον πράγμα και να επιδιώκεις έναν μόνο σκοπό κάθε φορά και όχι δύο ή περισσότερους συγχρόνως. Ασφαλώς, θα ήταν θαυμάσιο να μπορεί κανείς να διευθύνει και να κάνει συγχρόνως και εξίσου πολλές εργασίες, αλλά τότε θα εξαντλούσε μάταια όλες του τις δυνάμεις και θα κινδύνευε να αποτύχει, όπως εκείνος που κυνηγάει πολλούς λαγούς με τη μία. Συγκέντρωσε όλες σου τις δυνάμεις σ’ ένα πράγμα και αφοσιώσου τελείως σ’ αυτό, χωρίς να διασπάς το νου σου, σε κάθε άλλη άσχετη ιδέα. Μόνο έτσι θα μπορέσεις να φέρεις σε πέρας με επιτυχία το βασικό σκοπό σου.
Αναψυχή: Μια τουλάχιστον ημέρα την εβδομάδα και 15-20 ημέρες κάθε χρόνο το καλοκαίρι, προσπάθησε με κάθε τρόπο και με κάθε άλλη θυσία, να τις αφιερώνεις για την τέλεια σωματική και διανοητική σου ανάπαυση και σε συνδυασμό με κάποια αθώα και όχι κουραστική ψυχαγωγία, κοντά σε περιβάλλον φυσικής ομορφιάς, ευεργετικής για την αποκατάσταση της νευρικής ηρεμίας και της ψυχικής γαλήνης. Με τις ανακουφιστικές αυτές διακοπές δεν υπάρχει κίνδυνος να πάθεις κάτι από υπερκόπωση, απ’ το μόχθο της δουλειάς, αφού ανανεώνεις έτσι και αναζωογονείς τις δυνάμεις σου και την ενεργητικότητά σου.
Αυτά για σήμερα, φίλοι αναγνώστες. Θα επανέλθουμε.
