Η περιπλάνηση τους σήμερα στις πλαγιές του Βερμίου τους οδηγεί πίσω στον χρόνο στην εποχή που η Ραχιά ήταν σταυροδρόμι προσφύγων από τη Μικρά - Ασία.
Η οροσειρά του Βερμίου- το δικό μας βουνό - είναι μια συναρπαστική οροσειρά, ένας ιδανικός τόπος περιήγησης για πεζοπορία και ορειβασία.
Άφησαν πίσω τους την Βέροια, που αναφέρεται από τον Θουκιδίδη και τον Στράβωνα.
Γνώρισε άνθηση όλες τις περιόδους της ιστορίας. Καταστράφηκε πολλές φορές από επιδρομές κατακτητών, σεισμούς και πυρκαγιές.
Ο Θουκιδίδης αναφέρει ότι οι Αθηναίοι το 432 π.Χ. στην εκστρατεία τους προς την Χαλκιδική προσπάθησαν να την κυριεύσουν, χωρίς όμως επιτυχία.
Σύμφωνα με την μακεδονική μυθολογία, η Βέροια ήταν κόρη του ήρωα Βέρητος και αδελφή της Μίεζας και του Όλγανου.
Είναι μια από τις ελάχιστες μακεδονικές πόλεις με συνεχή κατοίκηση στην ίδια θέση με το ίδιο όνομα από την αρχαιότητα, από τον 6ο αιώνα π.Χ. μέχρι και σήμερα.
Οι πρώτοι κάτοικοι ήταν οι Βρύγες, Έθνος θρακικό, μετονομάσθηκαν Φρύγες, όταν μετανάστευσαν στην Ασία. Εκτοπίσθηκαν από τους Μακεδόνες και η Βέροια έγινε Μακεδονική από τον 9ο π.Χ. αιώνα, μέχρι το 168 π.Χ. όταν κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους.
Σημαντική εποχή για τη Βέροια είναι η εποχή της δυναστείας των Αντιγονιδών (294- 168 π.Χ.) που διαρκεί μέχρι την εποχή της Ρωμαιοκρατίας.
Παραδόθηκε στους Ρωμαίους το 168 π.Χ., λεηλατήθηκε, αποστρατικοποιήθηκε και η αριστοκρατία της εξορίστηκε στην Ρώμη.
Δέχεται επιδρομές και καταλήψεις από διάφορους κατακτητές.
Γότθους, Ούννους, Βούλγαρους, Γέτες, Σλάβους, Σαρακηνούς, Νορμανδούς, Σέρβους και τους Οθωμανούς το 1448-1449.
Στα χρόνια της Οθωμανικής κατοχής κυριαρχούν η καταπίεση, το παιδομάζωμα, ο φόβος, οι βασανισμοί, οι εκτελέσεις.
Γύρω στον 17ο αιώνα αναπτύσσεται το εμπόριο και η βιοτεχνία της υφαντικής. Την ίδια περίοδο το 1650, ιδρύεται το ελληνικό σχολείο που θεωρείται από τα παλιότερα.
Τα τελευταία χρόνια της Τουρκοκρατίας η πόλη αντιμετωπίζει Βουλγάρικη και Ρουμάνικη προπαγάνδα.
Για να αντισταθούν στην προπαγάνδα, οργανώνονται και ιδρύουν την ΄΄ Εθνική άμυνα΄΄ συμμετέχουν ενεργά στον μακεδονικό αγώνα.
Η απελευθέρωση της έγινε από τον ελληνικό στρατό στις 16 Οκτωβρίου 1912.
Ανεβαίνουν τις στροφές του δρόμου, σε λίγο ξεπροβάλλει μπροστά τους σαν από παραμύθι η Ραχιά.
Το χωριό κτισμένο σε πλαγιά περικυκλωμένο από αιώνια δάση πεύκου σε υψόμετρο 400 μέτρων τους υποδέχεται ήρεμο και ήσυχο μέσα στην πρωινή καταχνιά.
Μετά την αποτυχία της επανάστασης της Νάουσας το 1822 το χωριό καταστράφηκε ολοσχερώς από τις ορδές του Λουμπούτ πασά και όσοι από τους κατοίκους του γλίτωσαν από το θάνατο, κατέφυγαν σε ορεινούς και απόμακρους οικισμούς της περιοχής για να επιστρέψει ένα μικρό μέρος μόλις το 1891.
Στις αρχές του 19ου αιώνα το χωριό ονομαζόταν Ριάχοβο και κατοικούνταν από αρκετές οικογένειες γηγενών ελληνόφωνων Μακεδόνων.
Το 1916 οι Γάλλοι τοπογράφησαν το χωριό και τον επόμενο χρόνο άρχισε η κατασκευή των πρώτων σπιτιών του εποικισμού εν όψει και της εγκατάστασης Ποντίων προσφύγων από το Κάρς της Ρωσίας.
