Στον χώρο των επιχειρήσεων, και όχι μόνο, ακούγεται σήμερα συνεχώς ο όρος «ψηφιακός μετασχηματισμός», που πολλές φορές μπορεί να μην σημαίνει και τίποτε.
Το μεγαλύτερο πρόβλημα με την υπερβολική χρήση του όρου είναι ότι εστιάζει πάρα πολύ στο «ψηφιακό» και όχι αρκετά στον «μετασχηματισμό». Εν ολίγοις, υφίσταται το μακροχρόνιο πρόβλημα της εστίασης στο εργαλείο και όχι στο αποτέλεσμα. Μέρος του προβλήματος είναι ότι πολλοί ηγέτες εντός και εκτός τεχνολογίας, δεν κατανοούν τι πραγματικά συνεπάγεται ο μετασχηματισμός.
Το αλφαβητάρι του ψηφιακού μετασχηματισμού καλύπτει βέλτιστες πρακτικές, προκλήσεις, τεχνολογία και πολλά άλλα.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι κάτι περισσότερο από μια κουβέντα για την επιχείρηση. Η τεχνολογία αναδιαμορφώνει τις επιχειρήσεις με πολλούς τρόπους και η γενική ανησυχία είναι ότι οποιοσδήποτε χωρίς την πιο πρόσφατη τεχνολογία θα μείνει σύντομα πίσω. Αυτός ο φόβος δεν είναι αβάσιμος.
«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν έχει να κάνει μόνο με την τεχνολογία. Είναι το απαραίτητο αλλά και απαιτητικό ταξίδι της ψηφιακής λειτουργίας πρώτα με την ταχύτητα και την ευελιξία να αλλάζεις γρήγορα, να εκμεταλλευτείς την τεχνολογία για να δημιουργήσεις απλές λειτουργίες και ελεύθερους ανθρώπους να κάνουν πιο σύνθετες εργασίες» (Forrester).
Η ιδέα πίσω από τον ψηφιακό μετασχηματισμό είναι ο τρόπος χρήσης της τεχνολογίας για την αναμόρφωση μιας διαδικασίας, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική. Δεν πρόκειται απλώς για αλλαγή μιας υπάρχουσας υπηρεσίας σε ψηφιακή έκδοση, αλλά για βελτίωσή της.
Μερικές από τις τεχνολογίες που χρησιμοποιούνται σε έργα ψηφιακού μετασχηματισμού είναι το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (Internet of Things – ΙοΤ), το blockchain, τα «μεγάλα δεδομένα», το cloud computing, η τεχνητή νοημοσύνη και η μηχανική μάθηση.
Η τοποθέτηση μερικών προσεγμένων αισθητήρων (Internet of Things – ΙοΤ) σε ένα παλιό εργοστάσιο δεν μεταμορφώνει ως δια μαγείας μια επιχείρηση. Στην καλύτερη περίπτωση, μπορεί να βελτιστοποιήσει την υπάρχουσα διαδικασία και να την καταστήσει πιο αποτελεσματική.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι κάτι περισσότερο από την απλή προσθήκη τεχνολογίας. Μέρος του μετασχηματισμού περιλαμβάνει την αλλαγή του τρόπου σκέψης των εργαζομένων. Εάν η εταιρική κουλτούρα δεν υποστηρίζει την αλλαγή, τότε θα είναι δύσκολο για μια εταιρεία να ενσταλάξει νέες επιχειρηματικές διαδικασίες και να φτάσει στον ψηφιακό διαφωτισμό. Η στροφή σε μια ψηφιακά μετασχηματισμένη επιχείρηση σημαίνει συχνά διάλυση σιλό και διαφορετική σχέση με τους πελάτες.
Για ορισμένες εταιρείες είναι δύσκολο να καταλάβουν από πού να ξεκινήσουν όταν είναι η ώρα να εφαρμόσουν μια ψηφιακή στρατηγική. Η υπέρβαση της αρχικής αδράνειας είναι το κλειδί για να ξεκινήσουν την πορεία προς την ψηφιακή αλλαγή.
Ο διαχωρισμός των δυνατοτήτων και της καινοτόμου φύσης της τεχνολογίας από την εφαρμογή της, διασφαλίζει ότι αφιερώνεται τακτικά μέρος της προσοχής, των πρωτοβουλιών και του προϋπολογισμού του οργανισμού/ επιχείρησης στην εξερεύνηση περιοχών δραστηριοτήτων του οργανισμού.
Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν χρειάζεται να είναι ριζικός. Αντίθετα, πρόκειται για συνεχή καινοτομία.
Εάν ένα στέλεχος ξεκινά με ένα μέτριο σύνολο προσδοκιών για την πραγματοποίηση ενός έργου, η όλη διαδικασία μπορεί να χρησιμεύσει ως καινοτόμος και μαθησιακή εμπειρία. Όποια γνώση προκύψει από το πρώτο έργο μπορεί να εφαρμοστεί ξανά στο επόμενο έργο. Επαναλαμβάνοντας αυτό μερικές φορές, οδηγεί σε μια ευέλικτη προσέγγιση και αυτή θα δώσει τα καλύτερα αποτελέσματα.
Μέσα στις εταιρείες/οργανισμούς που έχουν αρχίσει να σκέφτονται πώς να αναπτύξουν μια διαδρομή ψηφιακού μετασχηματισμού, υπάρχει συνήθως μια στιγμή που γίνεται προφανές πώς οι τεχνολογίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για να κάνουν μια εργασία διαφορετικά.