Το 1919 και το 1924 εγκαταστάθηκαν Πόντιοι πρόσφυγες από την ευρύτερη περιοχή της Αργυρούπολης . Τον Οκτώβριο του 1924 έφτασαν με κάρα και κατασκήνωσαν στην αυλή της εκκλησίας του Αγίου Αθανασίου 23 οικογένειες Σανταίων και έτσι το χωριό διευρύνθηκε σημαντικά
΄Aφησαν τα αυτοκίνητα, προετοιμασία για ανάβαση.
Η συννεφιά και το ψιλόβροχο πλέκουν σήμερα συνθήκες αμφιβολίας για πορεία και ορειβασία, για αυτούς όμως είναι μια πρόκληση και μια μοναδική εμπειρία.
Κάτω χαμηλά και προς την ανατολή , η Λευκόπετρα ( παλιά Ίσβορος ), το 1958 βρέθηκε μαρμάρινος ενεπίγραφος βωμός αφιερωμένος στον Δία Ύψιστο.
Το 1965 η ανασκαφή ανακάλυψε τον ναό της μητέρας των θεών, αφιερωμένος στα νεαρά κορίτσια
Σήμερα η ορειβατική ομάδα αποτελείται από 6 φίλους ορειβάτες.
Μπήκαν σε δασικό δρόμο, σε λίγο πήραν πορεία αριστερά ανεβαίνουν διασχίζουν την μικρή κοιλάδα με την αραιή χαμηλή βλάστηση, τριγύρω οξιές θλιμμένες γκρίζες χωρίς φύλλωμα.
Σε λίγο το μονοπάτι ανηφορίζει σε μια ήπια ανάβαση μέσα από δάσος βελανιδιάς και οξιάς, απόλυτη ησυχία. Αφουγκράζονται την ησυχία του δάσους, οι αισθήσεις τους χαλαρές.
Αφήνονται για μερικά λεπτά της ώρας στην ηρεμία του δάσους. Το μονοπάτι συνεχίζει να ανηφορίζει ευχάριστα στην αγκαλιά της γοητευτικής φύσης. Μόνοι αυτοί σε αυτό τον ατελείωτο καμβά πλημμυρισμένο από τα χρώματα της συννεφιάς, παρότι Χειμώνας παρότι κρύο, παρ ότι ερημιά, συνεχίζουν την περιπλάνηση και την πορεία τους.
Στις γύρω βουνοπλαγιές ζουν και αναπνέουν ζώα και πουλιά του δάσους.
Ζαρκάδια, αγριογούρουνα, λαγοί, αλεπούδες, λύκοι, ασβοί, σκίουροι.
Πέρδικες, φάσες, αγριοπερίστερα, τσίχλες, γεράκια, ξεφτέρια και κουκουβάγιες.
Ανεβαίνουν, ορειβατούν τώρα σε πυκνή δασωμένη πλαγιά. Μετά από μια σαραντάλεπτη ανάβαση βγήκαν σε πλάτωμα, απεριόριστη θέα.
Απέναντι τα Πιέρια με τα χωριά του και κάτω χαμηλά η Μικρή Σάντα.
Η Σάντα του Πόντου ιδρύθηκε από Έλληνες φυγάδες των παραλίων, μετά την πτώση της Τραπεζούντας το 1461.
Στις 11 Σεπτεμβρίου 1921,ο τακτικός τούρκικος στρατός και χιλιάδες περίοικοι Τούρκοι παρέδωσαν τη Σάντα στη λεηλασία και τη φωτιά. Δεκάδες γυναικόπαιδα και γέροι σύρθηκαν στην εξορία στα βάθη του Κουρδιστάν, στο Ερζερούμ και αλλού.
Όσοι επέζησαν, ήρθαν πρόσφυγες στην Ελλάδα μετά το 1922.
Με το ψιλόβροχο να τους καθοδηγεί, πήραν πορεία δυτικά.
Ένα ελαφρύ αεράκι να τους συνοδεύει και με την βροχή πίσω τους συνεχίζουν την πορεία τους. Τώρα ορειβατούν σε γυμνό τοπίο. Κατηφορίζουν το μονοπάτι μέχρι να πάρουν ανηφορική πορεία στην κορυφογραμμή που θα τους οδηγήσει στην βουνοκορφή.
Επιστροφή……
Η επιστροφή τους γίνεται από την ίδια διαδρομή μέσα από πυκνό δάσος οξιάς. Τώρα το μονοπάτι τους ξεναγεί μέσα από ένα μικρορέμα χαμένο σε χιλιάδες εκατοντάδες πεσμένα φύλλα.
Το τοπίο είναι εκπληκτικό, ορειβατούν κατεβαίνοντας μέσα από ένα δάσος σαγηνευτικής ομορφιάς.
Φωνές του δάσους και ψίθυροι τους καθοδηγούν.
Σήμερα θαυμάσανε από κοντά τη γοητεία της φύσης, χαρήκανε τις κατάφυτες πλαγιές του βουνού και εξερευνήσανε τις ομορφιές της Ραχιάς και του Βερμίου.
Αποχαιρετάνε το βουνό που τους χάρισε και σήμερα πανέμορφες εικόνες χειμωνιάτικες.
Για τους Ορειβάτες Βέροιας
Τσιαμούρας Νικόλαος