Μόλις η διαδικασία αυτή ξεκινήσει, ωθεί περισσότερες αλλαγές, γίνεται άσκηση αυτόνομης οδήγησης και ο μετασχηματισμός αρχίζει να εμφανίζεται.
Παραδείγματα εφαρμογών θα μπορούσαν να είναι:
• Εισαγωγή νέου αναβαθμισμένου λογισμικού ή νέων ψηφιακών πλατφόρμων στην λειτουργία της επιχείρησης.
• Αναζήτηση, εκτός των ορίων της επιχείρησης/οργανισμού, ψηφιακά ενεργοποιημένων οικοσυστημάτων με διασυνδεδεμένες υπηρεσίες που ικανοποιούν μια ποικιλία διατομεακών αναγκών των χρηστών σε μια ολοκληρωμένη εμπειρία.
• Χρήση υβριδικής εργασίας, π.χ. απομακρυσμένη εργασία.
• Βελτίωση παραγωγικότητας μέσω κάποιου συνδυασμού παραγωγής της ίδιας ή μεγαλύτερης παραγωγής με λιγότερη εισροή ή υψηλότερης παραγωγής από τις ίδιες ή λιγότερες εισροές.
• Προσλήψεις «ταλέντων».
• Επενδύσεις σε έρευνα και ανάπτυξη.
• Δημιουργία νέων συνεργασιών, π.χ. σύνδεση με πανεπιστήμια.
Για να πετύχουν οι προσπάθειες ψηφιακού μετασχηματισμού, έχει σημασία ποιους θα προσλάβει η επιχείρηση.
«Ανεξάρτητα από τον κλάδο, το ταλέντο είναι το νούμερο ένα εργαλείο οποιασδήποτε επιχείρησης ψηφιακού μετασχηματισμού. Είναι εν μέρει η πρόσληψη, εν μέρει η ανάπτυξη και εν μέρει η έμπνευση ταλέντων που ξεχωρίζει μια ομάδα πληροφορικής από άλλες. Μια εταιρεία μπορεί να έχει ένα εξαιρετικό επιχειρηματικό μοντέλο, αλλά χωρίς μια μεγάλη κουλτούρα και εργατικό δυναμικό πίσω από αυτό, θα αποτύχει. Εάν δεν αναζητάτε ενεργά νέα ταλέντα ή δεν εξυψώνετε τα υπάρχοντα ταλέντα, δεν θα μεταμορφωθείτε ποτέ ψηφιακά» (Williams).
Η διαφοροποίηση μέσω της ψηφιακής τεχνολογίας απαιτεί την ύπαρξη των κατάλληλων δυνατοτήτων, κουλτούρας και υποδομής. Αλλά οι εταιρείες μπορεί να δυσκολευτούν να τα κατασκευάσουν οργανικά σε επαρκή κλίμακα και ταχύτητα.
Η οικοδόμηση μιας νέας ψηφιακής επιχείρησης ή η πλήρης αναδιαμόρφωση μιας υπάρχουσας είναι δύσκολη και οι παγίδες είναι πολλές: μπορεί να είναι εύκολο να σπαταληθούν χρήματα στην ψηφιακή τεχνολογία, εάν οι ηγέτες δεν είναι επαρκώς ενημερωμένοι σχετικά με τους παράγοντες αξίας της επιχείρησής τους. Μια ενδελεχής αξιολόγηση μπορεί να βοηθήσει τις εταιρείες να εξετάσουν τις δικές τους τεχνολογικές δαπάνες σε σχέση με ομοτίμους του κλάδου τους. Κατ’ αυτό τον τρόπο θα κατανοήσουν καλύτερα πού μπορεί να χρειαστεί να εκσυγχρονίσουν τις λειτουργίες πληροφορικής για να υποστηρίξουν μια επιταχυνόμενη ψηφιακή στρατηγική.
Τέλος, δεδομένου του γρήγορου ρυθμού των αλλαγών, μια ευκίνητη προσέγγιση στις επενδύσεις είναι επίσης σημαντική. Οι ευέλικτες επενδυτικές πρακτικές που καθορίζονται σταδιακά, συμβάλλουν στη διασφάλιση της δέσμευσης των δαπανών σε βάση απόδοσης και της γρήγορης ανακατανομής τους εάν οι αρχικές υποθέσεις δεν επιβεβαιωθούν στην αγορά.
Η δυναμική κατανομή πόρων μετατοπίζει τα χρήματα, το ταλέντο και την προσοχή της διοίκησης στο πού θα προσφέρουν τη μεγαλύτερη αξία στον οργανισμό/επιχείρηση.
Ευτυχώς, δεν χρειάζεται να προβλέψει κάποιος το μέλλον κατά τη μετατόπιση πόρων. Ωστόσο πρέπει να διαβάζει την «παρούσα στιγμή», καλύτερα από τους ανταγωνιστές του και να ανταποκρίνεσαι δυναμικά.
Βιβλιογραφία
• “Digital transformation A cheat sheet”, 5/11/2021, TechRepublic Staff.
• “Digital transformation: Thinking beyond the core of your business can help you grow”, 29/9/2021, Patrick Gray in Digital Transformation, TechRepublic Staff.
• “Strategy for a digital world”, 8/10/2021, McKinsey Quarterly.
Ευθύμιος Παπαδόπουλος
Σύμβουλος Επιχειρήσεων – Business Coach
NitLab Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
efthimiospapado@hotmail.com
